Ebola çikolata üretimini de tehdit ediyor

“Ebola, kakao üretimini tehdit ediyor.” Bu cümleye şaşırdınız mı? Pek çok alanda Ebola’nın etkisi olduğu görüldü. Ekonomi, toplum sağlığı, ulaştırma… Fakat aklınıza gelir miydi Ebola'nın kakao üretimini de etkileyeceği? Doğrusu, www.politico.com adlı internet sitesinde bu haberi okumasaydım benim de aklıma gelmezdi. Haber şu: Ebola’dan en kötü şekilde etkilenen 3 ülke yani Sierra Leone, Liberya ve Gine dünya kakao arzının yaklaşık yüzde 60’ını oluşturan ülkelerle sınır komşusu. Bu nedenle örneğin dünya kakao üretiminin yaklaşık yüzde 33’ünü gerçekleştiren Fildişi Sahili, Liberya ve Gine ile sınırlarını kapatmış durumda. Peki, “Sağlık Notları sayfasında çikolata üretiminden bahsetmenin yeri mi?” diyorsunuz. 

Şöyle cevap vereyim: Ebola ülkeler arasında sınırların kapatılmasına neden olan, daha vahimi binlerce kişinin ölümüne yol açan, Dünya Sağlık Örgütü’nün son rakamlarına baktığımda bu sayı 4 bin 951 olarak görünüyordu, bütün dünyayı yakından ilgilendiren bir ‘mesele’ haline gelmiş durumda. Bu nedenle bu sayfada da sağlık boyutuyla ele alınmayı hak ediyor. En basit anlatımıyla “Ebola nedir?, “Nasıl bir hastalıktır?”, “Nasıl korunmalıyız?” gibi soruların yanıtları bizi ilgilendiriyor. Tabii, işin uzmanına sormak gerekiyor. İş’in uzmanı Eczacıbaşı Profesyonel, EP Akademi’den Müzeyyen Pamir. Hadi anlatmaya başlayalım. 

ABD’de ölümlü vaka 

Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre şimdiye kadar 8 farklı ülkede yaklaşık 13 bin 567 Ebola vakası ile karşılaşıldı. Bu vakaların 4 bin 952’i hayatını kaybetti. En fazla vaka sayısı ve ölümün gerçekleştiği ülke Liberya. Liberya’da şimdiye kadar 6 bin 535 Ebola vakası görüldü. Bu vakalardan 2 bin 413’ü ölümle sonuçlandı. Liberya’nın ardından en fazla Ebola vakasının görüldüğü ülke Sierra Leone. Bu ülkede 5 bin 338 Ebola vakası görüldü. Buna karşılık bin 511 kişi hayatını kaybetti. Rakamlara göre ABD’de de 4 vaka yaşandı, 1 kişi hayatını kaybetti. İspanya’da da 1 Ebola vakasına rastlandı. 

Peki, nedir Ebola? Uzmanların aktardığına göre Ebola virüsü Filoviridae ailesinin 3 çeşidinden bir tanesi ve 5 türü var. Bunlardan 3 tanesinden biri olan Zaire virüsü ise en son salgına neden olanı. Ebola virüsü sık rastlanan grip, kızamık, hepatit kadar bulaşıcı değil. Ancak çok tehlikeli. Peki, Ebola virüsünün vücuttaki etkisi nasıl oluyor? 

EP Akademi’den Müzeyyen Pamir şöyle anlatıyor: “Ebola Virüsü Hastalığı insanlarda çok ender ortaya çıkan, vücudun iç ve dış kısımlarında kanamalara neden olan, ölümcül çok ciddi bir hastalık. Virüs vücutta çeşitli organlara yayılarak organları ve bağışıklık sistemini tahrip ediyor ve vücutta kontrol edilemeyen kanamalara neden oluyor.” 

Goril ve maymundan bulaşıyor 

Müzeyyen Pamir, kamuoyunda en çok tartışma konusu olan Ebola’nın bulaşıcı etkisi hakkında, “Hastalığa yol açan virüs, insanlara vahşi hayvanlardan geçer. Daha sonra insandan-insana temas yoluyla bulaşarak yayılır. Virüs meyve yarasalarında barınır ve virüsün bulaştığı, özellikle yağmur ormanlarında bulunan goril, maymun, antilop vb. diğer vahşi hayvanların kan ve diğer vücut sıvılarından insanlara bulaşır. Ebola virüsü hava, su ya da yiyecekler yoluyla bulaşmaz” diyor. 

El temizliği önemli 

Ebola ölümcü bir hastalık. Aşı çalışmalarının devam etttiğini biliyoruz. Peki, korunma yolları nelerdir? EP Akademi’den Müzeyyen Pamir şöyle anlattı: “Hastalıktan korunmanın tek yolu hastalık olan bölgelere seyahat etmemek ve hastalık taşıyan kişilerle temasta bulunmamak. Bağışıklık sistemini güçlendirmek ve kişisel hijyende ellerin temizliği en önemli önlem."

Afrika'ya sık seyahet eden işadamı ne yapacak?

Sıklıkla iş seyahatleri yapan,özellikle Afrika’ya giden işadamları, yöneticiler Ebola'dan nasıl korunacak? “Uçağa binmek bir risk midir?”, “Afrika’ya seyahat etmek riskli midir?” gibi soruların cevapları önemli. Çünkü biliyoruz ki özellikle Afrika ülkelerine seyahatlerde iptaller var. Diyor ki EP Akademi'den Müzeyyen Pamir, “Uçakların dezenfekte edilmesi çok önemli. Ebola ve MERS’ten korunmak için öncelikle risk değerlendirmesi yapılmalı, hastalığın görüldüğü ülkelere seyahatler zorunlu değilse ertelenmeli. Bölgeye gidenler veya orada yaşayanlar sık sık ellerini sabunlu suyla yıkamalıdır.”

İlk kez ‘Ebola’ nehri kıyısında bir köyde görüldü

İlk salgın 1976 yılında Sudan’da, daha sonra da Kongo ülkesinde hastalığın adını aldığı Ebola nehri kıyısında bir köyde ortaya çıktı. Ebola virüsünün ilk ortaya çıktığı 1976 yılından sonra meydana gelen en büyük salgın 2014 Mart ayında batı Afrika’da, Gine’de ortaya çıktı. Daha sonra Liberya’ya, uçakla seyahat eden bir kişi ile Nijerya’ya ve sonra karadan Senegal’e sıçradı. Bundan bağımsız olarak Kongo Cumhuriyeti'nin bağımsız bir kısmı olan Ekvatör- Boende de görüldü.