Türkiye’nin 252 yöresel ürünü coğrafi işaret için sıraya girdi

KEZBAN KARABOĞA

İZMİR - Dünya coğrafi işaretler pazarı 200 milyar dolara ulaşınca Türkiye de işaretli üründe çıtayı yükselti. Türkiye'de bugün 189 adet coğrafi işaret tescilli ürün var. Türk Patent Enstitüsü'nün (TPE) verilerine göre de 252 ürün coğrafi işaret için sırada. Fakat bu konuda hedef çok daha büyük.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Coğrafi İşaretlerden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi, Muğla Ticaret ve Sanayi Odası (MUTSO) Başkanı Bülent Karakuş, TPE ile yakın çalıştıklarını, tescildeki ürün sayısını 500'e çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. Karakuş, şu anda Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) olan Coğrafi İşaretler Kanunu'nun çıkmasından sonra işaretli ürün sayısının hızla artmasını beklediklerini belirtti.

Türkiye'de coğrafi işaret alabilecek yaklaşık 2 bin 500 ürün olduğunu vurgulayan Karakuş, "Yaklaşık 1 yıldır hem uluslararası toplantılar yapıyoruz hem de yurt içinde odaların katılımıyla çalışmalar düzenliyoruz. Artık farkındalık oluştu.189 adet coğrafi işaret tescilli ürün var. 252 ürün ise coğrafi işaret için sırada. Ürün sayısının 500'e çıkartılması yönünde bir hedef var" dedi.

Muğla'da Bodrum Mandalinası ve Milas Halısı'nın tescil alan ürünler olduğunu belirten MUTSO Başkanı Bülent Karakuş, "Coğrafi işaret Türkiye'nin her ili için önemli. Ürünün kalitesi, üretim teknikleri tescillenmiş, unutulmamış oluyor" diye konuştu. Bir ürünün coğrafi işaret aldıktan sonra daha çok rağbet gördüğünü belirten Karakuş, "Fiyatı ikiye-üçe katlanıyor. Yörenin özelliklerini taşıdığı için piyasalarda daha çok rağbet görüyor" ifadelerini kullandı.

AB tescilli sadece 2 ürün var

Türkiye'nin AB'den tescil alan sadece iki ürünü bulunduğu belirten Karakuş, "Şu anda sadece Gaziantep Baklavası ve Aydın İnciri AB tescili almış ürünlerimiz. Bu sayı Avrupa'daki birçok ülkede 100'lerle ifade edilecek sayıda. Afyon sucuğu, Malatya kayısısı sırada bekleyen ürünlerimiz ama henüz tescil almadılar. Bunu çoğaltmamız gerekiyor" dedi. Karakuş, bu sürecin şu anda TBMM'de olan Coğrafi İşaretler Kanunu'nun çıkmasından sonra hızlanacağını belirtti.

İtalya, Parmesan peynirinden 1.5 milyar euro ciro yapıyor

Dünya coğrafi işaretler pazarının büyüklüğünün 200 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Sadece AB'de 55 milyar euroluk yani yaklaşık 170 milyar TL'lik bir pazar var. Fransa, İtalya ve İspanya bu konuda başı çeken ülkeler. İtalya sadece Parmesan peynirinden 1.5 milyar euro ciro elde ediyor.

Yerel ürünlerin küresel bazda giderek daha fazla önem kazandığına dikkat çeken İzmir Ticaret Borsası (İTB) Başkanı Işınsu Kestelli, "Coğrafi işaretler her geçen gün daha çok ihtiyaç duyulan bir uygulama haline geldi. AB'de coğrafi işaretli ürünlerin fiyatları benzerlerinden 2-3 katı daha yüksek. Türkiye'nin, sahip olduğu potansiyel göz önüne alındığında, bu alanda haklı bir üstünlük elde etmesi çok mümkün" dedi.

İzmir'in boyozu, şambali tatlısı, kumrusu da bekliyor

Kestelli, 2003 yılından bu yana "Ege Pamuğu", "Ege Sultani Üzümü" ve "Ege İnciri" ibareleri ile 3 coğrafi işaret tescili aldıklarını sözlerine ekledi.

Sadece Ege Bölgesi'nden 26 ürün coğrafi işaret için sıraya girmiş durumda. İzmir'in boyozu, kumru ekmeği, lokması, şambali tatlısı, Gümüldür ve Seferihisar'ın mandalinaları, Bergama tulum peyniri, Kavacık üzümü, Çeşme kavunu, Muğla'nın Muğla beyazı mermeri, köftesi, saraylısı, tarhanası, çam balı, Datça nurlu bademi, Milas zeytinyağı, Uşak'ın tarhanası, Manisa'nın mesir macunu, taban simit ekmeği, Alaşehir kapaması, Turgutlu'nun dumanlı papaz eriği, tuğla ve kiremiti, Akhisar köftesi, Aydın'ın memecik zeytini, Dalama tandırı, Madran suyu, Çine köftesi, Nazilli basması coğrafi işaret almak için Türk Patent Enstitüsü'nde sıra bekleyen belli başlı ürünler.