Bir şey yapın!*
Malum ‘tatil’ sezonu açıldı. Türkiye’de tatil yapmaktan anladığımız genellikle olduğumuz yere çakılıp sahilde, kumsalda, şezlongda öylece uzanmak. Durmak. Ben ise, “Bir şey yapın!” diyorum.
Oryantiringe gidin, atlayın, zıplayın, yürüyün, koşun ama yerinizde durmayın. Bir şey yapın! Mesela bu yaz hiç bilmediğiniz, daha önceden hakkında hiçbir fikrinizin olmadığı, görmediğiniz bir yere gidin. Eğer böyle yaparsanız ilk önce oraya nasıl gideceğinizi öğrenmeniz, bunun için araştırma yapmanız gerekecek. Bu iyi bir şey.
Sürekli yürüdüğünüz yollardan yürümemek, her gün gördüğünüz tabelaları görmemek hem hafızanıza hem de ruhunuza iyi gelecek. Bu da iyi bir şey. Bilmediğiniz bir yere giderken pek çok sorunla karşılaşacaksınız. Fakat merak etmeyin sorun, problem çözmek de iyidir. Zihninizi tazeler, yenilenmenizi sağlar. Malum ‘tatil’ sezonu açıldı. Konuyu bu sebeple açtım. Ancak Türkiye, tatil konusunu biraz farklı algılıyor. Türkiye’de tatil yapmaktan anladığımız genellikle olduğumuz yere çakılıp sahilde, kumsalda, şezlongda öylece uzanmak. Oysaki tatil yapmak demek, ‘gereksiz’ edindiğimiz alışkanlıklardan, günlük rutinlerden kurtulmak demek. Kafamızda durmadan uçuşan ‘saçma’ sorunlardan uzaklaşmak demek. İşte bunu sağlamanın en iyi yöntemleri arasında bilmediğiniz yerleri görmek, öğrenmek geliyor. Bu, yöntemlerden sadece bir tanesi. Başka ne olabilir? Daha önce ilgi duymadığınız yani farklı bir alanda okumak, yeni insanlarla tanışmak da olabilir. Bunlar da iyidir, dinlendirir.
Aslında söylemek istediğim şu; yeni bir yer, mekan, kişi ya da kitap keşfetmek dinlendirir. Farklı olanı aramak, bulmaya çalışmak dinlendirir. Burada, ‘farklı’ olana dikkat çektim. Şimdi size birkaç seçenek sunucağım. Hangisi size ‘yabancı’ geliyorsa o aktiviteyi deneyerek başlayın, harekete geçin, bir şey yapın! derim.
10 dakikalık kelebek yüzme 150 kalori yaktırıyor
Yüzme görünür büyük kas gruplarının tamamını çalıştırdığı bir gerçek. Araştırmalara göre koşucu veya yürüyen kişilerle karşılaştırıldığında yüzmeyi egzersiz olarak hayatlarında tercih edenlerin ölüm oranları belirli yaş aralığında yüzde 50 azaldığını göstermiştir. Yüzme kilo kontrolü sağladığı için aynı zamanda diyabet riskini azaltıyor. Hatta kolesterol seviyelerini iyileştiriyor. Yüzmenin formlarına göre yaktırdığı kalori değişkenlik gösterir, düz kulaçta 10 dakika 60, ters kulaçta 80, fresstyle 100, kelebek yüzme 150 kalori yaktırıyor diyebilirsiniz, bu genel bir kuraldır. Kişiye özgün hesap makineleri mevcut insanlar bunu internet üzerinden de hesaplayabilirler.
Tenis oynamak bir ömür beyin gelişimini sağlıyor
Araştırmalara göre tenis oynamak aerobik hareketlere, bisiklet kullanmaya ve kayak yapmaya göre daha fazla kalori harcatmaktadır. Illinois Üniversitesi bilim adamlarının yaptığı araştırmalara göre tenis uyanıklık ve taktik düşünce gerektiren hareketleri barındıran bir spor olduğu için beyindeki sinirler arasındaki yeni bağlantı oluşturmayı ve beyin gelişimi bir ömür boyu devam etmesine sebep olabiliyor. Southern Connecticut State University de yapılan bir diğer araştırmaya göre tenis oyuncularında daha canlılık, iyimserlik ve benlik saygısı olduğu buna karşılık daha düşük depresyon, öfk e, kafa karışıklığı, endişe ve gerginlik yaşadıklarını göstermiş. Tenis, sadece bir egzersizden öteye psikolojik açıdan da ciddi destek sağlayan bir spor.
Hergün yarım saat tempolu yürüyüş kalbe iyi geliyor
Biz hekimler olarak egzersiz yapmayı her zaman tavsiye ediyoruz ve en temel egzersizi de aslında yürüyüş olarak tanımlıyoruz. Egzersiz olarak yürüyüş kalp hastalıklarına iyi geldiği gibi bedenin antienfalamatuar gücünün artmasını sağlayarak kansere de iyi geldiği gösterilmiştir. Örneğin kalp hastalıkları açısından düzenli ve tempolu yürüyüşün kalp hastalıklarından koruduğu gösterilmiştir. Amerikan Kalp Birliği'nin tavsiye raporuna göre her gün yarım saat tempolu yürüyüş kalp hastalıklarından korur ibaresi yer alıyor. En az haftada 4 kez 30’ar dakikalık 4.5 km/saat hızda yürüyüş tavsiye ediyoruz. Tempolu yürüyüşün diğer bir etkisi ise kalp ritmini yükseltmesi, insanlar sadece oyunlarda değil kalp nabzı açısından da spor yapabilmeli, hedefl erine ulaşabilmeliler.
“Benim biletim ayakta bu hayatta”
Kalp ve Damar Cerrahı - Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Başhekim Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Halit Yerebakan: Her seferinde kurduğum bir cümle var, nasıl ki işleyen demir ışıldar, aynen hareket eden beden de ışıldar gençleşir diyorum. Ben oturduğumu pek bilmem, sürekli hareket halindeyim ve oturmamı tavsiye edenlere tek bir cevabım var: Benim biletim ayakta bu hayatt! Hareketli olmak dengeli hareket etmek değildir. Dengeli hareket egzersiz olmazsa olmazımız yani yürüyüş. Fakat hareketli olmak da önemli, yani günlük attığınız adım sayısı. Burada altın kuralımız günde 10 bin adım. Hareketli olun dediğimizde yatay düzlem adımlardan bahsediyorum. Ofi s çalışanları için bu oldukça zor ama imkansız değil. Toplu taşıma araçlarını kullanmak, bir sonraki duraktan otobüse binmek, otoparkta arabayı biraz daha uzağa park etmek, ofi s içerisinde telefondan ziyade meslektaşınızın yanına kadar gidip konuşmak, daha uzak bir yazıcıdan çıktı almak gibi hayatın içerisine adımları yerleştirmek gerek. Eğer sizde ışıldamak ve genç kalmak istiyorsanız harekete geçin diyorum!
*İngiliz The Guardian gazetesi, her pazar günü ‘Do Something’, ‘Bir şey yap’ başlığıyla bir ek yayımlıyor. Bu başlık ilham verdi. Ortaya bu yazı çıktı.
