AB'ye kara taşımacılığı kıskaç altında

Necmi ÇELİK

Uluslararası karayolu ta­şımacılığında geçiş bel­gesi kotaları, geçiş üc­retleri ve sürücü vizeleri AB ile ticareti kıskaca almış durumda. Sıcak yaz koşullarında sınır ge­çişlerinde de uzun TIR kuyruk­ları oluşuyor.

Ulaştırma ve Alt­yapı Bakanlığı özellikle transit taşımalarda geçiş belgesi kota­ları ve ücretleri konusunda son dönemde kara yolu taşımacılık sektörünü rahatlatacak geliş­meler sağladı ve önemli kaza­nımlar da elde edildi. Bulgaris­tan, Romanya ve Yunanistan’ın da aralarında bulunduğu bazı AB üyesi ülkelerden sağlanan geçiş belgesi sayılarında da önemli artışlar oldu. Bazı ül­ke geçişlerinde ise geçiş ücret­lerinin tamamen kaldırılması sağlandı.

AB ülkelerinin transit taşımalarda Türk taşımacıları­na uyguladıkları transit kısıt­lamaların ise Türkiye-AB tica­retine olumsuz etkileri kendi­ni hissettiriyor. Sürücülerin vize almadaki sıkıntıları yanı sıra, geçiş belgesi kotaları, ge­çiş ücretleri ve Kapıkule başta olmak üzere sınırlarda uzayan TIR kuyrukları lojistik ve dış ti­caret sektörünün sorunu olma­ya devam ediyor. Kapıkule’den çıkış yapan bir TIR’ın yolculu­ğu AB üyesi olan veya olmayan ülkeleri kapsadığı için bu yol­culuğun geçiş belgesi engeli­ne takılmaması gerekiyor. AB üyesi olmayan Sırbistan AB’ye geçişte önemli bir kavşakta bu­lunuyor.

Sırbistan geçişlerinde 2022’den bu yana önemli bir so­run gözlenmiyor. Ancak Türki­ye’nin AB’deki en büyük ticari ortağı Almanya’ya ulaşmak için Türk TIR’ları Çekya toprakla­rını kullanmak zorunda. Çek­ya’nın geçiş belgesi konusunda Almanya gibi cömert olmadığı düşünülünce TIR geçişlerinde Çekya kotası uluslararası ka­ra taşımacılığı yapan şirketler için sorun oluşturmaya devam ediyor. Çekya, Türk TIR’ların­dan bir dönem transit geçişler­de geçiş belgesi istemezken,ül­kenin karayolu altyapısını ve TIR sayısındaki ciddi artışı ge­rekçe göstererek kota uygula­masına devam ediyor.

Çekya’nın yanısıra. İtalya,A­vusturya, Slovenya da geçiş belgelerinde en fazla baskının hissedildiği ülkeler arasında yer alıyor. Küresel ticaret sı­nırları aşan bir ticaret olması yönüyle geçiş belgesi ve geçiş kotaları gibi engellerin kaldı­rılması ve sınır geçiş işlemleri­nin dijitalleşmesi doğu batı ek­seninde ticaretin serbestleş­mesi ve hızlanması açısından büyük bir önem taşıyor.

Belirli sayıda ikili, transit, üçüncü ülke ve dönüş yükü ge­çiş belgeleri her yılın başında ilgili ülkelerden Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı tarafın­dan teslim alınarak Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) organizasyonunda da­ğıtıma sunuluyor.

Geçiş belgesinde nakitsiz dönem 24 Eylül’de başlıyor

Geçiş belgelerinde nakit ödeme uygulamasına zaman kaybı ve güvenlik açığı dolayı­sıyla son veren TOBB, yeni bir sisteme geçecek. “Abonman Sistemi" ile firmalar kendi be­lirledikleri tutarı kullanıcı he­saplarına sanal pos sistemi aracılığıyla GEBOS-2 (Geçiş Belgesi Otomasyon Sistemi) üzerinden önceden yükleyebi­lecekler ve her bir geçiş belgesi satın alımlarında mevcut ba­kiyelerinden geçiş belgesi üc­reti tahsil edilecek. Abonman sistemi uygulaması 24 Eylül 2024 tarihi itibarıyla haya­ta geçirileceği için bu tarihten sonra herhangi bir nakit öde­me yapılmayacağı duyuruldu.

Türk sürücülerine uygulanan vize engeline karşı imza kampanyası

Uluslararası Nakliyeciler Der­neği (UND), Türk sürücüleri­ne uygulanan Schengen vize engellerine dikkat çekmek ve bu sorunun çözülmesi için bir imza kampanyası başlattı. Change.org üzerinden başla­tılan kampanya, Türk sürücü­lerinin yaşadığı vize sorunla­rını gündeme taşımayı, AB ve Türk yetkililerinden acil çö­züm talep etmeyi amaçlıyor.

Kampanya metninde “Türk sürücüleri, AB’nin Türkiye’de ürettiği malı AB’ye, AB’nin ken­di içinde ürettiği malı Türki­ye’ye ve üzerinden Kafkaslar, Orta Asya ve Ortadoğu’ya taşı­maktadırlar. Sürücüye vize en­geli esas itibariyle Avrupa’nın kendi çıkarına aykırı bir du­rumdur. TIR sürücülerine yö­nelik Schengen engeline dur deyin. Ticaretin önündeki bu duvarı kaldırmak, bu haksızlı­ğa son vermek için imza kam­panyamıza katılın” denildi.

"Her ülke kendi lojistikçisini koruyor, kotayı sıkı tutuyor"

Boltas Yönetim Kurulu Başkan Vekili Cumhur Erzurumluoğlu geçiş belgesi sıkıntısı konusunda şunları söyledi;

“Uluslararası alanda yapılan tüm kara yolu taşımalarında ülkeler arasındaki geçişler, ikili anlaşmalar ve çeşitli protokoller çerçevesinde yürütülüyor. Kara yolu taşımacılığında da yapılan taşıma anlaşmalarında ülkelerin vereceği kararlar, bu ülkelerin tüm uluslararası taşımacılık protokollerini belirliyor.

Özellikle Türk lojistikçiler dozvola alımı (geçiş belgesi) konusunda büyük sıkıntılar yaşıyor. Özellikle Çekya, Slovenya, İtalya ve Avusturya ülkelerinden alınan dozvololar biz Türk lojistikçilerini belirli dönemlerde çok sıkıştırıyor diyebiliriz. Çok az belge verildiği için bu ülkelerden transit geçiş veya yük boşaltma, yük alma belgeleri zaman zaman bitiyor ve tekrar alımında da sorun yaşayabiliyoruz.

Bu sorunu ortadan kaldırabilmek için devletimiz geçmişten beri oldukça yoğun çalışıyor. Ancak bahsettiğim ülkeler maalesef karşılıklı toplantılarda kendi lojistikçilerini düşündükleri için, dozvola kotası konusunda çok katı davranabiliyorlar. Bu konuyla ilgili dernekler ve devletimiz daha yoğun bir çalışma ve onlara da kendi ülkelerindeki lojistikçilerin korunacağı konusunda bir garanti verilmesi durumunda dozvola ve kotaların yükseltileceğini düşünüyorum.”

“İtalya ve Almanya üzerinden Avrupa’ya açılıyoruz”

Boltas Logistics Yönetim Kurulu Başkan Vekili Cumhur Erzurumluoğlu, Av­rupaya yönelik taşımalarda şirket olarak izledikleri uygu­lamaları ve yenilikleri DÜN­YA Gazetesi’ne değerlendire­rek, “ Küresel ölçekte yaşanan gelişmeleri dikkate alarak Av­rupa taşımlarında Ro-Ro ta­şımlarına ağırlık veriyoruz. İtalya’nın potansiyeline ve hacmine güvendiğimiz için bu ülkeye önemli yatırımlar yap­tık”dedi.

Erzurumluoğlu’nun sorula­rımıza verdiği yanıtlar şöyle;

Avrupa taşımaları için ne tür yenilikler yapıyor­sunuz?

Avrupa ülkeleri, taşıma hac­mimizde önemli bir yer kap­lıyor. Bu bölgedeki ülkelere başta İtalya ve Almanya olmak üzere önemli yatırımlar yap­tık, yapmaya devam ediyoruz.

Sektörde, son aylarda Sü­veyş kanalındaki gelişme­lerden dolayı özellikle deniz yolunda bazı aksamalar ya­şanıyor. Transit sürelerin uzamasından kaynaklanan ekipman sıkıntısının, Avru­pa limanlarına da yansıdığı­nı gözlüyoruz. Burada proak­tif davranarak depolama dâ­hil doğru planlama yapmanın önemli olduğunu düşünüyo­ruz. Bu süreci en doğru şekil­de atlatmak için Ro-Ro taşı­malarımıza ağırlık veriyoruz. 2024 yılı itibarıyla Güney Al­manya hattında yaptığımız yeni yatırım ve iş birlikleriyle bölgede daha da güçlendik. İn­termodal taşımalarımızı Te­kirdağ terminali ile bağlantı­lı olarak Romanya’nın Curti­ci terminali üzerinden, Orta Almanya ve Benelüks hattın­da ise anlaşmalı operatörleri­mizle yönetiyoruz.

Pendik, Yalova, İzmir-Çeş­me ve Mersin Ro-Ro termi­nallerini aktif olarak kulla­nıyoruz. İtalya’nın Trieste ve Fransa’nın Sete Limanı’na Ro-Ro ile götürdüğümüz yük­leri de Avrupa ülkelerine de­mir yolu ile ulaştırabiliyoruz. Ro-Ro + demir yolu, Ro-Ro + demir yolu + kara yolu, Ro-Ro + kara yolu ve kara blok tre­ni çözümlerimizle yeni inter­modal hatları üzerinde çalı­şıyoruz.

Hem navlunlar ve sigor­talar hem de yakıt dahil maliyetler nasıl bir artış gösterdi?

Yurt dışı yakıt fiyatlarında geçen bir yılda kapıdaki güm­rüksüz yakıt fiyatı da dahil yüz­de 12’lik bir artış oldu. Yurt içi akaryakıt fiyatlarında ise euro kurundan da kaynaklı olarak artış yüzde 105 seviyesini bul­du. Aynı dönemde yurt dışı oto­ban ücretlerinde ise yüzde 80 oranında bir artış oldu.

Şirket olarak en önemli avantajımız, ithalatçılarımı­zın ve ihracatçılarımızın he­def pazarlarını çok iyi tanı­mamız.İthalatçılarımız ve ihracatçılarımız için planla­manın ne kadar önemli oldu­ğunun farkındayız. Bu saye­de müşterilerimizin lojistik maliyetlerini önemli oranda azaltıyoruz. Aynı zamanda onları intermodal taşımalara yönlendiriyoruz. Özellikle de­mir yolu bağlantılı intermo­dal hatlarımızda, kara yoluna göre ciddi maliyet avantajları sunuyoruz.

Avrupa’da depo yatırım­ları da öne çıkmaya başla­dı. Bu konuda bir değerlen­dirme yapabilir misiniz?

Avrupa’da depolama yatı­rımlarına da büyük önem ve­riyoruz. Avrupa’daki önemli ticaret noktalarında depola­rımız bulunuyor. Son olarak İtalya’da bir depolama yatırı­mı gerçekleştirdik.

İtalya’da açtığımız depo­muz, konum olarak Alman­ya demir yolu bağlantısına çok yakın. 2025 yılında İtalya plakalı araçlarımızı bu ülke­de çalıştırmayı hedefliyoruz. Bu araçlarımız ayrıca Türkiye ve Avrupa içindeki trafikte de hizmet verecek. Böylece kara yoluna bağımlı kalmadan, al­ternatif taşıma modlarımızla İtalya ve Almanya üzerinden tüm Avrupa’ya zamanında ve güvenli teslimatlar yapacağız.