Dökülen saçlarından sen suçlusun
Sağlıklı bir vücutta saçlar 4 ila 6 yılda bir değişiyor. Günde 100 tele kadar dökülme bu döngüde normal sayılıyor. Peki bunun dışında bir durum varsa... İşte o noktada bir şeyler ters gidiyor demektir.
Tarakta kalan onlarca tel, küvet giderinde biriken yumaklar, omuzlara dökülen saçlar...
Kimsenin görmekten hoşlanmadığı hatta ciddi anlamda can sıkan manzaralar bunlar.
Uzmanlar, vücudun kendini yenileme sürecinde normal döküntüler yarattığını belirtiyor. Örneğin cildimizin hücreleri ortalama 28 ila 45 günde bir dökülürken saçlarımızın döngüsü de 4 ila 6 yıl arasındaymış. Yani her tel bu süreçte yenisiyle değişiyor. Bu da günde 100 tele kadar dökülmenin normal olduğu sonucunu çıkarıyor. Yani her dökülme, bir sıkıntı ya da moral mozukluğu yaratmamalı. Saç dökülmesi hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebiliyor; ancak erkeklerde erkek tipi saç dökülmesi oranının yüksekliği saç dökülme problemi açısından daha fazla göze çarpıyor. İnsanlar yüzyıllardır bu sorunun nedenlerini araştırıyor. Araştırmalara göre 25 yaşındaki erkeklerin yüzde 25’inin saçı biraz da olsa dökülmeye başlarken bu oran 50 yaşındaki erkeklerde 50’ye çıkıyor.
Ancak elbette bunun dışında aşırı dökülme olarak nitelendirilebilecek durumlar da var. Uzmanlar, -kanser tedavisi gibi ciddi bir sağlık sürecinde değilseniz- aşırı saç dökülmelerinin vücutta bazı şeylerin ters gittiğine dair işaret olabileceğini belirtiyor. “Vücut ihtiyaçlarını normal seviyesinde almıyor” şeklinde nitelendirilebilecek bu tabloda eksiklerden olduğu kadar aşırılıklardan da bahsetmek gerek.
Bir şeyler değişmeli
Kadınlarda saç dökülmesi adetten hemen önceki günlerde, menapoz dönemlerinde, hamilelik bitiminden 4-6 ay sonrasında görülebiliyor. Bu tip hormonlara bağlı dökülmeler de fizyolojik sınırlar içinde gösteriliyor. Mevsim döngülerinde, ateşli hastalıklar sırasında, psikolojik stres durumlarında, tiroid (guatr) hastalıklarında, çeşitli ilaçların kullanımına bağlı olarak demir, vitamin ya da folik asit eksikliğine bağlı olan kansızlık durumlarında da saç dökülmesi görülebiliyor. Bu durumlar için başta beslenme olmak üzere hayatımızda birtakım düzenlemeler yapmamız gerekiyor. Yani saçlardaki aşırı dökülme, kuruluk ya da kopmalar bir şeylerin sonucu. Peki bu durumda nelere bakmak gerek, söz konusu anormalliği nerelerde aramak bizi “dökülmenin failine” götürecek? Cevapları bu yazıda...
Saçları bunlarla besleyin!
DEMİR: Demir, saç büyümesi dâhil pek çok vücut işlevi için önemli bir mineral. Kansızlığa neden olan demir eksikliği saç dökülmesinin başlıca nedenleri arasında. Yumurta, kırmızı et ve mercimekte bol bulunuyor.
BİOTİN: Saçlar için en gerekli B vitamini, biotin denilen B 7 vitaminidir. Biotin eksikliği ile saç dökülmesinin bağlantılı olduğu, çalışmalarda gösterilmiştir. Tam tahıllar, badem, et, balık, deniz mahsulleri, koyu yeşil yapraklı sebzelerde bol var.
ÇİNKO: Çinko, yaşamsal bir mineral. Saç yapımı ve onarımında da önemli bir rolü var. Saç köklerinin çevresinde yer alan yağ bezlerinin çalışmasına yardım ediyor. Ancak çinkonun fazlası da, saç dökülmesine neden olur. Karides, kırmızı et, ıspanak, buğday rüşeymi, kabak çekirdeği ve mercimek doğal çinko kaynakları.
E VİTAMİNİ: C gibi E vitamini de güçlü bir antioksidan. Saç dökülmesi olan kişilerde yapılan bir çalışmada 8 ay süreyle E vitamini desteğinden sonra saç büyümesinde yüzde 34.5 artış saptanmış. Ay çekirdeği, badem, ıspanak ve avokadoda bol bulunuyor.
PROTEİN: Saçların sağlıklı olması için yeterli protein alınması çok önemli. Kemik suyu, yumurta, somon, tavuk eti kaliteli protein içeren gıdalar. Özellikle diyet dönemlerinde protein eksikliği olmamasına dikkat edilmesi gerekiyor.
İşte aşırı saç dökülmesinin en sık rastlanılan nedenleri...
1-FİZİKSEL TRAVMALAR: Her türlü fiziksel travma, ameliyat, hastalık, hatta grip bile geçici saç dökülmesine neden olabilir. Dökülme, genellikle travmanın 3-6 ay sonrasında fark edilir hale gelir.
2-HAMİLELİK: Hamilelik de saç dökülmesine neden olabilen, bir çeşit fiziksel strestir. Hamileliğe bağlı saç dökülmesi, hamilelik sürecinden ziyade bebek doğduktan sonra daha sık görülür.
3-AŞIRI A VİTAMİNİ: Amerikan Dermatoloji Akademisi’ne göre, A vitamini içeren takviye ve ilaçlardaki aşırılık, saç dökülmesini tetikleyebilir.
4-PROTEİN EKSİKLİĞİ: Yine aynı akademinin araştırmaları diyet sırasında yeteri kadar protein alınmadığında, vücudun bu eksikliği gidermek için saçın büyümesini durdurduğunu gösteriyor.
5-KALITIM: Ailedeki kadınlarda belli yaşlarda dökülme görülüyorsa, kişinin de buna yatkınlığı olabiliyor.
6-DİŞİLİK HORMONLARI: Hamilelik gibi, hormonlar da saç dökülmesine neden olabiliyor, hormonal dengedeki değişiklik ve menopoz da aynı etkiyi yaratabiliyor.
7-DUYGUSAL STRES: Duygusal stresin saç dökülmesine neden olması, fiziksel stresten daha az rastlanır bir durum ancak boşanma ya da sevilen birini kaybetme gibi olaylar sonrasında görülebiliyor.
8-ANEMİ: Anemi nedeniyle yaşanan saç dökülmesi, basit bir demir takviyesiyle düzelebiliyor.
9-HİPOTİROİDİZM: Boyunda yer alan tiroid bezi yeterli çalışmayıp hormon pompalanmadığında, saç dökülmesine neden olabiliyor.
10-B VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ: B vitamini seviyesinin düşük olması da saç dökülmesinin nedenlerinden.
11-OTOİMMÜN: Bu durum temelde, aşırı aktif bağışıklık sisteminin bir sonucu olarak gösteriliyor. Bu durumda immün sistem saçları yabancı olarak algılayıp yanlışlıkla hedef alıyor.
12-LUPUS: Başka bir oto-immün hastalık olan Lupus da saç dökülmesine neden olabiliyor.
13-KİLO KAYBI: Bir çeşit fiziksel travma olan ani kilo kaybı, saç dökülmesi ya da saç incelmesiyle sonuçlanabiliyor.
14-KEMOTERAPİ: Kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, saç dökülmesine neden olabiliyor. Kemoterapi, hızla bölünen kanser hücreleriyle beraber, hızla bölünen saç hücrelerini de yok eder. Kemoterapi durduktan sonra saçlar da tekrar büyür.
15-PKOS SENDROMU: Androjenin fazla olması yumurtalık kistine, kilo almaya, aşırı diyabet riskine, menstrual periyodda değişikliğe, kısırlığa ve saç incelmesine neden olabilir.
16-ANTİDEPRESAN: Bazı ilaç sınıfları, saç dökülmesini ilerletebilir. Bunlar arasında en yaygın olanlar, bazı kan sulandırıcı ve beta-bloker olarak bilinen tansiyon ilaçlarıdır.
17-FÖN: Yıllar boyunca yapılan kuvvetli şekillendirme ve saç tedavileri saçın dökülmesine neden olabilir. Örnek olarak; sıkı örgüler, saç örgüleri, saçı düzleştirmek için kullanılan kimyasal gevşeticiler verilebilir.
18-ANABOLİK STEROİD: Anabolik steroid alanların da saçlarıdökülür. Bunlar, vücut üzerinde polikistik yumurtalık hastalığı (PKOS) ile aynı etkiye sahiptir.