Orhan Baba'ya selam terlemeden yola devam!

Prof. Dr. GÜRSEL TURGUT

Ne diyor ünlü Arabesk sanatçısı Orhan Gencebay; "Daha güzel, daha mutlu, daha adil bir dünya için; sevgi için, barış için, insanlık için, burunların selameti için..." Sonra metrobüsteki gence sesleniyor, "Sen! koltuk altını kamuya açan kardeşim. Sadece yıkanman yetmez." Neye yetmez? Kokmamaya...

Biz de bu hafta sıcak havalar yaklaşırken Orhan Gencebay'ın dikkat çektiği soruna çare olalım, terleme konusunu masaya yatıralım istedik. Öncelikle sizlere terleme ile aşırı terleme arasındaki farkı anlatacağım. Çünkü biri doğal bir sağlık süreciyken diğeri bireyleri sosyal hayattan uzaklaştırabilecek kadar derin etkileri olan bir sorun.

Denge için terleme şart terleme doğal bir olaydır. Vücut ısımızı normal seviyede tutmak için gereklidir. Örneğin

sıcak havalarda ya da stres ve utanma gibi psikolojik faktörlere bağlı durumlarda, ateşli hastalıklarda vücut ısımız artar. Beynimiz bu artan vücut ısısını normale getirmek için bazı sinyaller göndererek ter bezlerinin çalışmasına yol açar. Bu durum vücut ısısında azalmaya neden olur ve böylece doğal denge sağlanır. Yani vücudun kendini koruma yöntemlerinden biridir terleme...

Ne zaman 'aşırı' hale gelir? 

Bazı durumlarda insanlar normalden fazla terler. Bu, kişinin hayatını olumsuz etkiler. Kıyafetlerde koyu renklere, vücutta kokuya neden olur. Alınan önlemler yeterli gelmez. Zamanlı zamansız terleme olur. İşte bu durumda 'aşırı terleme'den bahsedebiliriz.

Peki aşırısı neden olur?

Terleme iki şekilde ortaya çıkar. Birincil (esansiyel) terleme; psikolojik faktörler, stres, utanma, heyecan gibi duygusal değişikliklerde oluşan aşırı terleme durumu. Diğeri, yani ikincil (sekonder) terleme; altta yatan bazı hastalıklar (tiroid hastalıkları, menopoz dönemi, yüksek tansiyon, nörolojik bazı hst..), ilaçlar, alkol, kafein gibi maddelere bağlı ortaya çıkar. Biz de bugün daha çok herhangi bir hastalığa bağlı olmadan ortaya çıkan aşırı terleme rahatsızlığından söz edeceğiz.

Hangi yaşlarda görülür?

Aşırı terleme en çok 18-25 yaş arasında görülür. Araştırmalar toplumun yüzde 5'inde aşırı terleme görüldüğünü ortaya koyuyor. Yaş ilerledikçe aşırı terleme sorunu da azalabiliyor. Ancak bunun istisnaları da var. 

Bu bölgelerde daha çok görülüyor?

Normal koşullarda cildimizde her yer terleyebilir. Çünkü her noktada ter bezleri var. Ancak aşırı terleme olarak tabir edilen durumlarda özellikle yüz, koltuk altı, avuç içi ve ayak tabanlarında görülür. Çünkü terbezlerinin en yoğun olduğu bölgeler buralardır. Bu bölge beyinden gelen sinyallere daha duyarlıdır.

Nasıl tedavi edilebilir?

- Aşırı terleme tedavisinde tercih edilecek ilk yöntem terlemeyi önleyici krem, deodorant ve solüsyonların kullanımı olabilir. Bunlar normal seviye için genellikle yeteli de gelir. Ancak bu yöntemlerin sürekli ve uzun süreli kullanımı gerekebiliyor, bu durumda yeterli gelmeyebiliyorlar.

- Aşırı terleme tedavisinde kullanılan "iyontoforez" adında bir yöntem düşünülebilir. Bu, elektrik akımı yoluyla terlemeyi önleyen bir metod. Ancak koltuk altı terlemelerinde uygulanamıyor.

- Aşırı terleme tedavisinde en etkin tedavilerden biri de botoks. Özellikle yüz, koltuk altı ve avuç içi bölgelerinde tek seans ile terleme tamamen kaybolabiliyor. Botoksun etkisi 6-8 ay kadar sürüyor. Bu işlem 15 dakikada uygulanıyor ve anestezi gerektirmiyor. Yan etkisi de yok.

- Aşırı terleme tedavisinde cerrahi operasyonlar da uygulanıyor. Operasyonla terleme bölgesindeki terlemeye neden olan sinirler bloke ediliyor. Ancak bu operasyonların yan etkileri var ve terlemenin başka bölgelerde ortaya çıkması nedeniyle zaman zaman sorun çıkabiliyor