Şekerleme yapmanın da bir sanatı var

Türkiye’de patronların yüzde 32’si günde 6 saat, yüzde 25’i 7 saat uyuyor. Yüzde 12’si 8 saati uykuda geçirirken yüzde 1’de 9 saat uyuyor. Patronlar arasında az uyuyanlar da var. Yüzde 14’ü 5 saat uykuyla yetiniyor. Yüzde 4’ü ise sadece 4 saat uyuyor. Bu veriler gösteriyor ki yoğun çalışma hayatı, erken başlayan mesailerle gece uykusunun süresi azalıyor.İşte bu durum gün içinde ‘şekerleme’ ihtiyacı doğuruyor. Türkiye’de şekerleme yapmasıyla ünlü patronlar var. Rahmi Koç, tıpkı babası Vehbi Koç gibi öğlen şekerlemesini yıllardır uygulayan isimlerden. Koç, şekerleme yapma özelliğini şöyle anlatıyor: “İki elim kanda da olsa öğlenleri bir saat uyurum. Böylelikle günü ikiye böleriz ve tekrar kalktığınızda sanki güne yeni başlamış gibi kendinizi taze hissedersiniz” diyor. İsmet İnönü’nün de şekerleme müdavimi olduğu anlatılıyor.

Araştırmalara göre Türkiye’de toplumun yüzde 75’inden fazlası 7-8 saat süreyle uyuma alışkanlığına sahip. Yüzde 10’da 6 saatin altında uyuyor. Ancak yapılan çalışmalara göre 6 saatten az uyuyanların sayısı Türkiye’de az ama artıyor. Çalışma yaşamının gelişmesiyle uyku süreleri kısalıyor. Bu nedenle gün içinde şekerleme yapma ihtiyacı artıyor. Liv Hospital Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ferah Ece bu konuda şöyle konuştu: “Türkiye’de 6 saatin altında uyuyan insanların sayısı yıllar geçtikçe artıyor. Çünkü herkes çok yoğun çalışıyor ve zaman yetmiyor. Bu artış, gün içindeki şekerleme yapma ihtiyacını da artıyor. Şekerleme yapanların sayısı artacaktır. Çünkü gece alınan uyku yetmiyor” diye konuştu.Peki şekerleme nedir? Neden şekerleme yapmaya ihtiyaç duyulur?...

İşe odaklanmayı ve verimliliği artıyor

Kimi uyku bilimciler mükemmel şekerlemeyi, uyku, sanat ve bilimin karışımı olarak tanımlıyor. Türkiye’de ‘kestirme’ olarak da adlandırılıyor. Genel kabul gören tanımı ise şöyle: Öğlen saat 13 ile 15 arasında özellikle yatar pozisyonda yapılan, en fazla 90 dakika tavsiye edilen kısa uyku. Şekerlemenin gün içinde iş verimliliğini artırdığını, işe odaklanmaya yardımcı olduğu gösteren pek çok çalışma var. Şekerlemeyle gün ikiye bölünüyor. Bu nedenle şekerlemeden sonra kişi dinginliğini tekrar kazanıyor. Şekerleme yapmak için ideal süre 15 ile 30 dakika arasında. Geçmemek üzere 90 dakikaya kadar da yapılabiliyor.

İngiltere’nin ünlü gazetelerinden Guardian’da yer alan bir makaleye göre 60 dakikalık bir şekerleme 10 saatten fazla uyanıklık yani dinlenmiş bir vücut sağlıyor. Aynı makalede yeralan bir araştırmanın sonuçları da ilgi çekici. Buna göre pilotlar üzerinde yapılan bir araştırmaya göre (uçağın copilot tarafından yönetildiği bir uçuşta) 26 dakikalık kısa periyotlarla yapılan şekerlemeler pilotların performansını yüzde 34 artırdı. Toplam dakiklikteki iyileşme yüzde 56’yı buldu.

Harvard Üniversitesi tarafından geçen yıl yayınlanan bir çalışmada ise 45 dakikalık şekerlemenin öğrenmeyi ve hafızayı güçlendirdiği yer aldı. Şekerlemenin stres,kalp krizi, felç, diabet ve obezite riskini azalttığına yer verildi.

Nelere dikkat etmelisiniz?

Şekerleme, uyku döngüsü ile doğrudan ilişkili. İnsanlar uykuyu tek bir uzun süre içerisine birleştirmişlerdir fakat araştırmalara göre vücutlarımız iki yoğun uykulu olma sürecine programlı. Sabahın erken saatlerinde saat 02:00’den 04:00’e kadar ve öğlen saatlerinde saat 13:00’ten 15:00’e kadar. Bu nedenle kestirmek için en iyi zamanı yani “kronotip”inizi bilmenizi, şekerleme yapacağınız yeri iyi seçmeniz ve bazı noktalara dikkat etmeniz gerekiyor.

Zamanlamayı iyi ayarlayın

Gece uyuma vaktinden 3 saat öncesine kadar şekerleme tamamlanmalı. Aksi durumda gece uykusu kaçırılabiliyor. Araştırmalar şekerleme için en ideal zamanın öğleden sonra 1 ile 3 arasında olduğunu gösteriyor. Bu, kişinin ideal uyku saatine göre değişebiliyor.

Saat kurun

Şekerleme sırasında, eğer kişi kendiliğinden uyanamıyorsa alarm kurulmalı.

Gürültüsüz bir yer bulun

Uzmanların söylediğine göre kanepeye uzanarak, park halindeki bir arabada ya da masanın üzerinde... Nerede uyuyabiliyorsanız orada şekerleme yapabilirsiniz. Yeter ki kendinize sessiz, güvenli ve rahat bir yer bulun. Ya da bir kulaklık takın. Hafif bir müzik dinleyin.

Işıkları kapatın ya da uyku bandı kullanın

Üzerinizi bir örtüyle örtün

Yavaş ve derin nefes alarak vücudunuzu rahatlatın. Şekerleme sırasında üstünüze kalın yorgan gibi bir şey örtmek yanlış. Bu uyanmayı zorlaştırıyor. Uyku sırasında vucut ısısı düştüğü için mutlaka hafif bir şey örtünerek şekerleme yapmak gerekiyor.

Tarlakuşu mu yoksa baykuş musunuz?

Eğer ki bir tarlakuşuysanız sabah 06:00 gibi erken bir saatte uyanma ve akşam 21:00 veya 22:00’de uyuma eğiliminde olur, saat 13:00 veya 13:30 gibi kestirme ihtiyacı hissedersiniz. Eğer bir baykuşsanız, gece yarısından sonra veya 01:00’de yatağa gitmeyi tercih edersiniz ve sabah 08:00 ila 09:00’da kalkarsınız, öğlen saatlerindeki “uyku kapınız” daha geç, saat 14:30 ila 15:00 gibi açılacaktır.

Herkes şekerleme yapmalı diye bir kural yok!

Uzmanlara göre herkes şekerleme yapmalı diye bir kural yok. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ferah Ece bu konuda şu bilgileri verdi: “Şekerleme ihtiyacı, şekerlemenin süresi kişiye bağlı olarak değişiyor. Kişi şekerleme ihtiyacının olup olmadığına kendisi karar vermeli. Örneğin, çok yoğun çalışan, geç uykuya gidip erken uyanan biri, bu durumda uykusunu alamayacaktır. Bu nedenle gün içinde şekerleme yapmak kişiye ciddi anlamda bir takviye sağlayacaktır. Bir başkasında durum başka olabilir. “

‘Televizyon karşısında cips yemek yerine dışarı çıkın spor yapın’

Gelişen teknoloji ve hızlı yaşam koşullarının dünyada şişmanlığı ve obeziteyi artırdığı artık herkesçe bilinen bir gerçek. Yapılan araştırmalar da benzer sonuçları ortaya koyuyor.Sebepleri arasında yanlış beslenme ve fiziksel egzersiz azlığı olan obezitenin en fazla zarar verdiği organlardan biri ise beyin. “Hafızanın Kutsal Kitabı” isimli kitap dahil olmak olmak üzere sağlıklı yaşam tarzı ve beyin sağlığının korunmasına yönelik konuların yer aldığı kitaplara imza atan psikiyatri profesörü Gary Small bu konuda, çağın hastalığı olan obezitenin beyni olumsuz etkilediğini, hipertansiyon ve diyabet gibi hastalıkları da artırdığını söyledi. Son zamanlarda tartışılan konulardan birinin de insanların video oyunları oynarken ve televizyon izlerken çok yemek yemesi olduğunu belirten Small, “Yapılan bir araştırmaya göre gençlerdeki kilo artışının teknoloji kullanımıyla bağlantılı olduğu gösterilmişti. Yani nekadar bilgisayar karşısında oturulursa o kadar kilo alınıyor. Çünkü gençler dışarı çıkmıyor. Dışarda arkadaşlarıyla spor yapmak, koşmak yerine içeride oturuyor cips yiyor, video oyunları oynuyor. Beynin bazı yerleri iyi uyarılıyor olabilir ama egzersiz yok, iyi beslenme yok. O nedenle beyin kötü etkileniyor. Oysa fiziksel egzersiz, iyi beslenme, stresin iyi yönetilmesi ve zihinsel olarak insanın kendisini sürekli uyarması beyni geliştiriyor” diye konuştu. Beynin korunmasıyla ilgili çalışmalarını daha da artırmak istediğini dile getiren Dr. Gary Small, bu doğrultuda kişileri sağlıklı yaşamla ilgili eğitmek için Herbalife ekibinin bir parçası olduğunu vurguladı.