Çanakkale'de tarıma dayalı sanayinin payı artıyor

ÇANAKKALE - Kültürü, tarihi, tabiatı ve yetiştirdiği ürünleri ile ‘marka kent’ olma özelliği taşıyan Çanakkale’nin ekonomisinde, son yıllarda tarım ve tarıma dayalı sanayi kollarının büyümesi ile birlikte sanayinin payı giderek artıyor.

Kalkınma Bakanlığı’nca belirlenen İllerin 2011 yılı Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik sıralamasına göre Çanakkale 14’üncü sırada yer alıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2011 yılı Nüfus ve Konut Araştırması’na göre de kentte istihdam edilen (15+ yaş) nüfusun yüzde 38.8’i tarım, yüzde 17.5’i sanayi, yüzde 43.7’i ise hizmetler sektöründe çalışıyor. Türkiye genelinde en düşük işsizlik oranında ikinci sırada yer alan kent, işgücüne katılma oranında 28’inci sırada bulunuyor. Çanakkale, istihdam oranında iller sıralamasında ise 23’üncü sırada yer alıyor.
Geniş tarım arazisi alanına sahip olan Çanakkale’de, toplam 330 bin 337 hektar tarım arazisi bulunuyor. Bunun yüzde 78’i tarla, yüzde 10’u zeytin, yüzde 6'sı sebze, yüzde 4'ü meyve, yüzde 2'si bağdan oluşuyor. Türkiye domates  üretiminin yüzde 5.7’si, zeytin üretiminin yüzde 7.3’ü, şeftali üretiminin yüzde 16’sı, kanola üretiminin yüzde 8’i, salçalık biber üretiminin yüzde 16’sı, bakla üretiminin yüzde 3’ü, çeltik üretiminin yüzde 11’i, elma üretiminin yüzde 4.5’i, süt üretiminin de yüzde 4’ünü Çanakkale gerçekleştiriyor. 

Tarım ve tarım ürünlerinde markalaşma çalışmalarını sürdüren kent, süt ve süt ürünleri üretiminde önemli bir yere sahip. Özellikle sebze ve meyvecilikte sanayinin yan kollarına yapılan yatırımlar göze çarpıyor. Bunların başında ise zeytin, zeytinyağı tesisleri, süt ve süt ürünlerinde mandıracılık, soğuk hava depoculuğu, şarap fabrikaları ve balıkçılık geliyor. Çanakkale’nin ilçelerinden Ayvacık zeytin ve zeytinyağı, Bayramiç elma, Biga hayvansal ürünler, Bozcaada bağcılık, Ezine hayvansal ürünler ve zeytin, Gelibolu su ürünleri, Gökçeada organik tarım, Lapseki şeftali ve kiraz, Yenice ise kırmızı biber üretiminde öne çıkıyor. Özellikle Bayramiç elması, Ezine peyniri, Bozcaada adaçavuş üzümü, Lapseki kirazı ve Yenice biberi Türkiye genelinde üne sahip ürünler. Diğer taraftan Biga ilçesi ise bölgenin fiili süt borsası konumunda bulunuyor.

Kent, dev sanayi tesislerine ev sahipliği yapıyor

İl sınırları içine yayılmış tarıma dayalı sanayi kollarının yanı sıra; merkez ilçede Dardanel Gıda, Biga’da Çelik Enerji Tersane Ulaşım A.Ş. (İÇDAŞ), Çan’da Kale Seramik Çanakkale Kalebodur, Doğtaş ve Çavuşköylü Mobilya, Çan Linyitleri İşletmesi, Ezine’de Akçansa Çimento Sanayi, Bayramiç’te Tahsildaroğlu Süt Ürünleri kent sanayisinde öne çıkan kuruluşlar.   

İstanbul Sanayi Odası’nın “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” 2011 yılı raporu sonuçlarına göre kentte faaliyet gösteren İçdaş 9’uncu, Akçansa 66’ncı, Kale Seramik 146’ncı sırada yer alıyor. Kentin önemli sanayi ürünleri arasında ise inşaat demiri, seramik ve karo fayans, dondurulmuş ve kurutulmuş gıda, su ürünleri, süt ürünleri, un, yem, çimento, maden cevheri, zeytinyağı üretimi başı çekiyor. İlde, 25'in üzerinde kişi çalıştıran 47 sanayi tesisinde yaklaşık 11 bin kişi istihdam ediliyor.

Çanakkale, 2012 yılı Haziran ayında yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı ile 2’nci Bölge, ada konumundaki Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri ise 6’ncı Bölge kapsamında yer alıyor. Bölgede, Çanakkale ve Biga’da olmak üzere iki adet Organize Sanayi Bölgesi (OSB)  bulunuyor. Çanakkale OSB’de 29 firma faaliyette bulunurken, dört firma inşaat, 13 firma ise proje aşamasında bulunuyor. Çanakkale OSB’de yaklaşık 500 personel istihdam ediliyor. 14 firmanın faaliyette, dokuz firmanın ise inşaat aşamasında olduğu Biga OSB’de ise 600 kişiye istihdam sağlanıyor. Ayrıca, il genelinde yer alan yedi adet küçük sanayi sitesinde toplam 913 işyeri faaliyetine devam ediyor.

Çanakkale Merkez, Biga ve Gelibolu’da olmak üzere bölgede yer alan üç adet ticaret ve sanayi odasına, 4 bin 801’i faal, 3 bin 186’sı askıda olmak üzere toplam 7 bin 987 üye kayıtlı bulunuyor. 435 anonim, 3 bin 13 limited ve 38 kolektif şirketin faaliyet gösterdiği kentteki yabancı sermayeli şirket sayısı ise 41.

Yedi adet rüzgar enerji santrali faaliyette

Çan ilçesinde kurulu 2x160 MW gücündeki 18 Mart Çan Termik Santrali’nde elektrik üretimi gerçekleştiriliyor. Ayrıca ilde önemli bir üretim potansiyeli bulunan rüzgar enerjisinden yararlanmak amacıyla Bozcaada’da 10.2 MW, Merkez İntepe’de 30.4 MW, Gelibolu’da 14.9 MW, Ezine/ Üvecik’te 20.8 MW, Ezine’de 22.5 MW, Ezine/Mahmudiye’de 30 MW, Ayvacık’ta 5 MW gücünde olmak üzere toplam 133.8 MW gücünde yedi adet rüzgar enerji santrali bulunuyor. Biga’da 60 MW, Lapseki’de 99 MW, Kocalar mevkiinde 26 MW, koru mevkiinde 50 MW olmak üzere toplam 235 MW gücünde dört adet rüzgar enerji santrali ise inşa halinde bulunuyor.

Birçok maden yatağının bulunduğu kent, altın, kurşun, çinko, demir, manganez gibi metalik madenler, bentonit, çimento hammaddeleri ve kaolen gibi endüstriyel madenler, jeotermal kaynaklar, uranyum ve linyit gibi enerji hammaddeleri açısından oldukça zengin bir bölge. Çanakkale, Türkiye’nin toplam kurşun üretiminin yüzde 52’sini gerçekleştiriliyor.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Çanakkale’nin, 2011 yılında 70 milyon 926 bin dolar olan ihracat tutarı 2012’de 68 milyon 795 bin dolar olarak gerçekleşti. Kentin ithalatını hurda demir, kütük demir, alçı taşı, elektrik santrali, rüzgâr gülü ve ekipmanları, kömür, makine ve cihaz aksamı, elektrot, kablo, seramik hammaddesi, soğutulmuş taze balık, dondurulmuş deniz ürünleri, buğday, mısır, gübre, ayçiçek tohumu oluşturuyor. İnşaat demiri, kütük demir, tufal (curuf),  gemi, soğutulmuş taze balık ile muhtelif deniz ürünleri, portlant çimento, taze ve dondurulmuş sebze, meyve, domates ve biber salçası, kum midyesi, flintaşı, çinko, kurşun cevheri, mobilya ve muhtelif kumanya ise ihraç edilen ürünler arasında başı çekiyor.