Yeni yılda "önce sağlık" diyenlere

KEZBAN KARABOĞA

Geri sayım başladı, 2018’e sayılı günler kaldı… Adettendir yeni yıla girerken yeni planlar yapılır, yeni kararlar alınır. “Şu gidemediğim spor salonuna yeni yılda devam edeceğim”, “Elimde sürünen projeleri bitireceğim”, “Yeni bir hobi edineceğim" ya da "Kendime, aileme daha çok zaman ayıracağım” gibi cümleler kurulur eski yıl biterken. Bir tür “Yeni yılda yapılacaklar listesi” hazırlar herkes…

Biz de çevremizde kısa bir anket yaptık. “Yeni yıldan ne istiyorsunuz” diye sorduk. Farklı yanıtlar geldi: “Daha fazla yurtdışına çıkacağım, yeni yerler göreceğim”, “Eğitimime devam edeceğim, kendimi geliştireceğim”, “Para biriktireceğim”, “Yeni bir iş bulacağım ya da işimi değiştireceğim”, “Çocuk sahibi olacağım”, “Yeni bir eve taşınacağım”, “Şu İngilizce işini çözeceğim”… Liste böyle uzayıp gidiyor. Ancak bir dilek var ki herkesin ilk cümlesini o oluşturuyor: “Önce sağlık”.

Sağlık, sağlıklı yaşam genç-yaşlı herkesin ortak hedefi, dileği. Bu sadece Türkiye'de değil, birçok ülkede böyle. Peki yeni yılı daha sağlıklı geçirmek için hangi adımları atmak gerek? İşte tam da bu konuda imdadımıza yetişen bir çalışma var. The New York Times gazetesinin, ‘Smater Living’ blogunda yayınlanan bir makale daha sağlıklı bir yıl için olmazsa olmaz unsurları dokuz madde ile sıralıyor. Makalenin başlığı: “2018’de daha sağlıklı olmanın dokuz yolu!”

Makale bize tek tek daha sağlıklı bir yıl için tüyolar veriyor. Egzersiz yapmak, düzenli uyumak listenin başında. Makalede asıl vurgulanmak istenense sağlıklı bir yaşamın bu maddelerden bir veya birkaçıyla olamayacağı, konsept olarak değerlendirilmesi gerektiği. Nasıl mı? İşte daha sağlıklı olmak için yeni yılda kendinize kuracağınız yaşam konseptinin olmazsa olmaz adımları...

Haydi koşmaya!...

Şu nabzınızı hızlandırın bakalım. Haydi, olduğunuz yerden kalkın… Kanepeleri bırakın, sıcak koltuğunuzdan fırlayın ve dışarı çıkın. Ufak bir tur atın, temiz hava alın. Belki biraz da koşarsınız. Koşmak, nabzı hızlandırmak vücudu uyarır, sistemi canlandırır.

Değişim için geç değil

İyi bir uyku elzem...

Çoğu insan düzenli yemek ve egzersizin sağlıklı bir hayat için yeterli olduğunu bilir fakat ya uyku? İnsanlar hayatlarının üçte birini uyuyarak geçiriyor. Böyle düşündüğümüzde uykunun ne kadar önemli olduğunu görebiliyoruz. Uyku süresi kişiden kişiye; yaş, cinsiyet, çevresel faktörler ve yaşam tarzına göre değişse de bilim insanları günde ortalama yedi saatlik gece uyksu alanların daha sağlıklı ve uzun yaşadığını belirtiyor. Yetersiz uyku obezite, kalp rahatsızlıkları ve depresyon ile ilişkilendiriliyor. Uzmanlar uyku hijyeni sağlanması gerektiğine dikkat çekiyorlar.

Birkaç dyrak önce inin...

The New York Times'taki makale insanlara işe bisikletle gitmelerini öneriyor. Şimdi siz "Bunu İstanbul'da yapmak kolay mı" diyeceksiniz. Biz de diyoruz ki, fırsat buldukça bisiklet sürün. Hareket edin. Örneğin en kolay spor olan yürüyüşü ön plana çıkarın. Mesela işten dönerken, ya da işe giderken normal durağınızdan birkaç istasyon önce inip biraz yürüyün. Böylece bir yürüme rutini yaratmış olursunuz. (Ben yürüyüşe böyle başladım ve bir gün artık durakta bekleyemez hale geldim, her yere yürüyorum.)

Öldürmeyen güçlendirir...

Stres, bu çağın hastalığı… İnsanların kriz anında sorunlara verdikleri tepki olarak tarif ediliyor genellikle. Her tür sağlık probleminin altından stres çıkıyor. Stres insanların mental ve fiziki sağlıklarını olumsuz etkiliyor. Ancak unutmayın herkes aynı problemle karşılaşır ama aynı duygularla yaşamaz. Buna stres yönetimi diyoruz. İşte 2018'de, stres yönetimini çözmeniz öneriliyor. Stresin sizi değil, sizin stresi idare ettiği bir yaşam biçimi tavsiye ediliyor. Araştırmalara göre ‘zor zamanlar’ insanları güçlendiriyor, yani sizi alt edemeyen stresin bünyenize farklı faydaları oluyor. Bağışıklığınız güçleniyor.

Yogaya 12 dakika

Yoga, yeni yıl için yeni bir hobi olabilir. 12 dakika yoga yapmanın, kemikleri güçlendirdiğini ortaya koyan çalışmalar var. O halde, 2018 neden yogaya başlama yılı olmasın? Uzmanlar, “Yoga herkes içindir, herkes yapabilir… Denemeye değer” diyorsa bir bildikleri vardır.

Temiz ev, temiz yaşam!

Yeni bir yıl yeni başlangıçlar demek, yaşamımızı yenilemeye kendi evimizden başlamak iyi olabilir. Küçük, büyük, apartman dairesi, villa hatta şato da olsa her ev kirlenir. Belki çoğu kişi bunu yaptı bile ama makalede her gruptan insana yeni yılda "evinizi yenileyin" mesajı veriliyor. Bunu temizlik, odalarda yapılacak ufak tefek değişiklikler, yeni mobilya olarak da düşünebilirsiniz. Evle uğraşmanın motivasyonu yükselttiği de belirtiliyor.

Çok kısa da olsa egzersiz...

Tüm bu işler arasında nasıl olacak diyeceksiniz ama yeni yılda egzersize zaman ayırın. Bu konuda umut verici girişimlere dikkat çekilen makalede "Yüksek Yoğunluklu Egzersiz, “High-intensity interval training (H.I.I.T.)” anlatılıyor. Burada koşu ya da bisiklet ile 4-5 ya da 7 dakika içinde çok hızlı nefes alıp, çok hızlı terliyorsunuz ve bir egzersizden alacağınız faydayı maksimuma çıkarıyorsunuz.

Yapılabilir, olabilir

The New York Times'ın makalesinde tüm bunlar için en büyük engel olarak yine insanoğlunun kendisi gösteriliyor. Deniliyor ki "Bir insanın önündeki en büyük engel kendisidir, negatif düşüncelerdir. Yeni yılda bunu bırakın. Unutmayın, başarılamayacak hiçbir şey yoktur, yeter ki isteyen. Her şey yapılabilir, olabilir."

Evde squat'a ne dersiniz?

Günlük egzersizler sağlık için olmazsa olmaz demiştik, “Söylemesi kolay!” diyenler için iyi bir haberim var: Yaşınız ya da kondisyonunuz önemli değil, öyle spor salonlarında saatler harcamanıza da gerek yok. Evde kendiniz egzersiz yapmaya başlayabilirsiniz. Makale bunun için squat'ı öneriyor. Squat Türkçe'de 'Çömelme' anlamına geliyor. Squat hareketi düzgün bir şekilde yapıldığında özellikle alt vücudu çalıştıran çok etkili sonuçları olan bir egzersiz. Burada sihirli sözcük "süreklilik". İki eliniz kanda olsa her gün 25- 30 kez squat yapın.