Bisküvi ihracatı ikinci yarıda artacak

Türkiye’nin 1 milyon tonluk bisküvi üretim kapasitesine sahip olduğunu ifade eden Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Nazım Boynukalın, dünya ülkeleri ile büyük bir rekabet yaşandığını belirtti. Boynukalın, dünya bisküvi üretiminde önemli bir güce sahip olan Avrupa Birliği’nin ihracatın yüzde 40’ını gerçekleştirdiğini vurgulayarak, bu ülkelerin başında Almanya, Hollanda, İtalya, Belçika ve İngiltere’nin geldiğini dile getirdi. Dünya bisküvi ticaretinde Türkiye’nin 2011 yılında ticaret payının yüzde 3,7 olduğunu aktaran Boynukalın, “2015 yılı itibarı ile ülkemizin yakın coğrafyasında bulunan Ortadoğu ülkelerindeki karışıklıklar ve savaşlar nedeni ile bu oran yüzde 3,5’e düştü. 2016 yılında gerileme devam ediyor. Yılın ikinci yarısında ihracatın artmasını bekliyoruz” diye konuştu. 

İhracatın yüzde 50’si Karaman’dan 

Türkiye genelinde gerçekleştirilen bisküvi ve kakao içeren ürünlerin toplam ihracatının 2, 6 milyar dolar olduğunu ifade eden Boynukalın, Akdeniz İhracatçı Birlikleri’nin 2015 yılındaki sektörel bazda ihracat rakamları incelendiğinde ise; 1 milyar dolarlık hububat bakliyat yağlı tohumlar ve mamulleri ihracatı yapıldığını anlattı. AKİB’e bağlı olarak ihracat yapan bisküvi sektöründeki firmaların 2015 yılında gerçekleştirdiği ihracatının 170 bin ton olduğunu aktaran Boynukalın, “Bu yılın ilk 6 ayında ise yaklaşık 300 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Ülkemizdeki bisküvi ihracatının yüzde 50'si Karaman’dan yapılıyor. Türkiye’deki üretimin ise yüzde 35’i ihracata gidiyor. AKİB’e üye üretici firmaların ise üretimlerinin yüzde 60’ı ihracata gidiyor” ifadelerinde bulundu. 

Karaman’daki üretici sayısı 7 yılda 4 kat arttı 

Türkiye’de bisküvi üretiminin ağırlıklı olarak Güney Doğu Anadolu, Marmara ve Orta Anadolu bölgelerinde yapıldığını belirten Boynukalın, bu durumun, buğdayun fabrikalarının bölgesel dağılımları ile büyük paralellik gösterdiğini vurguladı. Bisküvi sektöründe ülke içinde kapasite artışlarına paralel olarak rekabet boyutunun da arttığını kaydeden Boynukalın, yıllık üretim ve tüketim büyümesinin yüzde 5 olduğuna dikkat çekti. Boynukalın, “Sektörümüz her geçen gün gelişmekte ve daha fazla ticaret yapmak için büyük bir gayret içerisindedir” dedi. Türkiye’de bisküvi üretiminde Karaman ilinin özel bir konumu bulunduğuna işaret eden Boynukalın, yöre insanının unlu mamullerdeki geleneksel tecrübesi sayesinde önceleri imalathane bazında üretimin başladığını, bugün dünyanın çok sayıda ülkesine ihracat gerçekleştiren büyük bir sanayiye ev sahipliği yaptığını vurguladı. Boynukalın, şöyle devam etti: “1989-90 yılları arasında Karaman’da bisküvi ve gofret üreten, toplam kapasiteleri 150-200 ton civarında olan sadece 3-4 tane bisküvi fabrikası varken, 6-7 yıllık bir sürede fabrika sayısı 12’e yükseldi. Ayrıca fabrikaların her biri tek başına günlük 200 ton civarında üretim yapar duruma geldi.” 

Türkiye’de kişi başı bisküvi tüketimi 5-6 kg 

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de değişen yaşam şekline bağlı olarak bisküvi tüketiminin arttığını vurgulayan Boynukalın, “İnsanların çalışma hayatına ve seyahate daha fazla zaman ayırmalarıyla yemek pişirmeye ayrılan zamanın azalması ve gelir seviyesinin artması, ‘atıştırmalık yiyecekler’ arasındaki bisküvinin tüketiminin artmasının en önemli nedenleri arasında yer alıyor. Dolayısıyla tüketimdeki artışa paralel olarak üretim de tüm dünyada artıyor” diye konuştu. Önceleri lüks bir tüketim maddesi olarak kabul edilen bisküvinin, bugün artık herkesin tüketebileceği bir gıda haline geldiğini dile getiren Boynukalın, “Ancak, Avrupa’da 10-15 kg düzeylerinde olan kişi başına bisküvi tüketimi, Türkiye’de halen 5-6 kg seviyelerinde seyrediyor. Bu yüzden bisküvi üreticileri, hedef tüketicilerin taleplerinin karşılanmasına yönelik olarak, şeker hastaları için diyet bisküvileri, çocuklar için mama bisküvileri, özel kahvaltılık bisküviler, besleyici ve zayıfl atıcı özellikte kepekli, yulafl ı veya çavdarlı bisküviler gibi çeşitlerle üretimde çeşitlemeye gidiyor” ifadelerinde bulundu. Boynukalın, Avrupa ve Türkiye’de sağlıklı ürünler üretme eğiliminde olan bisküvi sanayisinin, hem lezzetli ve tüketicilerin damak zevkine hitap eden, hem de sağlıklı ürünler üretme çabasında olduğunu kaydetti. Boynukalın, “Bu amaçla yağ oranı oldukça düşük çeşitler piyasaya sürülüyor” dedi. 

Üretim maliyetleri düşürülmeli 

Sektörde yaşanan en büyük sorunların başında kalifiye işçi ve teknik eleman bulmada yaşandığını vurgulayan Boynukalın, şunları kaydetti: “Bir diğer konu ise üretim maliyetlerinin çok yüksek olmasıdır. Bu konuda devletimizden kalifiye ve teknik personel konusunda gerekli eğitim kurslarının açılması ve üretim maliyetlerinde kullanılan enerji, SGK giderlerinin desteklenmesi ve diğer ülke üreticileri ile rekabet gücümüzü artırmak için yurt dışı fuarlarının teşvik oranlarının ve ürün tanıtım gider desteklerinin artırılması konusunda beklentilerimiz bulunuyor.”

TİM ilk 1000 ihracatçı listesinde Karaman’da faaliyet gösteren firmalar

233. sırada Anı Bisküvi
246. sırada Bifa Bisküvi
297. sırada Şimşek Bisküvi
545. sırada adının açıklanmasını istemiyor
961. sırada Hazal Bisküvi

Rakamlarla bisküvi sektörü

- Üretim: 1 milyon ton 
- Türkiye’nin 2015 yılı bisküvi ihracat: 2,6 milyar dolar 
- Türkiye’nin 2016 yılı 6 aylık bisküvi 
- ihracatı: 1,2 milyar $ 
- AKİB’in 2015 bisküvi ihracatı: 170 bin ton 
- AKİB’in 2016 yılı 6 aylık ihracat rakamı: 300 milyon TL 
- Dünya bisküvi ticaretinde Türkiye’nin payı: Yüzde 3,5

Türkiye’de bisküvinin tarihi

Bisküvi kelime olarak iki kere pişirilmiş anlamına gelen ‘biscocotus’ sözcüğünden türeyerek bugünkü ismini aldı. Türkiye’nin, bisküvi sanayine kronolojik bir süreç olarak bakıldığında, sanayi temelindeki ilk bisküvi üretiminin 1924 yılında başladığı görülüyor. 1932 yılında İstanbul’daki üretici sayısı 4’e yükselirken, 1941 yılında yaşanan un kıtlığı nedeniyle üretime bir süre ara verildi. Üretim, 1956 yılında Avrupa’dan küçük otomatik şekil vericiler ve tavaya dizici makinalar getirilene kadar küçük imalathanelerde ve ilkel metotlarla yapıldı. 1960’dan sonra kentleşme ve nüfus artışı, bisküvi tüketimini büyük oranda artırdı. 1980’lerde Karaman, Kayseri ve Eskişehir civarlarında birçok küçük tesis kurulurken, Türkiye bisküvi ihracatçısı konumuna ulaştı.