İştahsızlığın sonuçları sağlığın bozulmasına sebep oluyor

Prof. Dr. Bülent Yardımcı, iştahsızlığı açlık hissetmeme ve yemeğe karşı istek duymama olarak tanımlayabiliriz. Genellikle tıpta bir hastaya “iştahsızlığı var” diyebilmemiz için bu isteksizliğin bir haftadan fazla sürmesi gerektiğini belirtiyor. İştahsızlığın temel olarak üç belirtisi olduğunu sözlerine ekleyen Yardımcı, sıralamayı şöyle yapıyor:

- Hep tok hissetmek,

- Yemek kokusundan ve tadından zevk almamak, l Özellikle başkalarıyla beraber yemek yemekten kaçınmak.

İştahsızlık zaman içerisinde kişinin sağlığını bozduğunu sözlerine eklerken, halsizlik, enerji kaybı, bağırsak hareketlerinin bozulması sonucu kabızlık ya da ishal, cilt-tırnak-deri değişiklikleri, zaman zaman bulantı ve kusma gibi yakınmalar olduğunu da açıklıyor

Sözlerine şöyle devam ediyor: Ardından kilo kaybıyla beraber yağ dokusu kaybolur, kaslar zayıflar. Bu durum yalnızca fiziksel değişiklikleri değil, ruhsal bozuklukları da beraberinde getirir. İsteksizlik, sinirlilik, içe kapanma gibi belirtiler görülür.

İştahsızlık birçok hastalıkta görülen bir belirtidir. Yoğun ağrıya neden olan hastalıklar, mide-bağırsak hastalıkları, gıda alerjileri, bunama, depresyon, besin zehirlenmesi, gebelik, diş hastalıkları, yaralanmalar, tat ve koku kaybına neden olan hastalıklar, alkol ve madde bağımlılığı, kanser, AİDS, şeker hastalığı, kalp, akciğer ve karaciğerin kronik hastalıkları, tiroidin yavaş çalışması (hipotiroid), enfeksiyon ve iştahı etkileyen antibiyotik vb. ilaç kullanımı en sık görülen nedenlerdir.

Yakınınızdaki bir kişinin yemekle ilgilenmemesi, öğün atlaması, daha önce sevdiği yiyeceklere dahi ilgi duymaması ve kilo kaybetmesi durumunda iştahsızlığı olduğunu düşünmek gerekir.

Aileler en çok çocukluk çağı iştahsızlığıyla uğraşırlar. Gelişme geriliği olan çocuklarda iştah azalır. Ateşli hastalıklar, stres, akademik başarı için çocuğun aile tarafından zorlanması, depresyon, bazı ilaçlar, kansızlık, bağırsak parazitleri, kabızlık ve nadiren de olsa Anoreksiya Nervosa hastalığında iştah azalması görülür. Bu nedenle, çocuğun aile tarafından iyi değerlendirilmesi ve gelişme geriliği, kansızlık gibi durumlarda doktora başvurması gerekir. Ama iştahsızlığın önemli oranda çocukların ruhsal durumuyla ilgili olabileceği de gözden kaçırılmamalıdır.

Gebelikte iştah azalması özellikle ilk üç ay içerisinde sıklıkla görülen bir durumdur. Anne karnında gelişen bebeğin neden olduğu hormonal değişiklikler iştahsızlık yapabilir. Özellikle bu dönemde görülen gebelik bulantı ve kusmaları iştahsızlığı artırır. Gebelikte oluşan aşırı tat ve koku değişiklikleri bazı gıdalardan tiksinmeye yol açabilir. Bu durum tek yönlü beslenme ve kilo kaybıyla sonuçlanabilir. Genellikle gebeliğin ilerleyen dönemlerinde bu durum düzelmektedir.

zelmektedir. İştahsızlığın en sık görüldüğü grubu ise yaşlılar oluşturmaktadır. Yaş ilerledikçe tat ve koku duyusunun azalması, sindirim fonksiyonlarının bozulması, iştah ve enerjiyi artıran hormonların azalması, kronik hastalıklar, depresyon ve bunama iştahsızlığa yol açar. Sağlıklı beslenen yaşlılarda hem fiziksel hem de ruhsal durumda gözle görülür iyileşmeler olur.

İştahsızlık tedavisi çok boyutludur. Öncelikle nedenini bulmak gerekir. Ruhsal ya da fiziksel hastalıklar saptanarak öncelikle bunlar tedavi edilmelidir.

İştah artırıcı ilaç tedavileri azdır ve bir doktor tarafından kontrollü olarak yapılmalıdır. Ama çocuk ve yaşlılar dahil bütün yaş gruplarında temel yaklaşım şöyle olmalıdır:

- Ağız ve diş sağlığı düzeltilmelidir (ağrılı diş, dişeti hastalığı vb.).

 - Gün içerisinde düzenli ve küçük porsiyonlarla beslenme programına geçilmelidir.

- İştahsız kişinin kullandığı ilaçlar gözden geçirilip, gerekirse iştahı etkileyen ilaç değiştirilmeli ya da dozu düzenlenmelidir.

- Gerekli olan vitamin ve mineral desteği verilmelidir.

- Diyetisyenle konuşularak beslenme programı düzenlenebilir.

- Beslenme alışkanlığı düzensizse ya da her şeye rağmen iştah düzelmiyorsa, bir ruh hastalıkları uzmanıyla görüşülmelidir.

- Beslenme programında kalorisi yüksek, dengeli sıvı gıdalar (sebze suyu, çorba vb.) faydalı olacaktır.

- Protein yönünden zengin gıdalar hızlı düzelme sağlar.

- Aile ve arkadaşlarla yemek programı yapılarak beraber yemek yenilmesi, iştah ve beslenmenin kuvvetlenmesi konusunda mutlaka faydalı olacaktır.

- Yemeklerin aşırı olmayacak şekilde lezzet verecek baharatlarla hazırlanması iştahı artırır.

- Zencefil ve nane çayları bulantı giderme ve iştah konusunda yardımcı olabilir.