”Hedefimiz Avrasya'nın kitap merkezi olmak”

Tüyap Tüm Fuarcılık Yapım A. Ş. ve Türkiye Yayıncılar Birliği işbirliği ile Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi-Büyükçekmece'de düzenlenecek 29. İstanbul Kitap Fuarı için geri sayım başladı. Fuar bu yıl, birçok yenilikle geliyor. Örneğin, ilk kez bir konuk ülke olacak: İspanya…

Cervanteslerin, Lorcaların ülkesi edebiyatı ve kültürüyle İstanbul Kitap Fuarı'nda Onur Ülkesi olarak yer alacak. İspanyol edebiyatının önemli yazarları, çevirmen ve müzisyenleri 30 Ekim - 2 Kasım tarihleri arasında 29. İstanbul Kitap Fuarı-Uluslararası Salon'da olacaklar. Bu sene 7 salonda 30'dan fazla ülkenin katılımıyla gerçekleştirilecek olan etkinlik için Türk yayınevleri de hazırlıklarına şimdiden başladılar; öyleyse kitap tutkunlarının ajandalarına bugünden kaydedebilmeleri amacıyla fuarı konuşmanın tam zamanı. Bu nedenle Tüyap Kültür Fuarları Genel Koordinatörü Deniz Kavukçuoğlu ile birlikteyiz. İlk sorum, Onur Ülkesi yeniliği üzerine…

"Gerek İspanya ayağı, gerekse buradaki Cervantes Enstitüsü konuyla çok yakından ilgilendiler. Biz 'Onur Ülkesi' standını sadece bir kitap sergisi olarak düşünmedik, İspanyol kültürü ve folklorunu da tanıtacak bir içeriği olsun istedik. Bu nedenle de İspanya'nın 200 metrekarelik bir standla yer alacağı Uluslararası Bölüm'ün açılışı flamenkonun önemli temsilcilerinden Manuel Reina ve grubu Tato Bato'nun İspanyol müziğini Türkiye'den ezgilerle buluşturan konseriyle gerçekleştirilecek. Topluluk, 'Oryantal Flamenko' isimli gösteriyi sunacak. Ve 4 gün sürecek etkinlikler kapsamında söyleşi, dinleti, panel, müzik ve dans performansları düzenlenecek."

Konuk yazarlar...

"Onur Ülkesi"nin yazarları arasında kimleri sayabiliriz?

"İspanyol edebiyatının son yıllarda verdiği en önemli isimlerden birisi olan Soledad Puértolas Villanueva fuara gelecek olan İspanyol yazarlardan biri. Villanueva'nın ilk romanı 'El Bandido Doblemente Armado' (1980) Sesamo Ödülü'ne lâyık görülmüş. Yazar roman, öykü, deneme ve biyografi gibi alanlar haricinde, gençlik edebiyatı dalında da birçok eser vermiş. Eserlerinde yalnızlık, korku ve ölüm gibi konuları işlemiş. 1989 yılında 'Queda la Noche' isimli yapıtıyla Planeta Ödülü'ne, 'La Vida Oculta' ile 1993 yılında Anagrama Deneme Ödülü'ne ve 2003 yılında Aragonesas Edebiyat Ödülü'ne değer bulunmuş.

Diğer bir konuğumuz yazar ve gazeteci Julio Llamazares'in edebi yaratımları geniş bir yelpazeye sahip. Şiirden romana, gazete makalelerinden yolculuk anılarına, film senaryolarından edebi eleştiriye kadar birçok alanda yapıtlar veriyor.

Konuklarımızdan birisi olan yazar, çevirmen ve gazeteci Ángeles Caso ise aralarında Fundación Príncipe de Asturias ve Oviedo Üniversitesi Instituto Feijoo de Estudios del Siglo XVIII'nin de bulunduğu farklı kültürel kurumlarda ve birçok görsel işitsel medya kuruluşunda görev almış bir isim. 'Un Largo Silencio'

isimli çalışmasıyla Fernando Lara Ödülü'ne layık görülmüş, 'Contra el Ciento' isimli romanıyla ise Planeta Ödülü'nü almış.

Fuar için İstanbul'a gelecek olan roman ve deneme yazarı, gazeteci Juan José Armas Marcelo'nun ilk romanı, 'El Camaleón Sobre la Alfombra' 1975 yılında Perez Galdos Roman Ödülü'ne lâyık görülmüş. 1989 yılında ise Ulusal Plaza ve Janes Roman Ödülü'nü kazanan 'Los Dioses de sí Mismos' yayınlanmış.

Velilla ve Drago...

1977-1979 seneleri arasında Zaragoza Bölgesi'nden UCD milletvekili olan Luis del Val Velilla, İspanyol standında göreceğimiz isimlerden birisi. Velilla'nın roman ve deneme alanlarında çalışmaları var. 1988 yılında 'Buenos Dias, Señor Ministro' ile Café Gijon Ödülü'nü kazanmış. 2003 senesinde ise 'Las Amigas' isimli romanıyla Ateneo de Sevilla Roman Ödülü'ne lâyık görülmüş. 2004'ten bu yana, Sallent de Gallego Belediyesi, Luis del Val Öykü Ödülü adı altında kendisinin onuruna düzenlenen ve üç dakikalık kısa öykülerden oluşan günler düzenlemekte…

Bir diğer İspanyol konuk deneme ve roman yazarı, edebi eleştirmen Fernando Sánchez Dragó'nun disiplinlerarası formasyon ve kültür alanında çalışmaları var. İlk yazarlık deneyimini 'Gargoris ve Habidis' (1978) isimli deneme ile gerçekleştirmiş, bu çalışması ile 1979 Ulusal Edebiyat Ödülü'ne lâyık görülmüş. 1992 tarihli 'La prueba del Laberinto' ile aynı yılın Planeta Ödülü'nü kazanmış."

Kültürel etkinlikler...

Tabii ki yeni konuklar için çalışmalar halen sürüyordur, bu isimlere ve burada konuşamadıklarımıza İspanya'dan ve dünyanın diğer ülkelerinden mutlaka yenileri de eklenecektir. Biraz da İspanya için yapılacak kültürel etkinliklerden söz edelim isterseniz.

"Fuarın son gününde İspanyol gitarist Fernando Espi'nin bir klasik gitar dinletisi düzenlenecek.

İspanya Kültür Bakanlığı Yayınlar Direktörü Rogelio Blanco fuarın İspanya'dan gelen diğer önemli konukları arasında. Blanco, İspanyol edebiyatı ve çeviri destek fonlarıyla ilgili bir panele katılacak.

Uluslararası Salon'da bulunan Forum alanında ise Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın düzenleyeceği sektörel bir buluşma gerçekleştirilecek. Rogelio Blanco, Fransız Yayıncılar Birliği Başkanı (BIEF) Alain Gründ, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Prof. Dr. Onur Bilge Kula, Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Çetin Tüzüner, Basın-Yayın Birliği İkinci Başkanı Münir Üstün'ün konuşmacı olarak katılacağı 'Yayıncılıkta Yeni Arayışlar ve Gelişmeler'  başlıklı toplantı da gerçekleştirilecek etkinlikler arasında."

Bu senenin yeniliklerinden bir diğeri de Uluslararası Bölüm'de telif ajanslarına özel bir yer ayrılması.

"Evet, fuarı profesyonelleştirmeye doğru önemli bir atılım bu. İspanya'dan iki, Almanya'dan bir, Fransa'dan iki, ayrıca İngiltere, İtalya, Norveç ve İsrail'den telif ajansları katılıyor. Bunların bazıları geçen senelerde de - özellikle son iki yılda -gelmişlerdi, ama fuar içinde özel bir alanda değillerdi. Şimdi, ilişkiler yoğunlaştıkça, ülkemizdeki birçok yazarın telifini almışlar. Yani yalnız telif satmak için değil, almak için de geliyorlar artık. Özellikle İsrail'den katılan ajans, geçen senenin çok iyi geçtiğini söyledi.

Yine bu kapsamda telif ajansı yöneticilerinin katılımıyla gerçekleştirilecek 'Telif Ajanslarının Çalışma Yöntemleri ve İşbirliği' konulu panelle ajanslar deneyimlerini paylaşacak ve yeni gelişmeleri irdeleyecekler."

Yayınlama özgürlüğü ödülü...

Fuarın ilkleri arasında Yayınlama Özgürlüğü Ödülü'nün fuarda düzenlenecek bir törenle verilmesi de yer alıyor.

"2005 yılından itibaren dünyanın herhangi bir yerinde yayınlama özgürlüğünün savunulması ve teşvik edilmesi bağlamında önemli katkılarda bulunmuş bir kişi ya da kurumu onurlandırmak üzere verilen Uluslararası Yayıncılar Birliği (IPA) 'Yayınlama Özgürlüğü Ödülü' bu sene 2 Kasım Salı 2010 tarihinde Uluslararası Salon'da düzenlenecek bir törenle sahibini bulacak."

Bu senenin "Onur Yazarı" ve "tema"sından da söz edecek olursak…

"Bu sene Onur Yazarı'mız değerli mimar, biliminsanı ve yazar Doğan Kuban. Fuar süresince Doğan Kuban'ın çalışmaları, projeleri ve eserleri üzerine söyleşi, panel gibi çeşitli etkinlikler düzenlenecek; çalışmalarından ve yaşamından kesitlerden oluşan özel bir sergi kitapseverlerle buluşacak.

Bu sene Kitap Fuarı'nın teması ise, İstanbul Kitap Fuarı Danışma Kurulu tarafından 'İstanbul'u Yazmak' olarak belirlendi. Bu tema çerçevesinde 2010 Avrupa Kültür Başkenti olan İstanbul'u yazan yazar, şair, gazeteci ve araştırmacıların katılımıyla çeşitli etkinlikler düzenlenecek.  Tema ile ilgili olarak yurtdışından İstanbul'u yazan yazarlar da davet edildi."

Kitap fuarında açılacak olan sergileri ana başlıklarıyla alabilir miyiz?

"Onur Yazarı'mız Doğan Kuban'la ilgili; yaşamöyküsünden fotoğraflar, 'Divriği', 'Osmanlı Mimarisi' başlıklı üç sergi, 'Behice Boran 100 Yaşında' sergisi, 'Angeles Karin İstanbul Fotoğrafları', 'Köy Enstitüleri Vakfı, Fotoğraf ve Kitap, Efemera', '69'dan Günümüze Tüm Aydınlar Fotoğraf', 'İstanbul Fotoğrafları', 'İstanbul Karikatürleri', 'Sait Maden / Lorca'nın Çevirmeninden İstanbul,' 'Çizgi Roman Karikatürleri' sergileri, bu sene fuardaki etkinlikler arasında."

Yarınlara dair...

Önümüzdeki sene 30 yaşına basacak olan fuarın yarınlara yönelik vizyonundan söz eder misiniz?

"Uluslararasılaşma bizim için çok önemli. Yıllar geçtikçe bakıyoruz ki Türkiye'de yayınevi sayısı sabit kalıyor. Yani bir kısmı kapanıyor, ama yenileri de kuruluyor.  Ve var olan  yayınevleri kendi içinde büyüyorlar. Bu arada da yeni teknolojiler geliyor, 'e-kitap' olayı var…  Biz işte bu koşullar içinde fuarı Avrasya'da bir kitap merkezi haline getirmek istiyoruz. İstanbul'un coğrafyası da buna uygun. Her tarafa yakınız biz. Önümüzdeki yıllarda İstanbul Kitap Fuarı'nın daha da ivme kazanacağını düşünüyoruz. Eskiden biz arardık ülkeleri katılımlarını sağlamak için, son yıllarda onlar bizi arıyorlar. Bu da tabii ki İstanbul Kitap Fuarı'nın önünü açan bir durum."

Önümüzdeki yılın Onur Ülkesi belli mi?

"Bizim tercihimiz önümüzdeki sene konuk ülkenin bir komşu ülke olması. Böyle bir ülkenin seçilmesi, ziyaretçiler açısından da önem kazanacak, mutlaka o ülkeden de gelenler olacaktır…"

Biraz önce yeni teknolojiler, e-kitap dediniz… Bunlar, kitap fuarlarının geleceğini sizce nasıl etkileyecekler?

"Kitap fuarlarının bambaşka bir karakteri, yarattıkları bir atmosfer, sinerji var… Bir kere insanların bilgisayar ekranının karşısında oturup bir kitabı incelemeleri başka, bir de o yayınevinin ve başka yayınevlerinin bütün kitaplarının olduğu coşkulu ortam içinde kitabı görmesi, dokunması, sayfalarını çevirmesi başka bir şey… Eğer internet aracılığıyla kitaplar okurlarına daha fazla ulaşılıyorsa, o okurlar, fuara gelmek için daha fazla motivasyon kazanıyorlardır diye düşünüyorum."

ARTİST - Sanat Fuarı yirmi yaşında

Kitap fuarına eşzamanlı olarak gerçekleştirilen bu alandaki en büyük etkinlik olan İstanbul Sanat Fuarı-ARTİST 2010'dan da söz edelim diyorum… İstanbul Sanat Fuarı ile ilgili olarak önümüzdeki haftalarda Ümit İyem ile bir söyleşi yapacağım yine bu sayfada. Ayrıntıları o söyleşiye bırakıp ana başlıkları sizden alalım…

"Bu sene birbirinden önemli sergiler ve yurtdışından çok sayıda sanatçı ile 20. yaşını kutlamaya hazırlanıyor İstanbul Sanat Fuarı…. Her yıl düzenli olarak plastik sanatların farklı alanlarındaki katkıları nedeniyle verilen Onur Ödülleri de sahiplerini buldu. 20. İstanbul Sanat Fuarı-ARTİST 2010 Sanatçı Onur Ödülü heykeltıraş Ali Teoman Germaner'e verilirken, Eleştirmen Onur Ödülü Prof. Dr. Ayla Ödekan'ın, Koleksiyoner Onur Ödülü İpek ve Ahmet Merey'in, Sanatsever Kurum Onur Ödülü ise Baksı Müzesi'nin oldu.

Fuarda Ali Teoman Germaner'in önemli heykellerinin sergileneceği 'Sanatçı Onur Ödülü Sergisi'nin yanı sıra sanatseverler İpek ve Ahmet Merey'in çok kıymetli tablolarından oluşan portre sergisini de görme fırsatı bulacaklar. Portre sergisi 100'e yakın portre ve oto portreden oluşacak.

Ana temasının 'Görünmeyen İstanbul' olduğu fuar, sanatçılarımızı İstanbul'a odaklanmaya, İstanbul'a bir kez daha bakmaya çağırıyor.  Öte yandan Hollanda'nın önde gelen bağımsız sanat inisiyatifleri ilk kez Türkiye'de İstanbul Sanat Fuarı ARTİST 2010'da yer alacak."

Avrupa'nın yüz çizgi roman kahramanı

29. İstanbul Kitap  Fuarı'na, Onur Ülkesi olan İspanya'dan çok önemli bir sergi konuk oluyor… Biraz detaylandırır mısınız?

"İspanya, 19. yüzyılın sonunda başlayan ve yazar-çizerleri tarafından kuşaklar boyu sürdürülen geleneği sayesinde, dünyanın çizgi roman otoritelerinden biri. Sergi, İspanya'da yayımlanan en popüler Avrupa çizgi romanlarının kahramanlarını ele alırken, Almanya, Belçika, Fransa, Britanya, Hollanda, İtalya ve İspanya kökenli yazarlara geniş yer veriyor. Avrupa'nın 100 çizgi roman kahramanı sergisi Avrupa Birliği'nin 27 ülkesinin en popüler çizgi roman kahramanları bizi bir yolculuğa çıkararak çizgi romanlardaki Avrupa kimliğini ortaya koyuyorlar. Sergi ile çizgi romanların dünyagörüşlerini ve değerlerini de vurgulamak amaçlanıyor."

Sergilenecek önemli çizgi kahramanlarından en önemlilerini öğrenebilir miyiz?

"Asteriks (Asterix, René Goscinny ve Albert Uderzo, 1959), Örümcek (The Spider; Ted Dowan ve Reg Bunn, 1965), Şirinler (Schtroumpf, Peyo, 1959), Red Kit (Lucky Luke, Morris, 1947), Tenten (Tintin, Hergé, 1929) gibi hepimizin bildiği, tanıdığı çizgi roman kahramanlarını sergide bulmak mümkün olacak."