Yorgunluğunuzun sebebi D vitamini eksikliği mi?

Prof. Dr. ASLI ÇURGUNLU

D vitamini eksikliği, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çok sık görülen bir sağlık problemi. D vitamini gıdalarda çok az miktarda bulunur. En çok bulunduğu gıdalar süt, peynir, tereyağı, yumurta sarısı ve balıksa da (somon, levrek, sardalya) normal ihtiyacı karşılamada çok yetersiz kalırlar. En önemli D vitami kaynağıysa güneş... Güneşin UVB ışınlarını yeterince alamayanlarda D vitamini eksikliği gelişir. Bu nedenle özellikle güneş görmeyen yerlerde yaşamak, gün içinde güneş ışığı olmayan yerlerde çalışmak, özellikle kış aylarında kapalı mekânlara kapanmak D vitamini eksikliğine neden olur. D vitamini eksikliği her yaşta ve özellikle düzenli güneşe çıkmayan yaşlı kişilerde sık görülen önemli bir sağlık sorunu...

Kas ve kemik sağlığı için çok önemli

D vitamini kalsiyum emilimini sağlar, bu nedenle kas ve kemik sağlığı üzerinde çok önemli etkileri var. Kan kalsiyum ve fosfor düzeylerini normal tutarak kemik kütle kaybını osteoporozu önler. 12 aydan büyük çocuklarda günlük önerilen doz 400 internasyonal ünite (IU), 1-70 yaş 600 IU ve 70 yaş üstü kişilerde ise 800 IU.

Pek çok sorunla ilişkili

D vitamini eksikliğinde ciddi kemik ağrıları, kaslarda yorgunluk, genel halsizlik gibi belirtiler görülür. Kemik ağrısı, kas ağrısı, kaslarda yorgunluk şikaye tiyle gelen her kişide mutlaka kanda D vitamini seviyesine bakmak gerekir. D vitamini eksikliği çocukta raşitizm, erişkinde osteomalasiye neden olabilir. Yine D vitamini seviyeleri normal olan kişiler spor sonrası daha az yorgunluk hissededer. D vitamini eksikliğine bağlı kemik ağrısı olan kişilerde D vitamini takviyesiyle ağrılarda hemen ve belirgin düzelme görülür. D vitamini eksikliği ayrıca kognitif fonksiyonlarda azalma, depresif durum gibi durumlarla da ilişkili.

15 dakika güneşlenin

D vitaminini güneş ışıklarından sağlamak için en uygun saatler 10:00-15:00 arası. Ancak bu saatler cilt kanseri açısından da en tehlikeli saatler olduğu için günde 15 dakika güneşlenmek önerilebilir. Güneşten koruyucu kremler D vitamini emilimini azaltır. Yine D vitamini eksik olan kişilerde D vitamini takviyesi mutlaka hekim gözetiminde olmalı, belli aralıklarla kan düzeyi takip edilmeli. Fazla ve kontrolsüz kullanılan D vitamininin D hipervitaminozuna yol açacağı unutulmamalı.

Gerekliyse takviye yapılmalı

Dışarı çok çıkmayan yaşlı kişiler, ofis çalışanları, kemik ağrısı ve kaslarda yorgunluk şikayeti olan kişiler, bağırsaktan yağ emilim bozukluğu olan kişiler, karaciğer hastaları, osteoporozlu kişiler ve mide ameliyatı olanlarda mutlaka kan D vitamini seviyesi ölçülmeli ve eksiklik durumunda gerekli takviye yapılmalı.