Hisart, 1500 yıllık tarihe not düşüyor

Zühre KURT

10. yaşını geride bırakan Hisart canlı tarih ve diorama müzesi, Roma imparatorluğu, Anadolu Selçuklu Devleti, Osmanlı İmparatorluğu, Kurtuluş Savaşı,1.ve 2.Dünya Savaşı, Körfez Savaşı gibi dünya tarihine etki eden medeniyet ve olaylara ait askeri ve etnografik eserlerin sergilendiği bir müze. Dünyanın ve Türkiye’nin tarihi arşivi açısından Hisart’ın çok önemli bir konumda olduğunu belirten Çuhadaroğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Nejat Çuhadaroğlu, müzenin dünyada başka bir örneğinin bulunmadığını söylüyor.

Müzedeki eserler, gerçek veya kurgu ürünü olayların, 3 boyutlu olarak modellenmesi anlamına gelen diorama tekniği ile sergileniyor. Çuhadaroğlu Şirketler Grubu’nun İstanbul Çağlayan’daki binasının restore edilmesi ile kurulan müzede, askeri ekipmanlar ve kıyafetler gibi orijinal on binlerce obje canlandırılıyor. Müzenin kurucusu, diorama, maket, resim ve heykel sanatçısı, koleksiyoner ve iş insanı Nejat Çuhadaroğlu, Hisart Canlı Tarih Müzesi’nin hikayesini gazetemize anlattı.

Canlı tarih müzesi fikri nasıl doğdu?

Hisart, 45 senelik birikimin sonucu ortaya çıktı. Çok küçük yaşlarda resim ve heykel yapmaya başladım. Ressam anne ve yüksek mimar bir babanın oğluyum. İlk dioramamı da 6-7 yaşlarında yapmıştım. Git gide maketlerim daha komplike daha zor daha enteresan hale geldi. Maketler eve sığmadığı için müze yaptım, herkes görsün istedim. Önce maket yaparak sonra diorama, antika gerçek eserleri toplayarak ortaya çıkan şeyler eve sığmadığı için müze yaptım. Müzede, dünyanın kaderini belirleyen dönüm noktaları sergiliyoruz.

"Tarihini bilmeyen, geleceğini doğru kuramaz"

Müzemizde 100 yıllık bir tarihe ışık tutmaya çalışırken amacımız, özellikle gençlerimizin, kültürümüze, medeniyetimize sahip çıkması ve gelecekte de bunu yaşatmaları için onları cesaretlendirmek. Biliyoruz ki, tarihini bilmeyen, geleceğini doğru kuramaz. Tarih, matematik, fizik, kimya kadar önemli bir bilim dalıdır. Çünkü tarih, hafızadır. Hafıza, o insanın yaşanmışlığı, eğitimi, tecrübelerin toplamıdır. Bunlara sahip olmayan insan geleceğini göremez ve kişisel gelişimini tamamlayamaz. Hisart hayatın bir parçası olan savaşın toplumları nasıl şekillendirdiğini kanıtlarıyla gösteriyor. Savaşlarla birlikte yaşanan ekonomik, sosyolojik ve kültürel değişimlere ışık tutuyor. Bu müze konsepti ile diğerlerinden ayrılıyor. Biz mümkün olduğu kadar tarihsel bir kesiti, yeniden yaşatıyoruz ve ziyaretçilere farklı bir deneyim vaat ediyoruz. Dioramaların sayısal fazlalığı bizi diğer müzelerden ayıran en önemli özellik. Dünyada bu kadar çok diorama olan başka bir müze yok.

Ziyaretçileri neler bekliyor?

Müze, yaklaşık 1500 yıllık bir tarihi kapsıyor. Anadolu Selçuklularından başlayıp tüm Osmanlı dönemindeki önemli savaş ve olaylar yer alıyor. Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı, İkinci Dünya Savaşı’yla ilgili görebileceğiniz en zengin koleksiyon burada. Ayrıca Kore Savaşı, Vietnam Savaşı ve Kıbrıs Barış Harekatı dahil günümüze kadar gelen önemli savaş ve olaylar, en ince ayrıntısına kadar işlenmiş sıra dışı eserler ve diorama canlandırmalarıyla ziyaretçileri bekliyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı 2020 Özel Ödülü sahibi

Atatürk’ün Çanakkale’de savaştığı döneme ait kılıç, Enveriye kaması ve silahı var. Ayrıca Çanakkale Savaşı döneminde boğazlar komutanı olan Cevat Paşa’ya ait eşyalar var. Bunun dışında birçok Osmanlı sultanına ve vezirine ait eşyalar var. 15 padişaha ait eserler ve Pargalı İbrahim Paşa, Gazi Osman Paşa’ya kadar çok önemli paşaların eserlerini de sergiliyoruz. Hisart Canlı Tarih Müzesi, alüminyum sektöründe hizmet veren Çuhadaroğlu Şirketler Grubu’nun İstanbul Çağlayan’daki binasının restore edilmesi sonrasında Mayıs 2014’de açıldı. Toplam 6 kattan oluşan 2000 m2’lik sergi alanında on binlerce eserin sergilendiği müzemiz, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kültürel mirasa ve sanat dünyasına katkıda bulunanlara verilen en prestijli ve değeri en yüksek ödül olan “Kültür ve Turizm Bakanlığı 2020 Özel Ödülü”nün de sahibi.

"Hisart, insanlara zamanla yolculuk hissi veren bir müze"

Bu müzeyi farklı yapan nedir?

Gelen insanlar burada tarihin önemli olay ve savaşların her ölçekte canlandırmasını görüyor. Aynı zamanda orijinal mankenleri, orijinal kıyafetli askerleri de görüyor. Ayrıca fotoğrafını, resmini, gravürünü de görüyor. Böylelikle o konuyla ilgili, alakalı her şeye tanıklık etmiş oluyor. Zamanda bir yolculuk yapmış oluyor. Hisart, insanlara bu hissiyatı veren bir müzedir.

Hisart ve Diorama ne demek?

Dünyada ilk ve tek olan bir müzeyi tek kelimeyle anlatmanın çok büyük bir zorluğunu yaşadık. Bir benzeri olmadığı için ismini koymakta zorlandık. Bunun için His-art aslında İngilizce bir kelime olan “Historical Art” kısaltılmışıdır. Bu müze uluslararası bir müzedir. Tüm dünya tarihini de aynı zamanda işliyor. O bakımdan internasyonal bir isme, kolay hafızada kalıcı bir isme ihtiyaç vardı. O bakımdan bu ismi koyduk. Diorama ise ölçek gözetmeksizin bir anı bir olayı maketler aracılığı ile anlatmaktır. Yani üç boyutlu bir tablo yaratmaktır.

T. B.M.M'nde “Kadın Kahramanlar” sergisi açılacak

Müzedeki maketler, renkler, dekorlar ve giysiler kime ait, kim tasarladı?

50 bin civarında eser var. Eserlerimizin % 95’i gerçektir. Geri kalan % 5’lik kısmı da yeniçeri kıyafetleridir. Yeniçerililerin giydiği tekstil elbiseler günümüze kadar gelmediği için dünyada örneği yok. O yüzden canlandırmalarda adamın içine giydiği elbiseyi yaptırtıyorum. Onu da en az 150 senelik kumaş ve aksesuarlardan devşirerek yaptırıyorum. Onun dışındaki tüm kıyafetler gerçektir.

Gelecek hedefiniz nedir?

Müze, Türkiye yaşadığı sürece ilelebet yaşayacak. Çünkü bu müze benim değil. Artık Türkiye’ye mal olmuş bir yer. Kendi alanında dünyada ilk ve tek. 10 senedir özellikle amaçladığım konu, bu müzeyi daha büyük bir yere, daha merkezi bir yere taşımak. Yurt dışı ağırlıklı olmak üzere sergilere ağırlık vereceğiz. Öncelikle 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde “Kadın Kahramanlar” sergisi açacağız. Öte yandan çalışmaları bitmek üzere bir vakıf kuracağız. Hisart’ı önümüzdeki senelerde bir dünya markası haline getirmek ve Türk tarihini dünyaya tanıtmak istiyoruz.