Katarlı beIN'den Türk kulüplere 'kur' golü

İMAM GÜNEŞ

Futbol endüstrisi giderek büyüyor. Yapılan yatırımlarla birlikte kulüplerin kazancı da artıyor. Bu durum Türkiye için de geçerli. Ancak son dönemde yaşanan kur artışının her sektörde olduğu gibi futbol endüstrisinde de iz bıraktığını söylemek gerek. Aldığımız haberler kulüplerin yıl sonu kazançlarının kur nedeniyle hedeflenen rakamların altına çekildiği yönünde.

Türk futbol tarihinin en önemli anlaşmalarından biri 2016'nın sonunda imzalanmıştı. O zamanki adıyla Digitürk yayın haklarını Katarlı Bein Media'ya 500 milyon+KDV karşılığında 5 yıl için satmıştı. 1 Haziran 2017 itibarıyla Dijitürk, Beinsports adıyla yayına devam etti. Bein, dünyanın 38 ülkesinde yayın yapan uluslararası bir şirket. Bu nedenle spor endüstrisinin birçok uzmanı, bu yatırımı Türkiye futbol liginin markalaşması adına önemli bir adım olarak kabul eder.

Biz yine satış dönemini hatırlayalım. Yapılan ihalede daha önce yüzde 12 olan Türkiye Futbol Federasyonu'nun payı yüzde 4’e indirilmişti. Bu da 20 milyon dolar yapıyor. Dolayısıyla da 480 milyon dolar kulüplere kalıyor. Bein Media'nın, beş yılda ödeyeceği paranın toplamı KDV dahil 2 milyar 950 milyon doları buluyor. Digitürk bir önceki ihaleyi de 321 milyon dolara kazanmıştı.

Bu da yaklaşık yüzde 50'lik bir artışın göstergesi. Bir önceki ihale anlaşmasına göre Süper Lig'in bir alt klasmanı olan 1. Lig'de her kulübe 1.5 milyon dolardan toplam 27 milyon dolar ödenmişti. İhaledeki artışla 1. Lig'e 35-40 milyon dolar arasında bir ödeme yapılıyor. Dolayısıyla Süper Lig kulüplerinin havuzu 440 milyon dolar civarında. Bein Media, ödemenin yarısını TL, yarısını da dolar olarak yapıyor. İhale şartnamesinde dolar kurunun, 3.26-3.36 arasında sabitlendiği belirtiliyor. Buna göre, doların TL karşısındaki artışından yayıncı kuruluş etkilenmeyecek.

Bu durumun kulüplerde yaratacağı hasar büyük. Süper Lig kulüplerine ödenecek toplam 440 milyon doların 220 milyonu TL cinsinden. Dolar, ligin bittiği 19 Mayıs 2018 tarihini 4.48 ile kapatmıştı. Bu kura göre ödenmesi gereken tutar yaklaşık 985 milyon TL. Yani, aradaki kayıp 268 milyon TL civarında. 1. Lig ekipleri de dahil edildiğinde toplam ödemenin TL karşılığı 782 milyon TL'yi buluyor. Ligin bittiği haftaki kur baz alındığında rakam 1.07 milyar liraya çıkıyor. Kısacası, yayın gelirinde tüm kulüplerin bu yılki zararı 293 milyon TL'ye ulaşıyor.

Kulüpler, ödemelerini güncel kura göre yapıyor

Kulüplerin ödemeleri sabit değil güncel kura göre yapılıyor. Özellikle '4 büyükler'de sadece yabancıların değil, pek çok yerli oyuncunun da maaşı döviz cinsinden. Yani kur yüzünden takımların giderleri artıyor. Sözleşmeli futbolcular ise ücretini sabit kura çekmeye, TL’ye çevirmeye sıcak bakmıyor.

Galatasaray 167 milyon TL kazandı

Süper Lig kulüplerine dağıtılacak olan havuzun yüzde 35'i katılım payı olarak 18 kulübe eşit bölünüyor. Yüzde 45'i performans payı yani toplanan puana göre, yüzde 11'i geçmiş şampiyonluk sayılarına ve yüzde 9'u da ilk beş sıradakilere veriliyor. Bu yılı şampiyon olarak tamamlayan Galatasaray lige katılım payı olarak 30 milyon, eski şampiyonluklar için 54 milyon, 24 galibiyet için 52.8 milyon, 3 beraberlik için de 3.3 milyon lira gelir elde etti. Sarı-kırmızılı kulüp ligi lider tamamlayarak şampiyonluk primi olarak da 27 milyon TL kazandı. Böylece takım, yayın gelirlerinden kaynaklanan 167.1 milyon lirayı kasasına koymuş oldu.

Yayın hakkı değeri 21 yılda 440 milyon dolara yükseldi

Türkiye'de futbol yayını 140 milyon dolar ihale bedeli ile 1996-1997 sezonunda başlamıştı. Süper Lig maçlarının yayın hakkı değeri 21 yılda 440 milyon dolara yükseldi. 1990'lı yıllarda Süper Lig maçları, kulüplerle yapılan özel anlaşmalarla farklı kanallarda yayınlandı. Süper Lig maçlarının yayın hakları için yapılan ihaleden elde edilen gelirin kulüplere belli oranlarda paylaştırılmasını sağlayan ilk ihale 1996-1997 sezonu öncesinde gerçekleşti.