Müzik endüstrisi, kesintisiz müzik servislerine taşındı

SELENAY YAĞCI - İSTANBUL

iPod ve iPod'u takip eden iTunes Store ile yeniden biçimlenen müzik endüstrisi bir büyük değişime daha yaklaşıyor. Son yıllarda giderek yaygınlaşan streaming yani kesintisiz müzik servisleri, dijital müzik pazarının küçülmesine neden oluyor. Ücretsiz dinleme olanağı, neredeyse sınırsız bir arşiv, depolama alanı gerektirmemesi, güncel listeler ve önerilerle müzik kültürünü artırması gibi birçok etken müzik konusunda tercihin online servislerden yana olmasını sağlıyor. Dünyaca ünlü Spotify, Deezer gibi servislere Turkcell, Avea ve TTNet gibi servis sağlayıcıların sunduğu müzik platformları da eklenince, şarkıları indirmeksizin kesintisiz dinleme trendi Türkiye'de de tüm dünyada olduğu gibi çığ gibi büyüyor. Bugün dünya müzik endüstrisinin gelirlerinin toplam 15 milyar dolar civarında. Bu gelirin yüzde 39’luk kısmını yani 6 milyar dolarını dijital formatlar oluşturuyor. Dijital formatların da yüzde 27’sini streaming yani kesintisiz online müzik platformları sağlıyor. Kesintisiz online müzik platformları geçen yıl içinde dünyada yüzde 51 büyüyerek 1 milyar dolar sınırını geçti. Sadece mobil üzerinde kesintisiz video izleme yüzde 66 artış gösterdi. Mobil müzik tüketimi ise yüzde 53 arttı. Bu yıl streaming servisleri 2013'ün ilk yarısına oranla yüzde 42 artarken, dijital albüm satışları yüzde 13 azalmış görünüyor. Dünyada yaklaşık 28 milyon kişi ise streaming servislere abonelik ücreti ödüyor. Sektör temsilcileri trendin önümüzdeki yıllarda da süreceği ve stream müziğin yakın zamanda pastadan en büyük dilimi alacağı da işaret ediyor. 

Müşteri trendi kesintisiz müzik platformlarına kaydı

Dünyada ve Türkiye’de müzik dinleme trendi streming servislere kaydığını belirten Turkcell Genel Müdür Yardımcısı Burak Sevilengül,  albüm satışlarının gün geçtikçe azaldığı kaydetti. Sevilengül, "Müşteriler müzik uygulamalarının dinleme özelliklerini kullanacak paketleri tercih ediyorlar. Müşterilerin kullanım trendi bu yönde giderek artıyor" dedi. Mobil uygulamalar ile müzikte dengenin büyük bir kısmı online müzik dinleme servisleri üzerinde kurulacağını belirten Avea Mobil Bağlantı Direktörü Baran Yurdagül, şunları söyledi: "Artık fotoğraf çekme, kitap okuma, televizyon izleme gibi alışkanlıklarımız için yanımızda bir cihaz taşırken, müzik dinlemek için de ayrı bir MP3 çalar taşıma devri geride kaldı. Online müzik dinleme ise telefonların belleklerinin download edilmiş şarkılarla dolmasının önüne geçtiği için de en yüksek kullanım seviyesine ulaştı." 

Bugün toplam global nüfusun yüzde 42’sini dijital bireyler oluşturduğunu söyleyen Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Ender Buruk, bireyler, dijitalleştikçe, tüketim alışkanlıkları da dönüşüm geçirdiğini ve bu dönüşüme bağlı olarak insanların ortak ilgi alanı olan müzik de dönüşüm geçirdiğini belirtti. Özellikle son 2 yıldır streaming dinleme kavramının daha da yaygınlaştığını vurgulayan Türk Telekom Dijital İşler Direktörü Tuğrul Taşgetiren streaming müzik, dinleyicinin ihtiyaçlarına hızlıca yanıt verdiği için müzik sektörünün geleceğinin online müzik servisleri olacağını ön gördüklerini kaydetti.

Sanatçılar streaming servislerden para kazanamıyor

Bugüne kadar 2 milyar doların üzerinde telif ücreti ödeyen Spotify, Itunes'u geçmiş olsa da son dönemde birçok müzisyen streaming hizmetlerinden paylarına düşen ödemeler konusunda şikayetçi. Stream yani akış başına ödenen miktar ortalama 0.006 dolar. İndirilen müzikten daha çok kazanan sanatçıların geliri oldukça düşük. Servisler telif ücretlerinin çoğunu etiketlere yani kayıt şirketlerine ödüyor. Kayıt şirketleri elde ettikleri gelirlerin ne kadarını sanatçılarla paylaştığını açıklamıyor. Sanatçıların streaming sisteminde daha az kazanmasının sebebinin hala tam olarak sistemin oturmamış olmasına bağlayan Da Poet adıyla bilinen rap müzik sanatçısı Ozan Erdoğan, "Önceden var olan müziğe ödeme yapmadan dinleyememe durumunuz dijitalde yok. Streaming şirketine çok cüzzi bir para ile abone oluyorsunuz fakat arada sanatçıya gelene kadar meslek birlikleri, plak şirketleri birçok öğe kazanılan telif bölünerek nerdeyse yok oluyor. Pharell Williams, Happy'in Pandora üzerinden yaptığı 43 milyon stream'inden sadece 2 bin 700 dolar kazanmış" diye konuştu. Streaming teknik olarak müziğin geleceği olduğunu vurgulayan Erdoğan, ancak müzisyenlere albümlerinden hakettikleri parayı kazanmanın yolunu açamadığını belirtti. Streaming platformlarında müzik hala iyi ses kalitesi vaad edemediğini altını çizen Erdoğan, bunun iyi duyulması için emek verilmiş albümler ve iyi müzisyenler için bir problem olduğunu kaydetti.

Müzik servisleri rekabeti kızışıyor

Google ve Apple gibi büyük şirketler de son dönemdeki geniş ölçekli satın almalarını bu doğrultuda yapıyor. Yakın zamanda Apple ünlü müzik şirketi Beats'i 3 milyar dolara, Google da akıllı şarkı listeleri oluşturmasıyla bilinen Songza'yı 15 milyon dolara satın aldı. Apple, Google gibi şirketler, yaptıkları satın almalar ve sundukları yenilikçi servisler ile en iyi müzik deneyimini sağlamak için yarışıyor. Youtube da yakın zamanda kullanıcıların hizmetine kendi servisi Music Key'i sunmaya hazırlanıyor. Pazarda Spotify’ın 15 milyon ücretli 40 milyon aktif kullanıcısı, Deezer'ın 5 milyonu ücretli 16 milyon aktif kullanıcısı, Pandora'nın ise 3.3 milyon ücretli 70 milyonu aktif kullanıcısı var. 

Tidal, rekabete sanatçıları yanına alarak girdi

İsveç merkezli Tidal'i 56 milyon dolar karşılığında satın alan ünlü rap müzik sanatçısı Jay-Z ise sanatçılara mevcut platformların yaptığı ödemelerden daha cazip teklifler sunmaya hazırlanıyor. Tidal, kayıt şirketlerinin umursamazlığı ya da online müzik dinleme servislerinin düşük ödemeleri nedeniyle mağdur olan sanatçıların, kendi yönlerini tayin etmek istediği bir hareket olarak lanse edildi. Kanye West, Beyonce, Nicki Minaj, Rihanna, Madonna gibi ismlerin destek verdiği uygulama kullanıcılara CD kalitesinde online müzik sunmayı hedefliyor.