İş-özel hayat dengesini sağlamada sonuncuyuz, biraz mola alın!

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) Better Life Index yani Daha İyi Yaşam Endeksi diye bir endeksi var. Bu endeks bize hayatta istatistiklerden daha önemli şeyler var diyor. Yani ülkelerdeki zenginliği, refahı sadece ‘gelir ya da GSYH rakamları’ ile ölçmüyor. Ne yapıyor? OECD üyesi 34 ülkeyi 11 ana başlığa göre karşılaştırıyor. Nedir o başlıklar: Toplum, eğitim, çevre, sivil katılım, sağlık, konut, gelir, iş, yaşam memnuniyeti, güvenlik ve son olarak iş ve özel yaşam dengesi. Tabii tüm başlıklar önemli ama sağlık sayfası olmamız vesilesiyle müsaade ederseniz ben sadece ‘iş ve özel hayat dengesi’ ile ilgili sonuçları anlatmak istiyorum. Zira sonuçlar ‘sağlığımız’ açısından gerçek manasıyla bizi ilgilendiriyor. O halde haydi anlatmaya başlayalım. 

Şimdi OECD şunu yaptı. Kendisine üye 34 ülkeyi iş ve özel hayat dengelerine göre derecelendirdi. Bunu yaparken ülkelerdeki haftalık çalışma saati 50 veya daha fazla olan çalışanların oranına ve çalışanların kişisel bakım ve boş zaman aktiviteleri için bir günde ne kadar zaman ayırabildiklerine baktı. Yani şunu araştırdı: “Bir ülkede insanlar 1 haftada kaç saat çalışıyor ve bunun karşısında kendilerine ne kadar vakit ayırabiliyorlar?” Örneğin yemek yemek, uyumak için, arkadaşlarıyla sosyalleşmek, ailelerine vakit ayırmak ya da mesela hobi edinmek ve onu uygulamak için ne kadar vakit ayırabiliyorlar? diye sordu. Ölçü bu. Şimdi sonuçlara gelelim. 

Dedim ya sonuçlar çarpıcı. Çarpıcı çünkü iş ve özel hayat dengesi kurma listesinin sonunda yer alıyoruz. Liste bize açık açık şunu söylüyor. Türkiye’de iş ve özel hayat dengesi sağlanamıyor. Neden? Çünkü Türkiye’de çalışanların yüzde 41’i haftalık 50 saat ve üzerinde çalışıyor. Tabii, bu kadar saat çalışınca haliyle kendine vakit ayırmak zor oluyor. Bakın Türkiye’de tam zamanlı çalışan insanlar kendilerine uyku ve yemek yemek dahil sadece 13.4 saat ayırabiliyor. Dikkatinizi çekti mi bilmiyorum? İş dışında uyku ve yemek dahil kendimize kalan vakit sadece 13.4 saat ki bu OECD ülkeleri içinde en kötüsü. Bu 13.4 saatin içinde uykunun ortalama 7-8 saat aldığını düşündüğümüzde kendimize yukarıda saydığım hobileri edinmek ya da ailemizle vakit geçirmek, ne olabilir örneğin sinemaya gitmek için neredeyse hiç vaktin kalmadığı vahim gerçeği ile karşılaşıyoruz. Siz ne düşünüyorsunuz bilmiyorum ama bence Türkiye’nin biraz mola vermeye ihtiyacı var. Sizce de öyle değil mi? Hazır, yaz gelmiş ve okullar kapanmışken kendinize biraz daha fazla vakit ayırmamın yolları üzerinde düşünmenizi tavsiye ediyorum.

Danimarkalılar şanslı, dinlenmeye sosyal aktiviteye vakit ayırabiliyorlar

Danimarka, iş ve özel hayat dengesini sağlamada en yüksek değeri alan ülke. Onu sırasıyla İspanya, Belçika, Hollanda ve Norveç takip ediyor. En düşük değeri alan ülkeler ise sırasıyla: Türkiye, Meksika, Kore, İsrail ve Şili. Ülkelere biraz yakından bakalım. Örneğin ABD yıllardır listenin en alt sıralarında yani 29'uncu olarak kendine yer buluyor. Çünkü ABD’de de çalışma saatleri uzun ve sosyal faaliyetler az.

İşin bir de sağlık boyutu var

Şöyle düşünsenize. Çok fazla, uzun saatler çalışmak kötü sağlık sorunlarına yol açabilir. Örneğin uzun saatler masa başında oturmak sizi daha kilolu yapar, sırtınızı ağırıtır. Dahası bu gibi nedenlerle kalp krizi ve benzeri hastalık riskleriniz artabilir. Bunun lafını etmeden olmazdı, uzun saatler çalışmanın bir de zihinsel etkisi var. Çünkü hem uzun saatler çalışıyor, bir de üstüne stresli bir işiniz varsa bu depresyona girme riskinizi 2 katına çıkarabilir. Bu açıdan düşündüğünüzde iş ve özel hayat dengesini kurmanın; kendinize vakit ayırabilmenin önemi daha net ortaya çıkıyor.

Sevdiğiniz birinin yüzüne ya da uçan bir kuşa bakmak zihninizi dinlendirir

Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Anabilim Dalı Yrd.Doç. Dr.N. Berfu Akbaş: Çok fazla bilgisayar başında oturmanın kas-iskelet sistemimize, sürekli ekrana bakmanın gözlerimize bir sürü sakıncası var. Ama belki en önemlisi beynimizi bu kadar yoruyor olmamız. Beynimizin günde ortalama 7 saat sağlıklı uykuya olan ihtiyacı dışında zihinsel dinlenmeye de ihtiyacı vardır. Zihinsel dinlenme için dikkatimizi sürekli yaptığımız işler dışındaki şeylere yöneltmeliyiz. Müzik, resim, manzara, sevdiğimiz birinin yüzü, uçan bir kuş bile olabilir. Çevremizde yaptığımız iş dışında dönen kocaman bir dünya olduğunu fark etmeliyiz. Her insanın ‘sadece kendi için’ yaptığı bir şey mutlaka olmalıdır. Bu kimi insan için spor, kimi için edebiyat, kimi için ibadet olabilir.

Açıklama: Bu araştırma iş ve özel hayat dengesini, ülkelerdeki haftalık çalışma saatleri 50 veya daha fazla olan çalışanların oranına ve çalışanların kişisel bakım ve boş zaman aktivileri için bir günde ne kadar zaman ayırabildiklerine bakarak ölçüyor. Araştırma 34 OECD ülkesini kapsıyor. Buna 2012 yılında OECD üyesi olmayan Brezilya ve Rusya dahil edildi.