Maden zengini 3 il yol haritası bekliyor

MAHMUT SABAH

KAYSERİ - Bölgesel Kalkınma Programı kapsamındaki iller arasında TR72 adıyla anılan Kayseri Sivas ve Yozgat'ın, yeraltı kaynakları açısından zengin birer potansiyele sahip oldukları, ancak bu potansiyel yeterince değerlendirilemediği için madencilik alanında gelişemedikleri öne sürüldü, "Zaman kaybedilmeden, bu üç ilde gerekli tedbirlerin alınarak sektörün önünün açılması lazım” denildi.

Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN), üç yıl önce kapsamlı bir çalışma yaparak Kayseri, Sivas ve Yozgat'tan oluşan TR72 bölgesindeki madenlerin rantabiliteleri ile ilgili bir rapor hazırladı. Raporda adı geçen illerin zengin maden yataklarına sahip olmalarına karşın bu madenlerin gereği gibi değerlendirilemediğine işaret edilerek, "Bölge zengin yeraltı kaynaklarına sahip. Bu kaynaklar demir, krom, kurşun ve çinko gibi maden rezervleri ile doğal taş ve mermer yataklarından oluşuyor. Kayseri, Sivas ve Yozgat maden varlığında olduğu gibi madencilik alanında da yatırım potansiyeli olan iller. Bu alanda yapılacak yatırımlar gerek bölge gerekse yurt kalkınmasına önemli katkılar sağlar” denildi.

Maden yatakları çok işleme tesisi çok az

Bölgeden çıkarılan madenler iç ve dış pazarlara genelde işlenmeden ve cevher zenginleştirilmesi yapılmadan sevk ediliyor. Böyle olunca da, arzu edilen katma değer yaratılamamış oluyor. Öncelikle maden analizi için laboratuvarların kurulması, maden sondaj çalışmaları ve cevher işleme tesislerine ait fizibilite çalışmalarının yapılması gerek. Sonrasında ise bölgeden çıkarılan madenlerin zenginleştirilmesi ve işlenmesi ile ilgili işletmelerin desteklenmesi, doğal taş - mermer çıkarma ve işleme tesislerinin modernizasyonu geliyor. Kısacası arzu edilen gelişmenin olabilmesi için tedbire, öncelikle de rota belirleyecek bir yol haritasına ihtiyaç var” deniliyor.

Raporda, çıkabilecek madenlerin kullanım alanları ile pazarlanabilecekleri piyasaların araştırılmasına katkı sağlanması amacıyla, bölgenin maden haritasının çıkarılması gerektiğine de vurgu yapılmış, "Bölge illerinde zengin maden yatakları bulunmasına karşın işleme tesisi çok az. Oysa cevher hazırlama yöntemlerinin uygulanması sağlanabilir. Madenlerin yoğunlaştığı kesimlerde bu işlev için işleme tesisi yatırımları yapılabilir” deniliyor.

3 kent termal su kaynakları bakımından da zengin

Raporda, maden yataklarının yanı sıra, bölge illerinin termal su kaynakları bakımından da zengin birer potansiyele sahip olduğuna işaret edilerek, "Gerek Kayseri, gerekse Sivas ve Yozgat, debisi oldukça bol termal su kaynaklarına sahip. Kangal Balıklı Kaplıcaları başta olmak üzere bölge illerindeki termal su kaynakları sağlık turizmini yakından ilgilendiriyor. Ancak bu kaynakların konaklama tesisine, rehabilitasyon merkezlerine, dinlence ve eğlence mekanlarına ihtiyacı var” deniliyor.

Çeşidi çok, katma değer getirisi az

Söz konusu rapor, Ajans bünyesindeki Enerji ve Madencilik Sektörel Çalışma Grupları'ndan alınan görüşlerin, literatür taraması, veri derlenmesi, mülakatlar ve saha ziyaretleri sonunda elde edilen bilgilerin ışığında hazırlanmış, içeriğinde "Bölgemiz maden kaynakları açısından oldukça şanslı. Nitekim gerek Kayseri, gerekse Sivas ve Yozgat, hem metalik madenlerle endüstriyel hammaddelerde, hem de enerji hammaddeleri açısından bol çeşitli zengin kaynaklara sahip. Biz Ajans olarak madencilik sektörüne büyük önem veriyoruz "ifadesi kullanılıyor.

Cevherlerin ekonomiye kazandırılması lazım

Madencilik sektörü, Kayseri 2015 Sanayi Durum Raporu'nda 'ilde öne çıkan yatırım alanları' arasında gösterildi. Özellikle 'talebi karşılamaya yönelik yatırımlarda' maden ürünleri imalatının önemine değinilerek, "Kayseri gerek maden cevheri, gerekse termal su kaynakları bakımından zengin birer potansiyele sahip. Söz konusu rezervlerin ekonomiye kazandırılması amacıyla hem mevcut yatakların işletilmesi, hem de üretilen cevherlerin işlenmesine yönelik yatırımlara ihtiyaç var. Kısacası, yatırımlarla hem madencilik sektörüne, hem de termal su turizmine hareketlilik getirilebilir” deniliyor.

RAPORDA VURGULANAN TEDBİRLER HALA ALINAMADI

Söz konusu raporun ilgili kurumlara iletilmesinin üzerinden 3 yılı aşkın bir zaman geçti. Alınmasının, bölge ekonomisi için hayati önem taşıdığına vurgu yapılan tedbirler konusunda, bugüne kadar hiçbir gelişme olmadı. TR72 Grubu illerinden Kayseri maden çeşitliliği bakımından zengin bir potansiyele sahip. İlin değişik kesimlerinde işletilen çok sayıda demir, çinko, kurşun, krom, mermer, pomza ve linyit yatakları var. Maden Kanunu'nun Uygulanmasına İlişkin Esasları Belirleyen Uygulama Yönetmeliği'nin ilk iki yılında (2005 - 2007), Kayseri'nin değişik kesimlerinde 200'den fazla maden sahası ihale yoluyla özel sektöre açıldı. Aralarında mermer, traverten, dolamit, kalker, pomza, bimis, kurşun, çinko, demir ve krom yataklarının da bulunduğu bu sahaların işletmeye açılması ile gerek istihdam, gerekse üretimde hareketlilik yaşandı. Ancak sonraki yıllarda, o dönem için geçerli olan bu hareketliliğin etkisi pek kalmadı. Kayseri'de 600'ün üzerinde maden işletmesi, bir o kadar da arama ruhsatı var. Yıllık ortalama 2.2 milyon ton demir ve 2.5 milyon ton krom üretimi ile metalde ağırlığı olan Sivas'ta işletme ruhsatı sayısı 260, Yozgat'ta ise100 dolayında.

SEKTÖRDEKİ İŞLETMELERİN DESTEĞE İHTİYACI VAR

Özkoyuncu Madencilik Finans Müdürü Mürsel Yüksel: Özkoyuncu Madencilik, Kayseri'nin önde gelen maden işletmeleri arasında yer alan bir kuruluş. 1949'dan beri faaliyetini aralıksız sürdüren firmamız yılda yaklaşık 1.5 ila 2 milyon ton demir cevheri üretiyor. Bölgedeki 5 ayrı ocakta üretilen demiri, ülkemizdeki entegre demir-çelik fabrikalarına veriyoruz. Yıllık ortalama satışımız 1.5 milyon ton dolayında. Biz yurtiçine yönelik tedarik yapan bir firmayız. Demire zaman zaman yurtdışından da talep geliyor. Tespit edilen rezervimiz 35 milyon ton. Sondaj çalışmalarını Ar-Ge faaliyetleri ile iç içe yürütüyoruz. Kapasiteyi artırmaya yönelik makine ve enerji yatırımlarımız var. Ancak, zaman içinde sorunlarla karşılaşıyor, çoğu kez tutarsız mevzuat ve uygulamalarla boğuşmak zorunda kalıyoruz. Sektördeki tüm işletmelerin desteğe ihtiyacı var.