Çok güçlü bir antioksidan: Nar
Dünya Gazetesi - Yavuz Dizdar
YAVUZ DİZDAR
Bugüne dek üzerinde en çok araştırma yapılan besinlerden biri olan nar; kalp, dolaşım, bağışıklık ve beyin başta olmak üzere bütün sistemleri olumlu etkiliyor.
1- Nar nedir?
Doğrusu narın ne olduğunu ben de fazla anlayamadım. Önce okurlarımıza bu yazıları hazırlarken nasıl bir yol izlediğimize dair kısa bilgi verelim. Eğer soruların yanıtları bilgimiz dahilindeyse doğrudan yanıtlıyoruz. Ama soru nar gibi benim için daha az bilinen bir alandan geliyorsa bu kez bir ön okuma yapıyoruz, bunlar bilimsel makaleler oluyor. Nar için ikincisini izlemek zorunda kaldım, ama şaşırmadığımı söyleyemem. Nar bugüne dek üzerinde en çok araştırma yapılan besinlerden biri çıktı, hatta “nar bilimi” diye bir kavramdan söz ediliyor. “Narı anlamadım” dememin nedeni daha çok yapısı, içinden her biri ayrı çekirdek içeren taneler çıkıyor, doğada pek benzeri yok. Ama nar bilimine göre, bu meyve besinin ötesine geçiyor, tıbbi bitkiler sınıfına giriyor.
2- Tıbbi bitki ne demektir?
Biz bitkileri, sebze ya da meyveleri genellikle beslenmek amacıyla yiyoruz. Eğer bitki düzenli kullanımda hastalık tedavi edici ya da önleyici etkiye sahipse o zaman tıbbi sıfatını kazanıyor. Narın ise iyi gelmediği bir şey yok. Kalp, dolaşım, bağışıklık, beyin, bilinen bütün sistemleri olumlu etkiliyor. Yani genel bir “kronik hastalık” önleyici; romatizmadan Alzheimer’e kadar aklınıza ne gelirse olumlu etki bildiren yüzlerce çalışma var. Sağlıklı yaşamı uzattığı görüşü çok eski çağlardan beri kabullenilmiş, bereketle, doğurganlıkla ilişkilendirilmiş. İçerikteki maddelere bakınca çok da yersiz bir yakıştırma değil.
3- İçinde ne var?
Çok şey var. Bunların bir kısmı renkli iç tanelerde, bir kısmı bunların çekirdeklerinde, ama bir kısmı da bizim yemediğimiz aradaki beyaz süngerimsi dolgu kısmında. Her bir kimyasal bileşenin adını saymak anlamsız, ama etkileri çok iyi araştırılmış. Birkaç örnek vermek gerekirse, çekirdekler özellikle kalp için koruyucu olan yağ asitlerinden zengin. Tanelere renklerini veren bileşikler kalın bağırsaklarda başka bileşiklere dönüştürülüp ayrı faydalar sağlıyor. Vitamin, mineral var. Tıbbi bitki denmesinin haklı nedeni de bu. Bazı bileşikler bağırsak kurtlarının üremesini engelliyor, antibiyotik etki gösterip vücudun mikroorganizmalarını sağlıklı dengede tutuyor, ağız ve diş sağlığı açısından çok faydalı. Erkeklerde sperm sayısını ve kalitesini artırması ise diğer konuştuklarımızdan farklı özelliği.
4- Nar sperm sayısını mı artırıyor?
Evet bu konuda çok araştırma yapılmış. Erkeklerde sperm sayısında gerileme olduğu, sayının ötesinde hareketlilik, yaşama yeteneği gibi kalite unsurlarının azaldığı neredeyse on yıldır bilinmekte. Bunun doğal sonucu üreme yeteneğinin azalması. Nar düzenli tüketilirse bu olumsuz durumun üstesinden gelebiliyor. Sayı ve hareketlilik artıyor. Tarihte bereketlilikle ilişkilendirilmesi bu nedenle anlamsız değil, kadınlarda da benzer etkiye sahip olduğunu varsayabiliriz. Dahası içerikteki bazı bileşikler ise idrar yollarında taş oluşmasını engeller anlamında adlandırılmış.
5- Peki aynı etkileri nar ekşisi için de söylemek mümkün mü?
Burada daha temkinli olunmalı. Nar ekşisi çok faydalıdır, çünkü bileşikleri konsantre halde içerir. Ama piyasadaki bütün nar ekşilerinin saf olduğunu söylemek iyimserlik olur, hem hazırlanması zahmetli, hem de kaynak yoğunlaştığı için pahalıdır. Beri yandan nar ekşisinin hazırlanmasında kısık ateşte kaynatma durumu var, bu olasılıkla sıcaklığa duyarlı bazı bileşenlerin az da olsa değer kaybına uğramasına neden olur. Ama nar ekşisinin her şeye rağmen çok faydalı olduğu açıktır. Aynı tartışma nar ve nar suyu için de geçerli, nar suyu kabuk ve süngerimsi dokuda yer alan bileşiklerin de bir kısmını alıyor, bu nedenle buruktur. Lakin narın tanelerinde yer alan çekirdeklerden ancak bunları çiğneyerek faydalanabilirsiniz, dolayısıyla karşılaştırılabilir değiller.
6- Kanser hastaları kemoterapi döneminde yiyebilir mi?
“Kanser hastaları kemoterapi sırasında nar yememelidir” uyarıları var.. Ben bu görüşe katılamıyorum. Tamam, nar çok güçlü bir antioksidandır, ilacın etkisini kullanım sırasında azaltabilir. Ama bu sadece o güne mahsustur, ilaçların çoğu vücuttan saatler içinde uzaklaştırılır. Dolayısıyla kanser hastaları kemoterapi günü yemeseler bile, sonraki günlerde nar tüketilmelidir. Aksi taktirde vücutlarındaki eksiği bu kadar kolay yerine koyabilecekleri başka kaynak neredeyse yok.