Cemal Reşit Rey’in mirası dijital arşiv projesi ile yaşatılıyor

Cemal Reşit Rey, 20. yüzyıl Türk müziğinin en önemli isimlerinden biri olarak, müziğe yaptığı katkılarla dünya çapında da bir etki bıraktı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından başlatılan CRR Dijital Arşiv Projesi, bu mirası yaşatmak ve geniş kitlelere ulaştırmak amacıyla önemli bir adım atarak Cemal Reşit Rey’in el yazması notaları, konser programları, kişisel notları ve mektuplarını dijital ortama taşımayı hedefliyor. CRR Konser Salonu çatısı altında bulunan ve yıllar içinde kaybolan, eksik kalan eserlerin yeniden gün yüzüne çıkmasını amaçlayan proje, müzik tarihine ışık tutmayı hedefliyor.

Projenin koordinatörlüğünü yürüten müzikolog Dr. Sungu Okan, Cemal Reşit Rey’in eserlerini büyük bir titizlikle derleyip tasnif ediyor. Projede yer alan müzikolog doktorant Aslı Uzdil ve Doç. Can Okan ile birlikte, Rey’in eserlerinin dijitalleştirilmesi ve korunması için kapsamlı bir çalışma yürütülüyor. Eserler arasında Cemal Reşit Rey'in en çok ilgi gören operetleri Lüküs Hayat ve Deli Dolu gibi sahne eserlerinin el yazması notalarının yanı sıra, orkestral yapıtlar, solo çalgı müzikleri ve oda müziği eserleri de yer alıyor. Proje, Rey’in kaybolmuş ve dağılmış eserlerinin yeniden bir araya getirilmesini sağlayarak, müzikseverlere ve araştırmacılara eşsiz bir arşiv sunmayı hedefliyor. Konunun detaylarını Dr. Sungu Okan’dan öğreniyoruz:

Cemal Reşit Rey’in müzikal mirasını dijitalleştirme süreci nasıl ilerliyor ve bu proje Türk müziği tarihine nasıl bir katkı sağlamayı hedefliyor?

Cemal Reşit Rey’in müzikal mirasını dijitalleştirme süreci, öncelikle tüm materyalin tür, içerik ve ilgili kişiler gibi temel kategorilere ayrılmasıyla başladı. Şu anda ise elimizde bulunan belgelerin durumunu daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirebildiğimiz bir aşamadayız. Örneğin, hangi belgelerin ya da notaların tamamının korunduğunu, hangi kısımların eksik olduğunu tespit ediyor ve bu eksikliklerin nasıl giderilebileceğini tartışıyoruz. Bu süreç, sadece Rey’in eserlerini koruma açısından değil, aynı zamanda Türk müziği tarihine katkıda bulunmak adına da heyecan verici bir görev. Her bir belgeyi, detayı atlamadan incelemek için titiz ve kapsamlı bir çalışma yürütüyoruz. Bu proje ile Cemal Reşit Rey’in eserlerini hem araştırmacılar hem de yeni nesiller için daha erişilebilir kılmayı ve Türk müziği tarihinde önemli bir referans noktası oluşturmayı hedefliyoruz.

Proje kapsamında yer alan Cemal Reşit Rey’e ait el yazmalarının ve kişisel notlarının dijitalleştirilmesi, onun müzikal tarzı ve bestecilik yaklaşımı hakkında hangi yeni bilgiler ortaya koyuyor?

Proje kapsamında dijitalleştirilen Cemal Reşit Rey’e ait el yazmaları ve kişisel notlar, onun müzikal tarzı ve bestecilik yaklaşımı hakkında önemli ipuçları içermekte. Özellikle eserlerin besteleme sürecini takip edebildiğimiz taslaklar, bestecinin düşünce dünyasına ve yaratıcı sürecine daha yakından bakmamızı sağlamakta. Bu taslaklar, bir eserin şekillendiği aşamaları ortaya koyarak Rey’in melodik ve armonik tercihlerini, yapısal denemelerini ve sanatsal kararlarını daha iyi anlamamıza olanak tanıyor. Ayrıca, zaman içinde farklı nedenlerle değişime uğramış olan bazı müzikal unsurların, bestecinin kaleminden çıktığı ilk halini yeniden keşfetme ve Türk müzik tarihinde onun eserlerinin orijinal formunu yeniden değerlendirmeye de kapı açıyor.

“Dijital arşiv geniş kitlelere ulaşabilir”

Gelecekte, dijital arşiv, interaktif platformlar aracılığıyla geniş kitlelere ulaşabilir. Örneğin, Rey’in eserleri üzerinde yapılan analizlerin, interaktif derslerin ya da konser repertuvarlarının bir parçası olarak yaygınlaştırılması planlanabilir. Böylece, Cemal Reşit Rey’in müzikal mirası, sadece bir arşiv çalışması olarak kalmayacak, aynı zamanda yaşayan, sürekli gelişen bir kültürel kaynak haline gelmesini umuyoruz. Muhakkak zaman içinde değerli hocamızı sağlığında tanıma şansına erişmiş kişilerle de bağlantıya geçilecek ve katkıları proje içindeki yerini alacaktır.