Zonguldak ekonomisi ‘elektrik’lendi

MEHMET KARA 

İSTANBUL - Kömüre bağımlı bir ekonomisi bulunan Zonguldak ekonomisi, son yıllardaki durgunluğunu üzerinden atma şansı yakaladı. Özelleştirme sürecindeki Zonguldak Çatalağzı Termik Santrali ihalesinin, 351 milyon dolarlık teklifl e yerel girişimcileri temsilen ihaleye katılan Demir Madencilik’te kalması, bölgede sürdürülebilir bir kömür üretimine kapı araladı. Bu ihale Türkiye enerji sektörü açısından olduğu kadar, bölge ekonomisinin geleceği açısından da büyük önem taşıyordu. 

Elektrik oyununda önemli koz 

300 MW kurulu gücüyle, toplam kurulu güç içinde çok yüksek bir paya sahip olmasa da, Çatalağzı Termik Santrali, konumu ve arazisi yapısıyla daha yüksek kapasitelere ulaştırılma potansiyeli de taşıdığı için, elektrik sektörü oyuncuları için çok önemli bir varlık olarak görünüyordu. Bu santrali ve varlıklarını satın almak, sektördeki oyuncuların portföylerine çok güçlü bir baz yük (kesintisiz elektrik üretebilme) kapasite ekleme imkanı tanıyordu. 

Hangi kömür yakılacak? 

Santralin bölge ekonomisi açısından taşıdığı önem ise kömürden geliyor. Zonguldak ekonomisi kömüre bağımlı. Ancak ithal kömüre dayalı santrallerin de bulunduğu bölgede yerli kömür yakılan tek tesis Çatalağzı. Bu yüzden Elektrik Üretim AŞ bünyesindeki Çatalağzı'nı alacak isteklinin, santrali yerli kömürle mi yoksa ithal kömürle mi çalıştıracağı bölge ekonomisi açısından en kritik mesele haline gelmişti. 

Yerel kömür şartı aranmadı 

İhale süreci başlamadan ve başladıktan yerel kömür üreticilerinin öncülüğündeki Zonguldak iş dünyası, Çatalağzı’nın yerli kömür kullanımı şartıyla özelleştirilmesini talep etmişlerdi. Bu sayede kent ekonomisinin istikrara kavuşabileceği tezini işleyen girişimciler, bu taleplerine karşılık bulamadı. Ve işletme, yerli kömür şartı aranmaksızın ihaleye çıkarıldı. Ancak Zonguldaklılar işin peşini bırakmadı ve açılan ihaleye, ortak teklif sunmayı kararlaştırdı. 

Yerli kömürcüler ipi göğüsledi 

Bu hafta başında gerçekleştirilen ihalede, 351 milyon dolarlık teklifiyle ipi göğüsleyen, Zonguldaklı yerel kömür üreticilerini temsilen teklif veren Demir Madencilik oldu. Zonguldaklı girişimciler ulaşılan rakamı oldukça yüksek bulsa da ihaleyi almış olmaktan ötürü mutlu görünüyor. 19 yıldan bu yana Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı’nı da yürüten Demir Madencilik Yönetim Kurulu Başkanı Salih Demir, “İhalede fiyatlar uçtu. Verilen bu rakam, Çatalağzı’na sadece bir santral olarak bakmadığımızın göstergesi. Biz burayı bölge ekonomisinin belkemiği olarak görüyoruz” dedi. 
Kömür üretimi garantiye alındı 

Çatalağzı’nı devraldıktan sonra da hem özel sektörün, hem de Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) ürettiği kömürü alıp yakacaklarını kaydeden Demir, “Böylece ne TTK’daki insanlar işsiz kalacak ne de özel sektördeki” dedi. İhaleyi kazanmaları sayesinde bölgedeki istikrarlı yerli kömür üretiminin garantiye alındığını ifade eden Demir, “Çatalağzı tesislerinde mevcut haliyle yılda 1.5 milyon ton kömür yanıyor. Bu ihtiyacı karşılamak için bölgede yılda en az 3 milyon ton kömür üretilmesi gerekecek. Çünkü santralde yanan kömür, aslında ikincil ürün. Yani demir çelik tesislerinde yakılan kısımdan arta kalan ve şlam dediğimiz ürün” diye konuştu. 

Yatırım ve istihdam artacak 

Çatalağzı’nın konumu netleşmediği için, bölgedeki özel sektör maden şirketlerinin son üç yıldır yatırım yapamadıklarını vurgulayan Demir, “Çatalağzı’nı bizim devralmamız halinde bölgede madencilik yatırımları da artacak. Dolayısıyla mevcut istihdam korunduğu gibi, yeni istihdam imkanları da artacak” dedi.

Çatalağzı için ortak şirket kuruluyor 

Zonguldak TSO Başkanı Salih Demir, kendilerini Çatalağzı Termik Santrali’ni devralmak için gereken finansmanı sağlamış noktada gördüklerini belirtti. İhalede tahminlerinin az 50 milyon dolar üzerine bir fiyat oluştuğunu belirten Salih Demir, “Fazla verdiğimiz kısmı da ortakların özsermayesinden karşılayacağız. Şimdi santrali devralmak üzere ortak bir şirket kuracağız. Rödovans saha sahiplerinden herkesi şirketimize ortak edeceğiz. Zonguldak’taki Amele Birliği de ortak olabilir. Madenciler dışında kimsenin katılmasını pek istemiyoruz. Sebebi de şu; Buraya çok gönülden bağlı insanlar bunun değerini anlayabilir. Sadece para kazanmak için bu işe bakanlar yeraltı madenciliğini pek anlayamazlar.”

Zonguldak’ı topyekün canlandıracak

Zonguldak Maden ve Enerji Sanayicileri İşadamları Derneği (MESİAD) Başkanı Ümit Velioğlu, Çatalağzı Santrali’nin Zonguldaklılar’da kalması için büyük gayret sarf ettiklerini belirtirken “Fakat fiyat yüksek oldu. Yine de durum sevindirici. Dünden beri çok olumlu tepkiler alıyoruz. Zonguldak’ın üzerindeki ölü toprağı dağılmış görünüyor” dedi. “İnşallah finans ayağını toparlamada da başarı sağlayıp, bu işin altından kalkacağız” diyen Velioğlu, ihaleyi kazanmalarının Zonguldak’ta heyecan yarattığını belirtti. Çatalağzı’nın yerli girişimcilerde kalmasıyla kömür üretim sektörünün sürdürülebilir şekilde ayağa kaldırılmış olacağını vurgulayan Velioğlu “Elektrik üretimi sanayici kimliği de kazandıracak. Kurumsal sanayici kimliği oluşturduğumuzda, bölge ekonomisinin çeşitlendirilmesine yönelik politikaların geliştirilmesinde öncü olacağız. İnsanların ekonominin diğer alanlarına da adımlar atmasını sağlamaya çalışacağız. Bu ihaleyi kazanmamız umut ışığı oldu. Zonguldak’ta siyasilerin bu işe yeterince sahip çıkmamasını hep eleştirdik. Kendi başımıza derdimizi anlatmaya çalıştık. Anlatmamıza yardımcı olacak siyasiler maalesef gerekli petformansı gösteremediler. Ama iş böyle bir yüksek rakamla da olsa almayı başardık. İnşallah muvaff ak oluruz diye düşünüyoruz” dedi.

İkinci ünite devreye giriyor

Çatalağzı Termik Santrali’nin bakımı tamamlanan 150 MW’lik ikinci ünitesi önümüzdeki günlerde devreye alınıyor. Enerji Günlüğü’nün haberine göre özelleştirme ihalesi geçtiğimiz günlerde yapılan Çatalağzı Termik Santrali’de bir süredir devam eden bakım çalışmaları tamamlandı. Çatalağzı’nda, çalışır durumdaki 150 MW’lik ünitenin yanı sıra, 150 MW’lik ikinci ünite de önümüzdeki günlerde devreye alınacak. Çatalağzı Termik Santrali İşletmesi, tam kapasiteyle üretime geçebilmek için bir süredir yapılmayan kömür alım ihalelerine de başladı. Dün dört partiden oluşan toplam 350 bin tonluk kömür alım ihaleleri gerçekleştirildi. İhalelerde iki partiyi Demir Madencilik üstlenirken, diğer iki partinin ihalesini de Dekar ve Arı Ticaret paylaştı.