Yaşlılarda düşmeye dikkat!

Prof. Dr. ASLI ÇURGUNLU - İç Hastalıkları ve Geriatri Uzmanı

Düşme yaşlı kişilerde sık görülen, b irçok nedene bağlı olabilen ve ciddi sağlık sorunlarıyla, hatta ölümle sonuçlanabilen önemli bir geriatrik sendromdur. Ölümle veya yeti kaybıyla sonuçlanan düşme en çok yaşlı grupta görülür. İlerleyen yaşla birlikte düşme sıklığı da artarken, bir kez düşme yaşayanlarda tekrarlayan düşme riski de yükseliyor.

Düşme, uygunsuz çevresel faktörlere, kazalara bağlı olabileceği gibi yaşlanmaya bağlı problemler ve sağlık sorunları yüzünden de yaşanabilir. Yaşlılarda düşmenin önemli bir kısmı evde yaşanır. Kaygan zemin, banyoda yerin nemli veya ıslak olması, halıya ya da kilime takılma, masa ya da sehpa gibi eşyalara çarpıp düşme, ışıklandırmanın yetersiz olması, basamaklar çevresel faktörlere örnektir.

Ev içi düşmeler en çok banyo ve yatak odasında, ev dışı düşmeler ise kaldırım kenarında veya basamakta olur. Görme keskinliğinde ve karanlığa uyumda azalma gibi görme problemleri, dengede bozulma, postür bozulması, yürümede sorunlar yine düşmeye neden olan önemli etkenlerdir.

Pek çok risk var...

Yaşlıların önemli bir kısmında yürüme sorunları görülür. Yine demans, Parkinson hastalığı, beyin damar hastalıkları, inme, kalp hastalıkları, ritim bozuklukları, eklem hastalıkları, artroz, artrit, sarkopeni (kas kütlesinde azalma), özellikle gece sık idrara çıkma, çoklu ilaç kullanımı düşme riskini arttırır. Yaşlı kişilerde ortostatik hipotansiyon denilen ayağa kalkınca kan basıncını düşmesi önemli bir sorundur ve yüksek dozda hızlı başlanan antihipertansif (tansiyon düşürücü) ilaçlara bağlı olabilir. Bu nedenle yaşlılarda özellikle antihipertansif ilaçlar başta olmak üzere genel olarak her ilaçta “Yavaş başla, yavaş arttır” kuralı geçerli olmalıdır.

ÖNLENMESİ ÇOK ÖNEMLİ...

Düşme sonucunda yumuşak doku yaralanması, femur; kalça; ön kol; el bileği; kaburga kırıkları oluşabilir. Kafa travması, kafa içi kanama da görülebilir. Hastaneye yatış olabilir ve eğer altta yatan başka hastalıklar varsa hastanede kalma süresi uzayabilir, ek komplikasyonlar gelişebilir. Bu nedenle düşmenin önlenmesi ve düşmeden korunma çok önemlidir. Özellikle tekrarlayan düşmelerde risk faktörlerinin ve nedenlerin saptanması, tedavi edilmesi ve düzeltilmesinde ilk adım olmalıdır. Yaşlı kişilerin yaşadığı evde düzenlemeler yapılması ev içi kazaları azaltabilir veya önleyebilir. Yine yürüme ve hareket problemi olan hastalar baston, yürüteç gibi yardımcı cihazlar kullanmalıdır. Tekrarlayan düşmelerde tıbbi destek alınmalı, düşmeye neden olan hastalıklar ve durumlar tedavi edilmelidir.