Kırmızı Başlıklı Kız ve kurt engelleri kaldırmak için el ele

Küresel masallar, dünyada ilk kez zihin farklı bireylerle ilgili toplumda bilinç yaratmak amacıyla yeniden yorumlandı. İZEV Vakfı’nın girişimiyle oluşturulan ‘farkındalık temalı dünya klasiklerinin ilki Kırmızı Başlıklı Kız, raflara çıkıyor.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Zühre KURT

Yüzyıllardır milyonlarca çocuğun hayal dünyasına eşlik eden kültür mirası masallar, zihin farklı bireylerle ilgili kalıplara meydan okumak için yeniden kaleme alınıyor. Kült kabul edilen masalları ‘edebiyat dünyasında yeni nesil farkındalık yaratmak’ hedefiyle yeniden yorumlayan İstanbul Zihinsel Engelliler için Eğitim ve Dayanışma Vakfı (İZEV), farklılıkları ötekileştiren, ayrıştıran, dışlayan yargılara yeni bir yol gösteriyor.

Serinin ilk kitabı Kırmızı Başlıklı Kız’da, hayvan hakları aktivisti down sendromlu kız çocuğunun hayvanlar üzerinde yapılan deneylere karşı mücadelesi anlatılıyor. Masalın yeni versiyonunda Kırmızı Başlıklı Kız ve ormanda karşılaştığı kurt arkadaş oluyor ve bu masalın sonu kötü bitmiyor.

Travmatik ögelerden arındırılarak kapsayıcı bir bakışla yeniden yorumlanan masallar ayrıştıran kalıpları kırma mesajı veriyor. Projenin ilk aşamasında 10 kitap hazırlandı ve resimlendi. Türkiye’de yayımlanacak kitaplar, ABD ve Avrupa’da da okuyucularla buluşacak.

Engelliler Haftası’nda projenin ve kitabın tanıtımı amacıyla Sarıyer Down Town Cafe’de düzenlenen toplantıda İZEV Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Merve Kılıç şunları söyledi: “Masallar nesiller boyu çocukların hayatı tanımaları, anlamlandırmaları ve ilk yaşam deneyimlerini edinmeleri için temel olan eserler. Dünya klasiği haline gelen birçok evrensel masal yazılıp söylendiği dönemlerden günümüze milyonlarca kişiye arkadaşlık etti.

Pinokyo, Kırmızı Başlıklı Kız, Don Kişot, Üç Silahşorlar gibi çocuk klasikleri yüzlerce yıldır tüm kuşakların ilk kahramanları, ilk arkadaşları ve ilk kitapları arasında yer alır. Biz masalların dünyasından ve gücünden yararlanmak, her türlü ayrımcılığa karşı durarak toplumu bir arada tutan dinamikleri sağlamlaştırmak istedik. İnovasyonun iletişimdeki hıza yetişmekte zorlandığı, değişimin artık on yıllar değil aylarla ifade edildiği ve toplumsal ihtiyaçların da hızla arttığı bir dönemde, kalıpları kırmak için bir adım daha atıyoruz. İZEV olarak ‘Hayat ve Biz’ başlıklı projemizin üçüncü aşamasına geçiyoruz.

‘Edebiyat ve Biz’ projemiz kapsamında dünya çocuk klasiklerini günümüz ihtiyaçlarına göre insan hayatı ve haklarına saygılı, çevre, doğa ve eşitsizlikler konusunda duyarlı bir perspektiften güncellemek ve kapsayıcı bir dille yeniden yeni nesillere ulaştırmak için yola çıktık.”

BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri odağında hazırlanan 10 kitaplık seride, kültür mirası haline gelen evrensel masalların aslına sadık kalarak, modern çağın gerçeklerine göre yeniden yazıldığını belirten Kılıç, şöyle devam etti: “Yeniden yorumlanan masallarda özel gereksinimli karakterlerin olay örgüsüne dahil olması, kahramanlaştırılması önemliydi.

Hikayelerin hem bugünün dünyasını yansıtması hem de geleceği şekillendirecek mesajlar vermesi amaçlandı. Zihinsel ve bedensel farklı bireylerin de birer kahraman olabileceğini, idolleştirilebileceğini, çocuklara model olabileceğini dünyanın en çok bilinen masal kitapları ve masal karakterleriyle göstermek istedik.

Masalları bugünün ve yarının dünyasına uyarlayarak cinsiyetçi, ırkçı, ayrımcı, seçkinci yanlarından arındırıp ‘engelli’ diye tanımlanan karakterlerin sıra dışı yanlarıyla iyiye, olumluya odaklı kapsayıcı hikayeler oluşturduk. İlk aşamada 3-13 yaş arası tüm çocukları, ebeveynleri ve öğretmenleri hedefliyoruz. İkinci aşamada özel gereksinimli çocuklar, ebeveynleri ve yetişkinler var.”

Alfa Kitap tarafından yayımlanacak 10 kitap, 24 ressam tarafından resimlendi. Kitapların Türkiye’den sonra ilk aşamada ABD’de ve Avrupa ülkelerinden İtalya ve Almanya’da yayımlanması planlanıyor. Proje kapsamında yayımlanacak kitaplar şunlar; Kırmızı Başlıklı Kız, Rapunzel, Keloğlan, Pinokyo, Alaaddin’in Sihirli Lambası, Don Kişot, 3 Silahşörler, Robin Hood, Pamuk Prenses, Ada’nın Günlüğü (Özgün eser).

Yeni nesil masallarla ne hedefleniyor?

- Çocukların kapsayıcı ve bütünleştirici bakış açısı kazanmalarının sağlanması, zihinsel ve bedensel farklılığı bulunan bireylere yönelik ayrımcılığın ortadan kaldırılması

-Çocukların erken yaşta zihinsel ve bedensel farklılığı bulunan karakterlerle kitaplar aracılığıyla tanışması ve farkındalık kazanmasının sağlanması

-Zihinsel ve bedensel farklılığı bulunan çocuklar ve yetişkinlere kendileri gibi sıra dışı özelliklere sahip karakterler ve kahramanlarla motivasyon kazandırılması

-Çocukların erken yaşlarda eşitsizlikler, doğa, çevre ve ayrımcılık konularında aktif rol alarak bulunduğu yer ve dünyayı iyileştirme konusunda bilinçlendirilmesi