Pamuk ithalatında Çin'i geçtik, fatura ağır...
Ulusal Pamuk Konseyi’nin düzenlediği 3. Ulusal Pamuk Zirvesi İzmir'de toplandı. Sektörün her kesiminden, ülkenin her bölgesinden pamukçular katıldı. Pamuk sektörünün durumu, geleceği konuşuldu. Sorunlar ve çözüm önerileri dile getirildi.
Görünen o ki, Türkiye'nin pamuk üretimi düşerken ithalatı artıyor.
Zirveye katılan konuşmacıların sunumlarından, toplantı aralarında görüştüğümüz uzmanlardan, üreticilerden edindiğimiz bilgileri köşe yazısı sınırları içersisinde şöyle özetleyebiliriz:
1- Pamuk, ülke tarımı, sanayisi ve ekonomi için stratejik öneme sahip. Türkiye pamuk üretiminde Çin, Hindistan, ABD, Pakistan, Brezilya, Avustralya ve Özbekistan’dan sonra 8.sırada. Tüketimde ise Çin, Hindistan ve Pakistan’ın ardından yıllık ortalama 1.3 milyon ton ile 4. sırada. Verimde ise ilk 3 ülke arasında.
2- Yüksek girdi maliyetleri ve fiyat istikrarsızlığı nedeniyle üretici pamuk üretiminden hızla uzaklaşıyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre 2002'de ülke genelinde 721 bin 77 hektar alanda pamuk ekimi yapılırken 2013'te 450 bin 890 hektar alana geriledi. Aynı dönemde kütlü pamuk üretimi 2 milyon 550 bin tondan 2 milyon 250 bin tona, lif pamuk üretimi ise 976 bin tondan 877 bin tona geriledi. Sektör temsilcilerinin bu verilere itirazı var. Ulusal Pamuk Konseyi'ne göre 2013'te lif pamuk üretimi 500 bin ton oldu.
3-Ekim alanlarında yaşanan değişim üretim bölgelerinde de farklılaşmaya neden oluyor. Ege, Çukurova, Antakya gibi geleneksel üretim bölgelerinde üretim hızla azalırken Güneydoğu'da üretim artıyor. Kütlü pamuğun yüzde 58'ini Güneydoğu Anadolu Bölgesi, yüzde 22'sini Akdeniz ve yüzde 20'sini de Marmara ve Ege Bölgesi üretiyor.
4- Kütlü pamuk destekleme primi bu yıl yüzde 10 artışla 50 kuruştan 55 kuruşa çıkarılıyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdür Yardımcısı Ümit Bayram Kutlu'nun 5 kuruşluk prim artışını " müjde" olarak açıklayınca salonda 2013 ürünü pamuk primine 5 kuruş ilave olarak algılandı. Kısa süreli sevinç yaşandı. Çünkü bu yıl zeytinyağına da önce 60 kuruşluk prim açıklanmış daha sonra 10 kuruşluk ilave primle 70 kuruşa çıkarılmıştı. Pamukta da benzer bir uygulama bekleniyordu. Ancak sevinç kısa sürdü. Ümit Bayram Kutlu, artışın 2014 ürünü için teklif edildiğini söyleyince sevinç üzüntüye dönüştü. Kuraklık endişesi ile pamuk ekip ekmemede kararsız olan çiftçi 5 kuruşluk prim artışı ile üretimden daha da uzaklaşacak.
5-Pamukta üretim düşerken ithalat artıyor. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlığı verilerine göre, 2002 yılında 549 bin 210 ton pamuk ithalatı karşılığında 496 milyon 744 milyon dolar döviz ödendi. Sonraki yıllarda ithalat katlanarak sürdü. 2007 yılında 1 milyon ton sınırına dayandı. 2013'te 1.6 milyar dolar karşılığında 876 bin 534 ton pamuk ithal edildi. Bu hükümet döneminde 2002'den 2013'e kadar toplam 8 milyon 24 bin ton pamuk ithal edilirken bu ithalat için 13 milyar 82 milyon dolar ödendi. Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Barış Kocagöz'ün deyimi ile bu kadar kaynak Türkiye'deki üreticiler yerine başka ülkelerdeki pamuk üreticilerine aktarıldı. Bu sezon Türkiye, Amerikan pamuğu ithalatında Çin’i geçerek ilk sıraya yerleşti.
Pamukta yaşanan sorunların yanı sıra bazı avantajlar da var. GDO'lu üretimin olmaması, çevreye duyarlı iyi pamuk ,"Better Cotton" üretiminin başlaması gibi umut verici gelişmeler de var. Sonraki yazılarda bunları da paylaşacağız.