Sağlık harcamalarının yüzde 17’si cepten yapılıyor
TÜİK verilerine göre OECD ülkeleri içinde cepten sağlık harcamalarının ortalaması yüzde 20.3 seviyesinde. (Mehmet Kaya)
MEHMET KAYA
TÜİK verilerine göre Türkiye’de son yıllarda hane halklarının cepten ödediği sağlık giderleri, toplam cari sağlık giderlerinin yüzde 17’li seviyelerinde sabit kaldı.
Türkiye’de bütün sigorta kollarının serbestçe kamu sağlık kuruluşlarından yararlanması uygulaması 2005’te, genel sağlık sigortası ise tam olarak 2012’de uygulamaya alındı. Uygulama ile hastanelere erişimin kolaylaşması ve bedelinin kamu tarafından karşılanmasına başlanıldı. Hane halkları da katkı payları yanında, özel sağlık kuruluşlarından fark ödeyerek yararlanma ve özel muayene-laboratuvar harcamaları yapmayı sürdürdü.
TÜİK verilerinden derlenen oranlara göre genel sağlık sigortasına (GSS) geçilince ilk etapta hane halkının cepten yaptığı sağlık harcamasında oransal olarak ciddi düşüş sağlandı ancak yıllar içinde düşüş devam etmedi. TÜİK, yatırımlar düşüldükten sonra sağlığı geliştirme veya koruma amacıyla yapılan tüm koruma, geliştirme, bakım, beslenme ve acil programlar için yapılan harcamaları “cari sağlık harcaması” tanımıyla OECD standartlarına göre hesaplıyor. Toplam cari sağlık giderleri içinde hane halkının yaptığı harcamalar da anket yoluyla derleniyor.
Buna göre 2000'de cari sağlık harcamasının yüzde 28.6’sı hane halkları tarafından ödeniyordu. Sağlık kurumlarından yararlanma hakkının bütün sigortalı türlerine birleştirildiği 2005'te bu oran yüzde 24.2’ye geriledi. GSS uygulamaya girdiği 2012'de ise oran yüzde 15.9’a düştü. Hemen takip eden yılda yüzde 17’li seviyelere çıkan bu oran 2017 sonuna kadar değişmedi ve yüzde 17.4 olarak gerçekleşti. Türkiye teşhis ve tedavide çoğu OECD ülkesinden çok kapsamlı bir GSS paketi uygulasa da hane halklarının yaptığı ödemeler bakımından OECD ortalamasına yakın bir seviyede bulunuyor. TÜİK verilerine göre OECD ülkeleri içinde cepten sağlık harcamaları ortalaması cari sağlık giderlerinin yüzde 20.3 seviyesinde. Türkiye yüzde 17.4 ile bunun altında. Ancak Türkiye’de cepten yapılan sağlık harcamalarının oranı, İngiltere, Kanada, Danimarka, Almanya gibi ülkelerden daha yüksek.