2025’te gemiyi batırmadan güvenli limanda tutmak için 18 altın öneri

Fikret ÇENGEL

İş dünyası 2024’ü ağır ya­ralı yapatıyor, 2025’te de belirsizlikler endişeleri artırıyor. Yüksek faiz ortamı, Avrupa’daki düşük talep, enf­lasyonu düşürmek için yurti­çi talebin yavaşlamasına yö­nelik ekonomi yönetiminin aldığı önlemler, enflasyon­dan daha yavaş değer kaybe­den TL, artan işçilik mali­yetleri; işletmelerin 2025 yı­lında da likidite durumlarını dikkatli yönetmeleri gerekti­ğini ortaya koyuyor.

Nakit akışı yönetmede zorluk

İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, yeni yılın en bü­yük sorunlarından birinin likit sıkışıklığı yaşayacak şirketlerin vereceği zorlu sınavı olduğunu belirtirken, “Sanayi sektöründe özellik­le küçük ölçekli işletmeler nakit akışını yönetmede bi­raz daha zorlanabilirler. Sa­nayide üretim yapan küçük işletmeler likidite sıkışıklı­ğından nasibini alabilirler” diyor.

Aran, şirket iflasları ve konkordatoların artabilece­ği uyarısında bulunarak, “Şu anda kârlılıklar ciddi baskı altında ama her sene de kâr etme yılı olmayabilir. Ticari hayatta bazı zamanlar vardır, sizin için işin dönmesi, ayak­ta kalması, eve ekmek girme­ye devam etmesi önemlidir. Bedeli ödeyip düzeldikten sonra tekrar işimize bakarız” şeklinde konuştu.

"Çok sayıda sanayici su yüzüne çıkamaz"

Makina İmalat Sanayi Fe­derasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Dalgakıran da “Türkiye’nin global oyun­cuları denize tüplü dalış yap­tırıldı. Ancak şu bilinsin ki tüpte çok oksijen kalmadı. Bu durum devam ederse çok sa­yıda sanayici 2025 yılında su yüzüne çıkamaz” açıklama­sında bulundu.

Farklı sektörlerden farklı büyüklükteki şirketlere kre­di aranjmanı, büyüme yatırı­mı, ortaklıklar, operasyonel ve finansal yeniden yapılan­dırma gibi finansman ve iş çözümleri sağlayan kurum­sal finansman şirketi Servo Capital’in Yönetim Kurulu Başkanı Kaan Kiziroğlu, likidite sorununa karşı şir­ketlere 2025 yılı için yol hari­tasını açıkladı.

2025 kâr etme dönemi değil

“2025 senesi kârlı mal sat­ma ve kâr etme dönemi değil” diyen Kaan Kiziroğlu, “Yeni yılın en büyük başarısı liki­diteyi yönetme dönemi ola­cak. Şirketleri kârsızlık değil likiditesiz kalmak batırır. Li­kidite için işletme sermaye­si yönetimi, faaliyet dışı var­lıkların nakde dönmesi ve fi­nansman kaynaklarının çeşitlenmesi önemli” diye konuştu.

Kiziroğlu’ndan, 2025’te oluşacak şoklara karşı şirketleri likitte tutacak yol haritası: 

1- İşletmeler etkin stok yö­netimi ile taşıdıkları stoku azaltmalı. Gerekiyorsa dü­şük kâr marjı ile satış ya­pıp stoklarını eritebilir.

2- Şirketler kâr marjından feragat edip ürünlerini kı­sa vadeli veya nakit satabilir.

3- Şirketler kâr marjlarını aşağı çekerek satışlarını arttırıp, üretim kapasite kullanım oranlarını artırmalı, böylece sabit maliyetlerin üretim maliyetindeki payını azaltmalı. Kapasite kullanım oranı arttıkça kârlılık tekrar yükselecektir.

4- Şirketler uzun vadeli mal satıyorlarsa fintech’lerle – ticari ödeme sistem şirket­leri aracılığıyla ticari alacak­larını vadesinden önce kırdı­rıp, likiditelerini sağlamlaş­tırabilir.

5- Şirketler kestikleri elekt­ronik faturaları bir fi­nansman enstrümanı olarak kullanarak alacaklarını va­desinden önce kırdırarak li­kiditeye erişebilirler.

6- Şirketler eğer yapabili­yorlarsa tedarikçi öde­melerini uzun vadeye yaya­rak biriken likidite ile faali­yetlerini devam ettirebilir.

7- Likiditenin sıkışık ve iş­letme sermayesinin altın olduğu dönemde yapılabile­cek en büyük hata tedarik­çi ödemelerini erteleyerek sabit sermaye yatırımı yap­mak, faaliyet dışı mal almak, yatırım kredisi ödemektir.

8- Likidite bir şirketin da­marındaki kandır. Kan çekilirse şirket ölür.

9- Şirket içi veya hissedar­ların şahsi faaliyet dışı gayrimenkul veya varlıkları satılmalı. Varlıklar gereki­yorsa değerinin biraz altına elden çıkarılmalı. Bu varlık­lar zaten şirket sayesinde kazanılmış, likiditenin sıkışık olduğu dönem geçsin tekrar bu varlıklar satın alınır.

10- Şirketler halihazırda satış yaptıkları pazar­lar dışındaki yeni pazarlara girmeye çalışmaya devam etmeli.

11- Halka arz veya hisse satışı her zaman ser­mayeyi kuvvetlendirecek bir opsiyondur. Şirketler bu işlemler için hep hazır durumda ve hazırlıklarını yapmış olmalı. 2025 senesi hisse satmak için çok iyi bir sene değil fakat yüksek faiz oranlarındansa hisse satarak içeri girmiş faizsiz nakit bu dönemde hem şirketlerin likiditesini sağlamlaştırabilir hem de yatırım ortamı yavaş olduğu için şirketlerin rakipleri dururken büyüme hamleleri yapmalarını sağlayabilir.

12- Büyük ve ihracatı olan şirketler yüksek TL faizli borçlarını yurtdışı pi­yasalarda yapacakları Euro­bond ihraçlarıyla anapara ödemesi balon ve kredi bor­cu döviz olacak şekilde re-fi­nanse edebilirler.

13- Yurtiçi şirketler işlet­me sermayesi ihtiyaç­ları için yurtiçi özel sektör tahvil ihracı yapabilirler.

14- 2025 yılında finansal durumu iyi olup yeni yatırım yapmak isteyen şir­ketler, Export Credit Agen­cy-İhracat Teşvik Ajans­ları’ndan sağlayacakları sigortalı 10 yıldan uzun yatı­rım kredileri ile yeni yatırım­larını finanse edebilirler.

15- Yurtdışı kalkınma ya­tırım bankaları uzun vadeli kredi halen vermek­te. Türk bankacılık sistemin­de de uzun vadeli döviz ya­tırım kredileri iyi bilançoya sahip şirketler için uygun faizlerle halen bulunabil­mekte.

16- Yurtdışı özel kredi fonları (private cre­dit funds) Türkiye’ye fon sağlamaya ve Türkiye’deki işlere bakmaya başladılar. Özel durumlar ve kompleks finansman ihtiyaçlarında özel kredi fonlarından likidite sağ­lanabilir.

17- Şirket bunların hiç birini yapamadı. Yüksek ban­ka kredi borcu var. Eğer kre­ditör bankalarıyla anlaşıp faiz ve/veya anapara geri öde­melerini ertelettiğinde şirket faaliyetlerine devam edebi­liyorsa ya bankalarıyla görü­şebilir ya da finansal yeniden yapılandırmaya başvurabilir. Bu işlemler için kesin bu ko­nuda tecrübeli, daha önce bu işleri yapmış bir danışmanla çalışılmasını şiddetle tavsiye ediyoruz.

18- Eğer banka ana para ve faiz ödemesi yapılma­dığında dahi şirket faaliyet­lerine devam etmekte sıkıntı çekiyorsa, işletme sermayesi temin edemiyorsa konkorda­toya başvurmak ve ertesin­de tüm alacaklılarla masaya oturup her tarafın çıkarını bir­likte koruyacak bir borç geri ödeme anlaşması yapmak en uygulanabilir yöntem ola­caktır.