Bürokraside kararname operasyonu

Hüseyin GÖKÇE - Mehmet KAYA

ANKARA - Mayıs ayında TBMM'den Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi alan Hükümet'in yetkisi dün itibarıyla doldu. Yetki aldığı 3 Mayıs tarihinden itibaren düne kadar 28 KHK çıkararak kamu yönetiminde köklü değişikliğe giden Hükümet, son dakikada 6 KHK'da daha değişiklik yaparak İMKB, TSE ve Kamu İhale Kurulu gibi kısmen özerk çalışan kuruluşların yapısında önemli değişiklik gerçekleştirdi. Hazine'nin taşra teşkilatındaki kambiyo müdürlükleri ile Elektrik İşleri Etüd İdaresi ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü kapatıldı. Dün yapılan değişiklikle İMKB Başkan ve yönetim kurulu üyelerinin görevlerinin yılbaşında sona ermesi yanı sıra TSE'de Genel Sekreter ve Daire Başkanları, Kamu İhale Kurulu'nda ise Başkan Yardımcısı görevden alındı. Ayrıca bundan sonra TOBB ve TİSK KİK'e üye veremeyecek. Diğer KHK'larda yapılan değişiklikle Sağlık Bakanlığı yatırımlarda doğrudan teşvik veren kurum haline getirilirken, Sağlık Serbest Bölgeleri kurulması da hükme bağlandı.

Milli emlak ve muhasebat  kontrolörleri ile denetmenleri şokta

Uzun süredir tartışılan milli emlak ve muhasebat kontrolörleri ile denetmenliğinin yeniden yapılandırılmasına ilişkin düzenlemede, maliye harcama denetim birimlerini güçlendirme yerine her iki kurumu da ortadan kaldırmayı tercih etti. Kamunun, şimdiye kadar en büyük mali sonuç doğuracak uygulamalarından biri olan ve hazırlıkları son aşamada bulunan 2B düzenlemesi öncesi kamu taşınmaz denetimi boşluğu doğdu.

 KHK yetkisi süresinin bitmesine bir gün kala çıkan düzenlemeyle, bütün kontrolörler Maliye Bakanlığı, denetmenler ise yine  "uzman" sıfatıyla defterdarlıkta görevlendirildi. Ancak kurumların ve harcama denetiminin nasıl yapılacağına dair herhangi bir düzenleme yapılmadı.

"Uzman" sıfatıyla defterdarlıklarda görevlendirilen Milli Emlak Denetmenleri ile Muhasebat Denetmenlerine ikinci kötü haber ise eşit işe eşit ücret düzenlemesinden geldi. Her iki grupta olan çalışanlar ek ödeme dışında bırakıldı. Bu gruptakiler, denetim yetkisi boşluğunu doldurmaya yönelik hazırlıkları süren yönetmelikten de endişeli. İlk bakışta denetim yetkisinin verilmesi açısından boşluğu dolduracak gibi görünen düzenlemede, soruşturma yetkisinin verilmeyecek olması yanında, tayin uygulamasına tabi olmaları ve ücretlerinin değişmeyecek olması ihtimalinden endişe ediyor.

Bu arada,  "Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği" ile müfettişlerine, kamu taşınmazlarına yönelik daha önce denetmenler tarafından kullanılan yetkilerin verilmesi de anlamlı bulundu.

Öteyandan, Milli Emlak Denetmenleri ve Muhasebat Denetmenleri dernekleri ortak bir açıklamayla, kendilerine haksızlık yapıldığı görüşünü savundu. Açıklamada, bütün bakanlıklarda kurum personeli ve özellikle denetim elemanlarının özlük hakları ve kariyerleri iyileştirilirken, sadece denetmenlerin haklarının geriletildiği, üstelik iyileştirme dışında bırakılarak mağdur edildiği  vurgulandı.

Açıklamada, muadil görevdeki denetmenlerin müfettiş olarak görevlendirilmesine rağmen, kendilerinin bu düzenleme dışı tutulması, uzun yılların bilgi ve deneyim birikimine rağmen, yetkilerinin alınarak yeni oluşturulan vergi denetim kuruluna bu yetkilerin verilmesi, sınavla ve uzun süren eğitimlerinin göz ardı edilmesinin "hak ve adalete" aykırı olduğu belirtildi. Açıklamada, "Tüm bunlara, hak ve adalet duygusu olan hiç kimsenin evet demeyeceğini biliyor, adil ve adaletli olmayan bu düzenlemeler ve uygulamalar karşısında biz de hakkımızı helal etmiyoruz" denildi. Açıklamada, denetmenlerin de merkezi maliye uzmanı olarak görevlendirilmesi istendi.

İMKB yönetimi  görevden alınıyor

Dün yayımlanan  662 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK ile İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın (İMKB)başkan ve yönetim kurulu üyelerinin görevi 31 aralık 2011 tarihinden itibaren sona erdirildi. Buna göre kararnamenin yayım tarihinden itibaren 60 gün içinde İMKB Genel Kurulu 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren göreve başlamak üzere yönetim kurulunun 3 üyesini seçmek için toplanacak.

Genel Kurul'un yönetim kurulu üyelerini seçmemesi durumunda ilgili Bakan seçim yapılana kadar görev yapacak üyeleri atayacak. Müşterek kararname ile atanacak İMKB Yönetim Kurulu üyeleri, bu maddenin yayımı tarihinden itibaren 3 ay içinde atanacak.

Resmi Gazete'de yer alan Kararname uyarınca, Borsa Başkanı ve Yönetim Kurulunun 3 üyesi, Sermaye Piyasası Kurulunun ilgili olduğu Bakanın teklifi üzerine müşterek kararname ile atanacak

Menkul kıymetler borsalarında 1 başkan ve 6 üyeden oluşan 7 kişilik bir Yönetim Kurulu bulunacak

Yönetim Kurulunun diğer 3 üyesi, menkul kıymetler borsalarının genel kurullarınca üyeleri arasından grup ayrımı yapılmaksızın seçilecek ve Yönetim Kurulu ilk toplantısında kendi üyeleri arasından bir başkan vekili seçecek

Sağlık Serbest Bölgeleri geliyor

Kamuoyunda ilk kez Sağlık Bakanı Recep Akdağ'ın DÜNYA'ya yaptığı açıklamayla duyurulan sağlık serbest bölgelerinin kurulmasına ilişkin altyapı da KHK ile sağlandı. Buna göre, "Türkiye'nin sağlık alanında bölgesel bir cazibe merkezi haline getirilmesi, yabancı sermaye ve yüksek tıbbî teknoloji girişinin hızlandırılması" amacıyla, serbest bölgeler mevzuatına tabi Sağlık Serbest Bölgesi kurulabilecek.

Bakanlık KHK ile süreli sözleşme ile personel çalıştırma yetkisi de aldı. Buna göre, özel projelerde veya özellikli işlerin yaptırılması için üç yıla kadar Türk vatandaşı ya da yabancı personel çalıştırılabilecek. Bu personel kamu çalışanlarına ilişkin mevzuatın dışında olacak.

Yabancı hekim ve hemşirelerin önü açıldı

Sağlık Bakanlığı'nı yeniden yapılandıran Kanun Hükmünde Kararnamede, tartışmalı yabancı hekim ve hemşire çalıştırılmasının önü açıldı. Resmi Gazete'de yayınlanan KHK'yla, sağlık politikalarını yürütmek üzere Sağlık Politikaları Kurulu oluşturuldu. İlk taslakta, bütün genel müdürlükler kurullara dönüştürülürken, bu düzenlemeden vazgeçilerek KHK'da merkez birimlerin genel müdürlük olarak örgütlenmesine devam edilmesi dikkat çekti.

Buna karşılık, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu oluşturularak, sağlık sektöründe kurul aracılığıyla yönetim genişletildi. KHK ile bir yıl içinde kamu hastane birliklerinin kurulması da hükme bağlandı.

Sağlık Bakanlığı yatırımcı bakanlık oldu

KHK ile "Sağlık Yatırımları Genel Müdürlüğü" oluşturuldu. Halen uygulanmakta olan sağlıkta kamu-özel işbirliği ile yatırım yapılması modelleri de bu genel müdürlüğün görevleri arasına sayıldı. Bakanlık, bu genel müdürlüğün ağırlıklı sorumluluğunda olmak üzere "Tıbbi ürün ve hizmetlerin üretiminin teşvik edilmesi" yetkisini de KHK ile aldı. KHK'nın 50. Maddesinde, Bakanlık, ileri teknoloji gerektirenler başta olmak üzere, ülkenin sağlık sektöründeki tıbbî cihaz, ürün, hizmet ve ilaç sanayisinin geliştirilmesine ve desteklenmesine yönelik politikaları belirler ve uygular. Bu amaçla girişimcileri yönlendirir, yerli sanayiye malî ve diğer teşvikleri uygulayabilir, yerli sanayinin teknolojik altyapı ve yeteneklerini araştırır, bunların geliştirilmesine yönelik önlemleri alır, gerektiğinde yurtdışından yerli sanayiye teknoloji transferi yapılmasını sağlar" ifadesine yer verildi.

İŞKUR Genel Müdürü'ne 500 bin TL'lik imza yetkisi

İŞKUR Genel Müdürü'ne 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı kadar her yıl artırılmak üzere bedeli 500 bin TL kadar olan, kiraya verme, kiralama, satış, alım, devir, takas, inşaat, taşınmazların ferağı, yapım ve diğer işlere ilişkin sözleşmeler hakkında karar verme, ihale komisyonu kararlarını onaylama, 500 bin TL ve üzerinde olanlar için Yönetim Kuruluna öneride bulunma ve kendi limitleri dahilinde merkez ve taşra teşkilatının harcama sınırlarını belirleme yetkisi de verildi.

TSE idari yönetimine tırpan

132 sayılı Türk Standartları Enstitüsü(TSE) kanununda yapılan değişiklikle, Enstitü'ye yurtdışında 10 adete kadar teşkilat kurma imkanı getirildi. Standardizasyon dışındaki görevler  yerli ve yabancı şirketlere yaptırılabilecek.

Ayrıca TSE'nin her türlü yayını Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na tabi kılındı. TSE genel kuruluna  TOBB ile ünversitelerin gönderecekleri üye sayısı birer azaltıldı. Bu maddenin yayımı tarihinde Enstitüde, Genel Sekreter, Genel Sekreter Yardımcısı, 1.Hukuk Müşaviri, Daire Başkanı, Merkez Başkanı, Başkanlık Müşaviri, Genel Sekreterlik Müşaviri ve Grup Başkanı kadrolarında bulunanların görevleri bu maddenin yayımı tarihinde sona erecek.

Kamuda eşit işe eşit ücret

Hükümet, kamu personel yönetiminin önemli ayaklarından olan ve aynı unvanda ancak farklı kurumlarda olmaktan doğan ücret farklılıklarının giderilmesi yönündeki düzenlemeyi Kanun Hükmünde Kararname ile başlattı. Kademeli olarak iyileştirme ve ek ödemeler yoluyla yapılacak ücret eşitlemesi, hem alt düzey, hem de üst düzey memurlar için öngörüldü.

KHK ile yapılan düzenlemeye göre, 657 sayılı kanuna tabi memurlar ile devlet üniversitelerinde çalışan memur ve öğretim elemanları, ile sözleşmeli askeri personel de kapsama alındı. Bu kişilere ek ödeme yoluyla ücret eşitliği sağlanacak.

Merkezi bütçeye dahil kurumların hangilerinin döner sermaye, hangilerinin bütçeden ek ödeme alacağına Maliye Bakanlığı'nın teklifi ile Bakanlar Kurulu karar verecek.

Düzenleyici kurullardaki düzenleme ise kısıtlama yönünde oldu. KHK ile bu kurullara atananların her türlü ödeme dahil aylıkları; "Kurul başkanı için bakanlık müsteşarı, kurul üyesi için bakanlık müsteşar yardımcısı, başkan yardımcısı için bakanlık genel müdürü, murakıp ve uzman unvanlı meslek personeli için Başbakanlık uzmanlarına mevzuatında kadrosuna bağlı olarak mali haklar ile sosyal hak ve yardımlar kapsamında yapılması öngörülen ödemelerin bir aylık toplam net tutarını geçemeyecek" düzenlemesi yapıldı.

KHK ile memurlara fazla çalışma ücreti ödemesinde de iyileştirme yapıldı. Buna göre, ayda 50 saat, yılda ise 6 ayı geçmemek üzere fazla çalıştırma ücreti ödenebilecek. Bu  ödeme Maliye Bakanlığı'nın önerisi, Bakanlar Kurulu'nun kararıyla yapılabilecek.

Resmi Gazete'de yayımlanan önemli düzenlemeler

* Hazine Müsteşarlığı'nın taşra teşkilatında yer alan kambiyo müdürlükleri kapatıldı. Burada çalışan personel en geç bir ay içinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilecek.

* Hazine KİT Genel Müdürlüğü, Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğü'nde Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı ve Daire Başkanlarının görevleri yayım tarihinden itibaren sona erdirildi. Bunlar aynı dereceleriyle Müsteşarlık Müşaviri haline getirildiler.

* Bankacılık ve sermaye piyasası ile yurtdışı müteahhitlik hizmetleri  Hazine'nin görev alanından çıkarıldı.

 4059 sayılı Hazine Kanunu'nun, Hazine Müsteşarlığı'nın amaçları arasında yer alan politika üreteceği alanları sayan maddelerden, bankacılık ve sermaye piyasası ile yurtdışı müteahhitlik hizmetleri çıkarıldı.

* KİT Genel Müdürlüğü, Kamu Sermayeli Kuruluş ve İşletmeler genel Müdürlüğü olarak değiştirildi.

* KİT Genel Müdürlüğü'nün görevleri arasında yer alan; tarımsal destekleme politikalarının oluşturulmasına ilişkin çalışmalar yapmak ibaresi çıkarıldı. Aynı müdürlüğün görevlerinden Petrol Kanunu'nun  vergi dışındaki mali hükümlerinin uygulanması, sosyal güvenlik sisteminin finansmanına ilişkin Hazine'nin görev alanına giren konularda çalışma yapmak ibareleri de çıkarıldı.

* Banka ve Kambiyo Müdürlüğü'nün görevlerinin sayıldığı maddedeki 'banka' ibareleri "Mali sektörle ilişkiler" olarak değiştirildi.

* KEY listelerinde yer alan bilgilere itiraz için 31 Aralık 2012'ye kadar ek bir süre tanındı.

Elektrik İşleri Etüd İdaresi ve PİGM kapatıldı

* Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda yapılan değişiklik ile Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü kapatıldı, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü ile Nükleer Enerji Proje Uygulama Dairesi Başkanlığı oluşturuldu.

* Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) üyeleri yılbaşından itibaren Bakanlar Kurulu yerine TÜBİTAK Bilim Kurulu tarafından belirlenecek.

Gümrük denetmenleri geliyor

* Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın teşkilatını düzenleyen 640 sayılı KHK'da yapılan değişiklikle bakanlığın taşra teşkilatında Gümrük ve Ticaret Denetmenlerinin istihdam edilmesi hükme bağlandı. Denetmenler 4 yıllık lisans mezunları arasından yapılacak sınavla belirlenecek.

* 3201 sayılı Kanun'da yapılan değişiklikle Emniyet Genel Müdürlüğü teşkilatı içinde bireysel performans sistemi getirildi. Performans denetiminin yılda bir kez yapılmasının öngörüldüğü Emniyette bir de Özel Güvenlik Denetleme Başkanlığı ihdas edildi.

AOÇ arazisi bedelsiz Hazine'ye

* Atatürk Orman Çiftliği arazisinden 167.5 dönümünün Belediyeye devrini düzenleyen kanunun birinci maddesinde yapılan değişiklikle, sözkonusu arazinin başka kamu kurumuna devri amacıyla Hazine'ye devredilebileceği hükmü getirildi.

* KHK ile Başbakanlığa bağlı Sektörel İzleme ve Değerlendirme Birimi kuruluyor. Bu birim; ekonomi, tarım, enerji, sosyal politika, adalet, güvenlik, eğitim, kültür, bilim, teknoloji, iletişim, ulaştırma, çevre, şehircilik ve uluslararası ilişkiler alanları ile Başbakan tarafından belirlenecek diğer alanlarda Başbakanlığa danışmanlık yapacak. İstediği her kamu kurumu ile gerçek ve tüzel kişiden bilgi alabilecek.

* KHK ile yapılan düzenlemeyle Rekabet Kurumu Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yerine Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'yla ilişkilendirildi. Rekabet Kurulu'na üye öneren bakanlıklar da bu görev değişimine bağlı olarak değiştirildi.

KİK'de TOBB devre dışı

* 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda yapılan değişiklikle Başkan Yardımcılığı unvanı kaldırılırken, kurul üye sayısı da 10'dan 9'a düşürülürken, 5 yıl olan görev süresi de dört yıla indirildi.

Daha önce TOBB ve TİSK'in önerdiği üyelerin de yer aldığı Kamu İhale Kurulu üyelerinin tamamı yeni düzenlemeyle Bakanlar Kurulu tarafından atanacak.

* DÜNYA'nın dün yazdığı, tarıma dayalı ihtisas OSB'lerde Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yerine Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilendirildi. Buna ilişkin yürütülen işlemler 6 ay içinde ilgili bakanlığa devredilecek.

* Sayıştay Kanunu'nda yapılan değişiklik ile sermayesinde kamu payı yüzde 50'nin altında olan kuruluşlar, Sayıştay'ın denetim kapsamından çıkarıldı.

* DSİ'nin görev ve faaliyetlerini yerine getirirken ihtiyaç duyacağı Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar, talebi üzerine Maliye Bakanlığınca bedelsiz olarak DSİ'ye tahsis edilecek.

* SGK'ya iki yeni genel müdürlük geldi, İŞKUR yeniden yapılandı. Hükümet, kamu yönetimini yeniden yapılandırmak amacıyla yayınladığı KHK'larda, Çalışma Bakanılğı'na bağlı kuruluşlarda da kısmi değişikliklere yer verdi. Sosyal Güvenlik Kurumu'nda, Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü ikiye bölünerek,  Emeklilik Hizmetleri ve Sigorta primleri genel müdürlüğü oluşturuldu. Mesleki yeterlilik kavramı tanım olarak İŞKUR kanununa dahil edilerek, mesleki yeterlilik belgesi-sertifikası olmayanların o işi yapamamasına yönelik ileride planlanan düzenlemenin altyapısı sağlanmış oldu.

* KHK ile İŞKUR teftiş kurulu kapatıldı ve Bakanlık bünyesindeki Teftiş Kurulu'nun yeniden yapılandırılmasıyla oluşturulan İş Teftiş Kurulu İŞKUR'u da denetleme yetkisiyle donatıldı. Bu kurul ayrıca, işyerlerindeki denetimlerine iş kanunlarının tamamına tabi denetim yapma yetkisi verildi. Kayıtdışı istihdamla mücadele de görevleri arasına girdi. Bakanlığın, taşra teşkilatı da yeniden yapılandırılarak bölge müdürlükleri kaldırıldı ve il müdürlükleri güçlendirildi.

*Toplum yararına çalışma da sigorta kapsamında. KHK'da yapılan düzenleme ile İŞKUR'un işgücü uygulamalarından olan belirli bir dönem kişilerin asgari ücretle çalıştırılması olan "toplum yararına çalışma" da sigorta kapsamına alındı. Bu kişilerin primleri İŞKUR tarafından yatırılacak ancak İŞKUR "işveren" sayılmayacak.

* HK'da mesleki yeterlilik kanuni olarak tanımlandı. KHK'Da, Yeterlilik, "Bireyin sahip olduğu, yetkili otorite tarafından tanınmış bilgi, beceri ve yetkinlik" olarak tanımlandı. Mesleki yeterlilik belgesi ve bu belgeyi almaya hak kazanacak kişilerin eğitimlerini yapacak kurumların akreditasyonunun yapılacağı Eğitim Akreditasyon Kurumu da tanım olarak KHK'da  yer aldı. Çalışma hayatında, mesleki yeterlilik belgesi olmayan kişilerin, sözkonusu olan işi yapmasının yasaklanması yönünde düzenleme için uzun süredir hazırlık yapılıyor. KHK ile bu düzenlemenin de altyapısı sağlanmış oldu.