Ayağını sporuna göre koru

Spor endüstrisiyle birlikte onu besleyen yan dallar da hızlı bir büyüme trendi içinde. Özellikle spor malzemeleri perakendeciliğindeki çıkış dikkat çekici. Spor meraklıları şapkadan çoraba kadar her kıyafeti yaptıkları spora göre seçiyorlar. Bu pazarı domine eden ürünlerden biri de ayakkabılar. Çünkü uzmanlara göre ayakkabı seçimi bir sporcunun sakatlanmasında başrol oynayan etkenlerin başında geliyor. İdeal spor ayakkabıda bulunması gereken özellikler neler? Hangi sporda hangi ayakkabı tercih edilmeli? Zemine göre ayakkabı seçimi değişir mi? gibi soruları artık daha sık duyar olduk. Biz de tüm bu soruları Medical Park Hastaneleri Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Nurullah Şener’e yönelttik. Şener'e göre spor yaparken seçtiğimiz ayakkabı yerle vücudumuz arasında kuvvet dağılımını etkileyen önemli bir faktör. Ayak bileği, diz hatta kalça eklemine, bacak boyunca seyreden kaslara, bağlara ve diğer yapılara gücün nasıl dağıldığını belirliyor. Bu nedenle öncelikle seçtiğimiz ayakkabı ayağı iyi sarmalı, ne bol ne de dar olmalı. Mümkünse bağcık bölümü uzun tercih edilmeli. Ayakkabının burun kısmının geniş tercih edilmesi gerektiğini söyleyen Şener, ideal boşluğu ise "Başparmakla ayakkabının parmak ucu bölümü arasında ortalama 1 cm mesafe olmalı" diye açıklıyor. Gerisini Şener'den dinleyelim...

Doğru taban gerek

İyi bir spor ayakkabı basıncı absorbe edebilmeli ve ayağa binen yükleri dengeli şekilde dağıtabilmelidir. Bu nedenle ayakkabının tabanı ayağı iyi kavramalı, topuk kısmı yumuşak ve kalın olmalı, orta bölümü direnci düşük malzemeden yapılmalıdır. Ayakkabı ayağı yanlardan iyi sarmalı, ayağın çeşitli yönlere kaçışını engelleyerek düşme ve burkulmalardan korumalıdır.

Ne zaman doktora sormalı?

Ayakkabı seçerken en önemli faktör ayak yapısının bilinmesidir. Ayakta herhangi bir yapısal sorun bulunuyorsa seçeceğimiz ayakkabı daha da önem kazanır. Ayak tabanında ön arka ve yan eğriliklerde çökme (düz tabanlık, taban çökmesi gibi) veya "halluks valgus" denilen başparmağın dışa doğru dönmesi ve kemik çıkıntısı varsa; nasır veya tırnak batması gibi sorunlara neden olur. Bu gibi durumlarda seçilecek ayakkabıda doktor tavsiyesine ihtiyaç duyulur. Ayak tabanının düşüklüğü durumunda pedografi denilen taban ölçümü yardımıyla ya da hekiminizin önerisi doğrultusunda ayakkabının içine ayağınıza uygun taban destekleri konulmalıdır.

Yastıkçık ne işe yarar?

Bazı ayakkabılarda "air" ya da "gel" gibi ifadeler görürüz. Bu ayakkabıda yastıkçıklar olduğunu gösterir. Tercihimizi yaptığımız spora ve ayak yapımıza göre yapmalıyız. Çünkü bu yastıkçıklar ayağa gelen basıncın dengeli dağılması sağlar. Tenis gibi parmak ucu etkileşiminin fazla olduğu sporlarda ayak yan bölümünde, basketbol gibi sıçrama sporlarında ise topuk ve tabanında bu gibi desteklerin olması uygundur. Yürüyüş yaparken kullanılacak ayakkabılar esnek olmalı, tabanı şoku absorbe edebilmeli ve ayağı iyi kavramalıdır, yastıkçıklar ise topuk ve tabanda bulunmalıdır. Futbolda tabanı sert, ayağı çarpma ve vurmalara karşı koruyan, çim sahada gömülmelere karşı yükseklik ayarlaması olan ayakkabılar uygundur. Bu nedenle yürüyüş için seçilen ayakkabının futbol için kullanılması sakıncalı olabilir. Eğer spor salonunda spor yaparken kullanacağımız bir ayakkabı istiyorsak taban ve kenar bölümleri sert, topuk kısmında şok absorbe özelliği olan, burun kısmı esnek bir model seçmeliyiz.

Evde de çıkarma, zemine dikkat et!

Spor yaparken dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli faktör de zemin özellikleri. Yumuşak zemin; kemik, eklem ve kıkırdak dokulara binen yükleri azaltacağı için tercih edilmelidir. Aynı zamanda yumuşak zeminde düşme ve yaralanmalardan doğan etkilenmeler daha az olacaktır. Sert ve kaygan olmayan zeminde yapılan sporlarda kemik, eklem, kıkırdak ve bağ dokulara binen yükler dengesiz ve fazla olacağından yaralanmalar daha çok görülür. Evde koşu bandı ve bisiklet kullanıyorsak mutlaka ayakkabı giymeliyiz. Çünkü ayağımızı koşu bandının sert zemininden kaynaklanan yüklerden korur.