'Çikolatanın kokusu bile yetiyor, beyin fonksiyonlarını harekete geçiriyor'

Geçtiğimiz günlerde Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) çikolata istatistiklerini açıkladı. Hem rakamlar dikkatimi çekti hem de konu çikolata olunca bu konuya eğilmemek, yazmamak olmazdı. İstatistiğe göre örneğin 2013 yılında dünya genelinde 4.3 milyon ton kakao çekirdeği üretildi. Fildişi Sahilleri, 1.3 milyon ton kakao üretimi ile en fazla üretimi yapan ülke. Bu dünya üretiminin yüzde 32’si. 

Dünya kakao üreticilerinin toplam üretimdeki payında Fildişi Sahillerini, Gana (%18), Endonezya (%17), Nijerya (%8), Kamerun (%6) ve diğer ülkeler (%19) takip ediyor. Bakın şu da ilginç bir rakam. Kakao üretimi 1961 yılından bu yana yaklaşık 4 kat artmış. En fazla çikolata ürünü ihraç eden 10 ülkenin ilk sırasında ise Almanya var. Almanya’yı, Belçika ve Fransa izliyor. Bu rakamlar 2011 yılına ait. En fazla çikolata ürünü ithal eden 10 ülkenin zirvesinde ise Amerika var. Amerika’dan sonra Almanya ve Fransa geliyor. İşte bu rakamlar beni cezbedince biraz daha ileriye gittim, araştırdım. Şu soruları sordum: Hani, bugünlerde herkes bitter çikolata yemeyi tercih ediyor ya acaba bu tercihin sebebi nedir? Gerçekten bitter çikolata daha mı sağlıklı? Ya da şöyle çikolatanın gerçekten mutlulukla bir ilgisi var mı? Haydi, anlatmaya başlayalım. 

Tarihte çikolatanın bir yiyecek olarak tüketilmesinden de önce bir ilaç olarak kullanıldığını aktaran kaynaklar var. Örneğin Osmanlı döneminin tıp anlayışı içerisinde ‘Humoral Patoloji’ kapsamında çikolatanın mide ağrısı, hazımsızlık gibi belli hastalıklara iyi geldiğine inanılıyormuş. 

İlaç olarak eczanelerde satılıyordu 

Çikolatanın vücudu beslediğine inanılmakta ve bu sebeple ‘sağlık çikolatası’ olarak ilaç formunda üretim yapılanları da eczanelerde satılmaktaymış. Çikolatanın o dönem ilaçlarda kullanılmasının bir diğer sebebi de özellikle çocuklar için üretilen ilaçları daha lezzetli kılmak imiş. Tabii, o zamanlarda bile yine belirli ölçüde tüketilmesi konusunda gerekli uyarılar yapılmaktaymış. 

Çocuklar için demirli ve manganezli çikolata haplarının yapıldığı, Osmanlıca kaynaklarda çikolatanın et suyuyla, yumurtayla karıştırıldığı ve şifa niyetine kullanılan birçok tarifin yer aldığı da ulaştığım bilgilerden. Öncelikle şunu söyleyelim. Çikolatada asıl olan kakao. Bitter çikolata, sütten ve şekerden daha fakir, kakaodan ise daha zengin. Bu yüzden de bitter çikolata daha yararlı. 

Doğal antidepresan 

Bakın SEV Gaziantep Amerikan Hastanesi’nden Diyet ve Beslenme Uzmanı Nur Seda Güler ne diyor: “Çikolata ruh halini düzeltir. Çikolatanın serotonin içerdiğini ve dolayısıyla endorfin üretimini arttırdığını gösteren araştırma sonuçları var. Bunun anlamı şu: Özellikle bitter çikolata doğal olarak bir antidepresandır. Çikolatanın kokusu bile beyinde mutluluk hormonu olan serotonini artırır. Bitter çikolata beyin fonksiyonlarını arttırır. MR çekiminden kısa süre önce kakaolu içecek içmiş kişiler üzerinde yapılan bir araştırmaya göre beyin aktivitelerinin arttığı gözlenmiş. ”

Evet, çikolatanın mutlulukla bir ilgisi var! 

Çikolata, phenethylamine (PEA) içermesi sebebiyle sinir sistemini uyarıcı etkiye sahip. Çikolata tüketimi bazı salgıların salınmasını tetikleyip insanların iyi hissetmesine sebep olabiliyor. Beyindeki serotonin seviyesini artırıyor ve mutluluk hissi veriyor. Beynin endorfi n salgılamasına neden oluyor ve bu salgı da mutlu olmamızı sağlıyor. Çikolatanın bunun dışında başka faydaları da var. Çikolata, kan şekeri dengeleyicisi bir besin. Memorial Ataşehir Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Pınar Yetimoğlu diyor ki: “Önerilen miktarlarda, çeşitte ve gün içindeki en uygun zamanda tüketilmesi kan şekeri dengesini kötü etkilemeyeceği gibi, uyarıcı etkisiyle halsizlik hissini ortadan kaldırabilir."

Her şey gibi azı karar çoğu zarar!

Çikolata ne kadar tüketilirse zararlı olur? SEV Gaziantep Amerikan Hastanesi'nden Diyet ve Beslenme Uzmanı Nur Seda Güler, “Obezite ve şeker hastasıysanız çikolatadan uzak durmamız gerekir. Her şeyin fazlası zarardır. İdeal kiloda olsak dahi aşırı çikolata tüketimi içerdiği şeker ve yağdan dolayı kilo alımına sebebiyet verecektir” diyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Pınar Yetimoğlu da uyarıyor: “Sağlıklı bir insan için günlük yaklaşık 20 gram (4 küçük kare) kadar bitter çikolata tüketimi sağlıklı bir ölçüdür. Çikolatanın zararları fazla miktarlarda tüketilmesiyle ortaya çıkar."