Epilepsi hastaları da çalışabilir!

KEZBAN KARABOĞA

Epilepsi, halk arasında sara hastalığı olarak biliniyor. Türk Epilepsi ile Savaş Derneği’nden aldığım verilere göre dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 1'ini etkiliyen bu hastalık erkek ve kadınlarda ırk ayrımı olmaksızın eşit olarak görülüyor. Epilepsi nöbetleri herhangi bir yaşta ortaya çıkabiliyor ama sıklıkla en gençler ile en yaşlılar etkileniyor.

Epilepside ağırlıklı olarak iki çeşit nöbet görülüyor: Parsiyel yani beyinde bir bölgeyle sınırlı başlayan nöbetler ve jeneralize yani; beynin tümünde başlayanlar. Peki, Türkiye’de kaç epilepsi hastası var? Toplumda bu konudaki farkındalık düzeyi nedir? Bu kişiler meslek sahibi olabilir ya da çalışabilir mi? İşverenlerin bu durumda tutumları ne olur? Tüm bu soruları, meselenin başrol oyuncularından biri olan Türk Epilepsi ile Savaş Derneği Başkanı Prof. Dr. Naz Yeni'ye sorduk.

800 bin kişide var

Epilepsi ile ilgili rakamlar pek de iç açıcı değil. Beyinde var olan elektriğin aşırı artması ile ortaya çıkan epilepsi, bugün Türkiye’de 800 binden fazla kişiyi etkiliyor. Türk Epilepsi ile Savaş Derneği'nin, UCB Pharma’nın katkılarıyla ‘Epilepsi İçin Bak’ projesi kapsamında yaptığı araştırmaya göre epilepsi hastaları, şizofreni ve kanserden sonra, insanların çevresinde görmekten en çok rahatsızlık duyduğu grup. Araştırmaya katılanların yüzde 60’ı birinci derece yakınlarının epilepsi hastası bir bireyle evlenmesine sıcak bakmayacağını belirtirken, yüzde 25’i epilepsi hastası bir bireyi işe almak istemeyeceğini söylüyor.

Sonuçları yorumlayan Türk Epilepsi ile Savaş Derneği Başkanı Prof. Dr. Naz Yeni, “Epilepsi, herkesin başına gelebilecek kronik bir hastalık. Araştırma sonuçları, epilepsi ile ilgili önyargıları gözler önüne serse de bu bireylerin birçoğu düzenli ve doğru bir tedavi ile çalışabilir, okula gidebilir, evlenebilir; yani normal hayatlarına devam edebilirler” diyor.

Bulaşıcı değil

Araştırmaya göre Türkiye’de her 2 kişiden 1’i epilepsinin tedavisi olmadığını düşünüyor. Her 10 kişiden birinin epilepsinin bulaşıcı bir hastalık olduğuna inandığını söyleyen Prof. Dr. Naz Yeni, “Bu, doğuştan ya da kafa travması ile sonradan oluşabilecek nörolojik bir hastalık ve kesinlikle bulaşıcı değildir’’ diye konuşuyor.

Evlilikten korkuluyor

Telefonla araştırmaya katılan 18 yaş üstü yaklaşık bin kişinin yüzde 43’ü epilepsi hastalarının çoğunda zekâ ve fiziksel gelişim geriliği olduğunu düşünüyor. Her 4 kişiden 1’i de "Yönetici ya da patron olsaydınız epilepsi hastası birini işe alır mıydınız" sorusuna "hayır" yanıtı vermiş. Çocuğunun epilepsi hastası bir eğitimciden ders almasını istemeyenlerin oranı ise yüzde 36 olarak dikkat çekiyor. Epilepsi hastalarının normal bireyler gibi sosyal hayatlarına devam edebileceğinin altını çizen Prof. Dr. Naz Yeni, bu yargılara şöyle yanıt veriyor: "Epilepsi hastalarının birçoğunda zeka ve fiziksel gelişim geriliği yoktur. Epilepsili bireyler de hayatın tüm sosyal alanlarında aktif rol alıp üretebilirler."

Van Gogh,Dostoyevski Jül Sezar, Hendel

Türk Epilepsi ile Savaş Derneği’nin toplumda farkındalık yaratmak için diktat çektiği konuların başında epilepsi hastalarının rahatlıkla meslek sahibi olup, sorumluluk alabilecekleri, başarılı bir akademik hayatları olabileceği, üniversiteye gidebilecekleri geliyor. Tarihe bakıldığında birçok başarılı, ünlü epilepsi hastası olduğunu görüyoruz. Bunlar içinde, Van Gogh, Dostoyevski, Jül Sezar, Hendel ve birçok bilim adamı, siyasetçi, işadamı sayılabilir. Naz Yeni, "Çevremizde de yakından takip ettiğimiz, tanık olduğumuz doktor, öğretmen hastalarımızın görevlerini başarıyla yaptıklarını görüyoruz. Çoğunun nöbetleri kontrol altında ve bir kısmı da seyrek nöbet geçirmekle bbirlikte görevlerini sürdürüyorlar" diyor.

'Başımıza gelir diye gözümüzü kapatıyoruz'

Türk Epilepsi Derneği'nin yaptırdığı araştırmanın sonuçları oldukça çarpıcı. Yaklaşık 10 kişiden 4’ü etrafında epilepsi hastası bir birey olduğunu belirtmesine rağmen, hastalıkla ilgili bilgi kaynaklarına ilgi duymuyor. Sonuçlara göre her 2 kişiden 1’i ise ‘başıma gelir’ korkusuyla hastalıkla ilgili haber ve bilgileri okumuyor. Prof. Dr. Naz Yeni, “Araştırmaya katılanların yüzde 88’i epilepsinin herkesin başına gelebilecek bir hastalık olduğunu düşünüyor. Bu konuda yapılacak farkındalık projelerine destek veririz diyenlerin sayısı da oldukça yüksek" ifadesini kullanıyor.