Kolesterolle ilgili A'dan Z'ye her şey

Kolesterol, vücut için gerekli bir yapı taşı. Aynı zamanda da sinsi bir tehlike. İyi ve kötü olmak üzere iki çeşit olan kolesterolün eksikliği fonksiyon bozukluğuna, fazlalığı ise damar tıkanıklığına yol açıyor. Bu nedenle dengede tutulması şart. Bu hafta "Kolesterol nedir, nasıl düşürülür" sorularını yanıtladık. Kolesterol kanda bulunan yumuşak yağ benzeri bir maddedir. Hücre zarı yapımında ve hormonların üretiminde önemli rol oynar. Vücudun temel yapı taşlarından olan kolesterol kanda yüksek düzeyde bulunduğunda kalp damar hastalıklarının ortaya çıkmasına sebep olur. Vücuttaki hormonların yapımı için gerekli olan kolesterol eksik olduğunda ise fonksiyon bozukluğuna, çocuklarda gelişim sorunlarına neden olur. Doğru olan, sağlıklı bir yaşam için kolesterol seviyesinin kabul edilebilir sınırlarda tutulmasıdır.

Yüksek kolestrolün belirtileri neler?

• Baş ağrısı
• Halsizlik
• Aşırı yorgunluk hissi
• Ayaklarda ve bacaklarda yanma
• Soluk cilt
• Yaraların geç iyileşmesi
• Baş dönmesi
• Ayak tırnaklarında kalınlaşma
• Ayak parmaklarında morarma
• El ve ayaklarda üşüme veya uyuşma
• Ağrı ve kramplar yaşama
• Nefes darlığı
• Göz kapakları çevresinde sarı cilt lekeleri
• Deri altında ve göz çevresinde yağ birikmesi
• Göğüs bölgesinde oluşan ağrılar
• Bacaklarda meydana gelen ağrılar
• Cilt ve göz çevresinde meydana gelen sarımtırak lekeler

Neden yükseliyor?

Bunun birçok nedeni var, kişiye göre de değişiyor ama genel olarak şöyle:
• Kötü beslenme (Hayvansal gıdaları aşırı tüketmek, paketlenmiş gıdalar, margarin, kızartmalar, cips, kraker gibi atıştırmalıklar.)
• Obezite
• Hareketsiz yaşam
• Sigara / alkol kullanımı
• Yaşlanma
• Stres
• Diyabet
• Yüksek tansiyon
• Tiroid salgısı azlığı
• İnsülin direnci, polikistik over sendromu, erken menopoz, tiroid tembelliği, hipotiroidi, guatr, şeker hastalığı gibi kolesterol sorunlarına zemin hazırlar.

Nasıl düşürülür?

İlaç tedavisi, diyet ve egzersiz yapma ile birlikte düşünülmelidir. İlaç tedavisi en son çare olarak düşünülse de, diyet ve egzersizle düşürülemeyen kötü kolesterol seviyesinde başvurulur. Genellikle kalıtsal etkenler var olduğunda, diyet ve egzersiz yetersiz kalabilir. Kolesterol tedavisi sırasında en önemli konu sağlıklı yaşamdır.

Bol miktarda sebze ve meyve tüketin

Öncelikle mevsime uygun sebze ve meyve tüketilmesi gerekiyor. Bunun dışında kuru baklagiller de faydalı. Kızartmalardan kaçınılmalı, alınan yağ oranına dikkat edilmeli. Tansiyon sorunu olan hastaların tuzu azaltması, yağlı etlerin, salam, sosis, sucuk gibi şarküteri ürünlerinin, böbrek, ciğer gibi sakatatların, tam yağlı peynir, süt ve süt ürünlerinin tüketimi kesilmeli ya da minimumda tutulmalı.

Sigara içmeyin

Sigara hem kalp sağlığı açısından zararlıdır hem de kötü kolesterolün yükselmesinde olumsuz etkilere sahiptir. Kötü kolesterol tedavisinde bunun önemli bir yeri var.

Alkol tüketimini sınırlandırın

Alkol vücutta direkt olarak şekere dönüşür. Bu nedenle kolesterol tedavisi sırasında bu alışkanlığınıza da sınırlama koymak gerekiyor.

Düzenli spor yapın

Kolesterolü dengede tutmak için, spor yapmayı ihmal etmeyin. Düzenli spor yapıldığında iyi kolesterol yükseldiği için vücuttaki kötü kolesterol seviyesi de düşecektir. Haftada 3-4 defa yarım saatlik tempolu yürüyüşler yapmak, bisiklete binmek, yüzmek kötü kolesterolü düşürecektir.

İdeal kilonuza inin

İdeal kiloda olmak sağlıklı bir yaşamın olmazsa olmazıdır. Verilen her fazla kilo kötü kolesterolü belli seviyede düşürecektir.

Kolestrol ilaçları yararlı mı zararlı mı?

Kolesterol ilaçlarını kendi kendine doktora danışmadan bırakanların sayısı her geçen gün artıyor. Sebebi özellikle kolesterol düşürücü ilaçların karaciğer ve kas sistemi üzerine olası yan etkilerinden korkulması. Aslında ilaçları kullanmayı bırakmak kalp krizi gibi çok ciddi birtakım tehlikeleri de beraberinde getiriyor.

Karar doktorla birlikte verilmeli

İlaçlarda oluşabilecek 10 binde 1 ihtimal olan bir yan etki bile FDA’nın (Amerikan İlaç Derneği) kriterlerine göre prospektüse yazılıyor. Ancak 10 bin de 1 olan ihtimal ile ilacı almadığınızda, 10 yılda en az yüzde 5-10 kalp krizi, inme ve ölüm oranı riskiyle karşılaşıyorsunuz. Araştırmalar dört grup hastada kolesterol düşürücü ilaçların kullanılmasının faydalarının yan etkilerinden çok daha fazla olduğuna işaret ediyor. Bu yüzden hasta kolesterol ilacına ihtiyacı olup olmadığına güvendiği, kendisini takip eden doktoruyla karar vermeli.

Kolestrol düşmanı 8 besin

Balık: Somon, sardalya, hamsi gibi balıklarda bol miktarda bulunan omega-3 yağ asitleri, kolesterolün yükselmesini engelleyerek, damar tıkanıklığını önlüyor.

Yeşil yapraklı sebzeler: Yeşil yapraklı sebzeler de aynı şekilde damar sertliğini engeller ve kolesterol seviyesini kontrol altında tutar. Semizotu, pazı, tere, roka, Akdeniz yeşillikleri, maydanoz, dereotu gibi yeşil yapraklı sebzelere rengini veren klorofil pigmenti ödem sorunu da ortadan kaldırır.

Domates: Domates içinde barındırdığı beta karoten ve güçlü antioksidan etkisi ile vücudumuzu serbest radikallerden korur. Tansiyonu engeller ve kalp ritmini düzenlemeye yardımcı olur.

Avokado: Avokado, kalp sağlığına faydalı olan potasyum ve aynı zaman da folik asit ve E,B vitaminleri açısından da zengindir.

Kuru erik: Kuru erik içinde barındığı lifler ve fitokimyasalar sayesinde kalbinizi korur. İçindeki potasyum tansiyonu kontrol altında tutmaya yardımcı olur.

Ceviz: Son araştırmalar cevizin kalp sağlığı etkin bir besin olduğunu vurguluyor.

İncir: A, E, K vitaminleri açısından zengin ve antioksidan.

Karpuz: Karpuz A, C vitaminlerini içerir. Kalp krizine yol açacak serbest radikalleri dengede tutmaya yardımcı oluyor.

Elma: Elma, demir, C vitamini, fosfor ve potasyum ve lif açısından zengin bir meyvedir. Damarların esnekliğini korumasını sağlıyor.

Hurma: Lifli bir yiyecek olması bağırsak ve kabızlık problemlerini de ortadan kaldırır. Kan kolesterolleri üzerinde de olumlu etkiler gösterir.