Ferhat’ın 'şirin' kenti, kültür turizminde atağa geçiyor

Mustafa Kemal, Strabon, Evliya Çelebi, Şehzade Mustafa, Mithridates, Cerrah Sabuncuoğlu Şerefeddin, Ziya Paşa, Hz. Osman, Ferhat ile Şirin, Şair Mihri Hatun, Hattat Şeyh Hamdullah, Yıldırım Bayezid, Akşemsettin ile babası Kurtboğan, fırtına tanrısı Teşup ve Lokman Hekim’den konuşuyoruz tüm bir gün boyunca... Çünkü; her biri alanında tarihe damga vurmuş tüm bu insanların yaşamlarının odağındaki şehirdeyiz; halkının yakıştırmasıyla “Ferhat'ın 'şirin' kenti” Amasya'da... 

Amasya, son yıllarda altyapısının sağlanması ve birbiri ardına önemli projelerin hayata geçirilmesiyle kültür turizmi için “Ben de varım” diyor. Amasya Belediyesi, Amasya Ticaret ve Sanayi Odası ve Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın (OKA) ortaklaşa düzenlediği etkinlikle yetkililerini dinlemek, kentin kültür dolu havasını solumak üzerine buradayız. Tarihi 8 bin 500 yıl öncesine uzanan kentte yaşamış medeniyetleri bir arada var etme çabasında kentin yöneticileri. Önemli bir tarım tedarik merkezi olmasının yanı sıra pek çok farklı uygarlığın soluk aldığı topraklarının müthiş kültür potansiyelini değerlendirmek için hep birlikte kolları sıvamışlar. Pek sık rastlamadığımız bir dayanışma var Amasya’da: Valilik, belediye, ticaret odası, OKA ve girişimciler şehrin kültürel kalkınmasına hizmet edeceğini düşündükleri tüm projeleri birlikte sahipleniyor, birinin projesine diğeri de elden gelen katkıyı sağlıyor. Çünkü hepsi aynı fikirde: Tüm projeler, yalnızca şehrin. Onun yarınının. Kültür turizmimizde söz sahibi olma hedefiyle kolları sıvayan tüm Amasyalıların dile getirdikleri ortak iki talep öne çıkıyor, ilki tıpkı İstanbul’dan olduğu gibi İzmir ve Antalya’dan Amasya Merzifon Havaalanı’na direkt sefer açılması, ikincisi tanınmış bir zincirin Amasya’da açacağı 5 yıldızlı bir otel. Bu iki talebin çok önemli bir ivme yaratacağında hemfikirler. 

Koreli turistlerin destinasyonunda 

Kentin girişimcileri turizme o kadar odaklanmışlar ki projelerin ardı arkası kesilmiyor. Denize kıyısı olmayıp da Cruise misafirlerinin geldiği tek kent haline gelmiş örneğin. Samsun’dan yolcuları alıp “Tenhasında bir at eşelense toynağı bir medeniyete dokunan” şehirlerinde ağırlıyorlar. Kentte turizm için bir eğitim seferberliği de var. Turizmle ilgili mekânların personeline çeşitli dillerde eğitim veriliyor, sırada Hinduca var meselâ, çünkü Amasya Hindu turistlere de talip... Kısa bir süre önce Güney Koreli turizmcileri ağırlamışlar kentte ve destinasyonlarına Amasya’yı da sokmuşlar. Korece eğitimiyse verilmiş bile. Talidatı bitip o gün taşındığı Valilik Binası’nda ziyaret ettiğimiz Amasya Valisi İbrahim Halil Çomaktekin ise, Cidde’deki turizm fuarından yeni dönmüş. Ondan da Arap turistlerin Amasya’dan talebinin Cidde ve Riyad’dan Samsun Havaalanı’na direkt uçuş konması olduğunu öğrendik. 

Yeşilırmak odaklı proje Bir yandan eksiklerini tespit ederken bir yandan da proje yaratmaya devam ediyorlar. En önemsediklerinin odağında kentin candamarı Yeşilırmak var. Yeşilırmak Şişirme Projesi’nin çalışmaları başlamış durumda. “2017’de burası Venedik olacak” diyor rehberliğimizi de üstlenen İl Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Kaya. Taşma tehlikesine karşı da işi şansa bırakmamışlar, Japonya’ya sırf bu konu için defalarca gidilmiş. 

OKA İl Koordinatörü Erdin Güden’in verdiği bilgilere göre, 5 sene içinde sadece OKA’nın Amasya’ya katkısı 15-16 milyona yakın. Paydaşları da katarsak bu rakam yaklaşık 50-55 milyon liraya çıkıyor. Yeşilırmak Şişirme Projesi’nin bütçesiyse yaklaşık 16 milyon lira ve bunun 7-7.5 milyonunu OKA, gerisiniyse Özel İdare ve Belediye karşılıyor. 

Gelelim ziyaretimizin zamanlamasına... 14 Şubat Sevgililer Günü’nün hemen öncesinde Amasya’dayız, çünkü, kentin bu konuda da bir projesi var. Amasya Ticaret Odası Başkanı Murat Kırlangıç, “Kadına şiddetin konuşulduğu günümüzde, bir kadının sevdası için Amasya’da dağlar delindi. Bu yüzden de Amasya’da 14 Şubat özel kutlanır” diyor. Âşıklar Müzesi’ni 2014 yılında açan kentin, önümüzdeki yıllarda Sevgililer Günü kutlamalarıyla özdeşleşmesi ve bu dönemde alınan turist sayısının artması hedefl er arasında. 

Dokuya uymayanlar yıkılıyor 

Amasya Belediye Başkanı Cafer Özdemir, göreve geldiğinde “Amasya’yı yaparak değil, yıkarak güzelleştireceğiz” demiş ve bu minval doğrultusunda da çalışmalar hızla sürüyor. Dokuya uymayan binalar kamulaştırılarak yıkılıyor, restorasyonlar sürmekte... Yeşilırmak boyunca yaklaşık 1.5-2 kilometrelik hattaki binaların dış cephelerini 2016-2017 döneminde değiştirmek ve aynı Yalı Boyu Evleri’nde olduğu gibi geceleri aydınlatmak da planlananlar arasında. Böylece Harşena Dağı’na yaslanmış, M.Ö. 3200’lerden kalma; restorasyonu tamamlanmak üzere olan Harşena Kalesi’nin gölgesindeki, Amasya’yı M.Ö. 333’ten İ.Ö. 26’ya kadar başkent olarak kullanan Pontus krallarına ait Kral Mezarları’nın hemen altında mücevher gibi duran tarihi Yalı Boyu Evleri, karşılarına yakışır komşulara sahip olacaklar.

Şehirde çıkacağınız tarih turunuzun ilk durakları bu mekanlar olsun!

► Bizimde mumyalarımız var: Cumhuriyetin ilk müzelerinden Amasya Arkeoloji’de farklı dönemlerden pek çok önemli parça var. En ilgi çekenleri ise kuşkusuz mumyalar. İlhanlılar Dönemi’ne ait 6 mumya var müzede, bazıları henüz çocukluk çağında. Görmeniz gereken bir başka önemli parça da Fırtına Tanrısı Teşup heykelciği. 

► Elma mozaiği yakında müzede: Kentin tarihi son buluntularla 8 bin 500 yıl öncesine gitti. Kazıların en yeni buluntularından biri de meşhur Amasya elmasının âdeta patenti. 1800-1900 yıl önce yapılmış olan 22 metrekarelik bir mozaikteki elma figürü. Evet elması da güzel ama, Amasya eşittir elmadan çok çok daha fazlası. 

► Mithridates'in öyküsü film olsa: Pontus krallarına ait Kral Mezarları var Amasya’da, çünkü şehir onların başkenti. Mezarlar “Zehirci Kral” da denen Mithridates ve onun çocuklarının. Mithridates öyle bir kral ki dönemin süper gücü Roma’ya kafa tutuyor. Keşke büyük bütçeli bir Mithridates filmi yapılabilse 

► Aşıklar müzesi: Eski bir tuğla ocağının yerine yapılmış 8 odalı müze, 2014’ün 14 Şubat’ında açıldı. Müzenin hemen yanında 18 kilometrelik Ferhat Su Kemeri var. Kemer, aslında bir antik Roma eseri, fakat, Ferhat Dağı’nın ismi ve öykünün “su kemeri” motifi dolayısıyla halk buraya Ferhat adını koymuş bir kere. Âşıkların temsili bir mezarı ve heykelleri de var burada. Âşıklar Müzesi’nin içinde ise Ferhat ile Şirin’in ve diğer ünlü çiftlerin yanı sıra âşıklar geleneğinin temsilcileri Âşık Veysel gibi ozanlarımız da var. Müzeye yakında yenilenecek ve Neşet Ertaş’ın balmumu heykeli de bu bölüme gelecek. 

► Cumhuriyetimizin doğum belgesi: Amasyalıların “Cumhuriyetimizin doğum belgesi” dediği Amasya Tamimi’nin imzalandığı Saraydüzü Kışla Binası’nın orijinali heyelan ve 1954’teki deprem dolayısıyla yok olmuş durumda. Bina, elde bulunan tek fotoğraftan ve dönemin iç mimari özelliklerinden yola çıkılarak yeniden yaratılmış. 9 Temmuz 2007’de açılmış ve yaklaşık 7 milyona mal olmuş. 

► Bimarhane'de tıp tarihine yolculuk: Cerrahi ilminin en önemli isimlerinden Sabuncuzade Şerefeddin, yaptığı tüm ameliyatlarda kullandığı aletleri ve ameliyatı nasıl yaptığını minyatürlerle ölümsüzleştirmiş. Kitabın orijinali bugün Louvre Müzesi’nde. Bimarhane gezisi sizi o döneme taşıyacak. Ayrıca o dönemde; özellikle ruhsal tedavide notalara göre akıtılan su sesiyle tedavi yapılıyormuş. Herkesin burcuna göre, ten rengine göre bir “müziği” var... Tıp demişken rivayete göre Künç Köprü de, Lokman Hekim’in ölümsüzlük iksirini suya düşürdüğü noktada...