Ayasofya'da 17 asırlık keşif yolculuğuna çıkarıyorlar  

Zühre KURT

Sultanahmet Meydanı’n­daki Ayasofya Cami’ne 5 dakika mesafede, Def­ter-i Hakani Nezareti binasın­da bulunan Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi, Sadece İs­tanbul'un ve Türkiye'nin de­ğil, dünyanın gözbebeği Aya­sofya’nın 1700 yıllık tarihini anlatıyor. Müze, Bizans dev­letinin kuruluşuyla başlayıp, Osmanlı’ya uzanan ve Aya­sofya’nın bugüne gelen nihai yapısının inşasından önce ve sonra geçirdiği aşamaları göz­ler önüne seriyor. Müzenin bir de sergi katı mevcut.

Başa­rılı bir hikaye anlatıcılığının teknolojiyle buluştuğu dene­yim, sergi katındaki çoğunlu­ğu ilk kez sergilenen eserler­le taçlandırılıyor. En son tek­nolojilerin yardımıyla görsel ve işitsel bir şölen sunan Aya­sofya Tarihi Müzesi, deneyi­me dayalı ve interaktif müze­cilik konseptini bir adım daha öteye taşıyarak, küresel ölçek­te diğer örneklerine öncülük ediyor. Kültür ve Turizm Ba­kanlığı'nın himayesinde yü­rütülen ve DEM Müzecilik ta­rafından hayata geçirilen mü­ze ile ilgili sorularımızı DEM Müzecilik CEO’su Eda Bildi­ricioğlu yanıtladı.

Proje nasıl başladı?

Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi, İstanbul'un ve Tür­kiye'nin en önemli tarihi de­ğerlerinden olan Ayasofya'nın zengin tarihini bütünsel bir perspektif ile yaşamak iste­yenlere benzersiz bir dene­yim sunuyor. Dünyanın günü­müze kadar ayakta kalmış en önemli anıtsal mimari eser­leri arasında yer alan Ayasof­ya-i Kebir Camii, hem mima­risi ve ihtişamı hem de işlev­selliği açısından çok özel bir yere sahip.

Ziyarete ve ibadete açık olan bu yapı birçok fark­lı kültüre ev sahipliği yapmış, kilise olmuş, cami olmuş, 1700 yıl boyunca birçok hikâye bi­riktirmiş. Biz de bu hikâyeyi, “immersive” olarak adlandır­dığımız en son görsel ve işitsel teknolojilerle anlatmak iste­dik. Ayasofya'nın 1700 yıllık hikâyesi bu yeni hikâye an­latma biçimi için olağanüstü zengin bir içerik sundu biz­lere.

Ayasofya Tarihi Müze­si'ndeki görsel ve işitsel şölen, kreatif yönetim ekibi ile bir­likte 58 dijital tasarım artisti, 4 sahne tasarım artisti, 8 res­sam, 7 farklı besteci ile 8 mü­zisyen tarafından hayata geçi­rildi. Her deneyim salonu için ilgili döneme uygun görsel içe­riklere, etnik enstrümanları çalan birbirinden farklı müzik grupları canlı olarak eşlik etti. Müzedeki hikâye anlatımı de­ğerli sanatçımız Selçuk Yön­tem ile hayat buldu. 23 farklı dilde hizmet veren müzeye ge­len yabancı turistler de olum­lu geri dönüşlerde bulunuyor.

Görme Çağı'nda teknoloji ön planda

Deneyim Müzeciliği’nin farkı nedir?

Tarihçiler ve akademisyenler geriye dönük olarak içinde bulunduğumuz çağı muhtemelen “Görme Çağı” olarak adlandıracak. Yapılan araştırmalar Y kuşağı bir konuya 12 saniye odaklanabilirken Z kuşağında bu sürenin yalnızca 8 saniye olduğunu gösteriyor. Z kuşağının ilgisini çekebilmek için en uygun yöntem video kullanımından geçiyor. 25 dakikada deneyimleme olanağı sunarak gençlere ulaşıyor, onlara kültürel ve tarihi mirasımızı aktarabiliyoruz.

Ne var bu yeni nesil müzeciliğin içinde?

Bir kere dijitalizasyon var, teknoloji var, mimari tasarım var ve hikaye anlatıcılığı var. Özetle, tarihin teknoloji yardımıyla yeniden canlandırılması ve izleyicilerin konuyu tüm duyuları ile anlamasını sağlayan bir sistemden bahsediyoruz. DEM, 34 yıllık teknoloji deneyimiyle kurulan, uçtan uca deneyim tasarımı yapan ve yeni nesil müzecilik anlayışını Türkiye’ye kazandıran bir şirket.

Deneyimsel ve interaktif müzecilik trendinin dünya çapındaki öncülerinden biriyiz. Kendimizi "Deneyim Uzmanları" olarak tanımlıyoruz. DEM olarak dünyanın önde gelen müze küratörleri, mimarları, sanat tarihçileri, görsel-işitsel deneyim tasarımcıları, arkeologları ve teknoloji uzmanlarıyla beraber çalışıyoruz. Tüm faaliyet alanlarımızın uygulandığı Ayasofya Tarih ve Deneyim Müzesi ve Efes Deneyim Müzesi, Türkiye’de deneyim müzeciliğinin ilk örneklerini oluşturuyor.

Gelecek dönem hedefleriniz ve yeni projeleriniz neler?

Türkiye’de hayata geçirdiğimiz müzelerle uluslararası arenada kazandığımız ödüller, bize dünyaya açılma konusunda daha fazla cesaret verdi. Bu eşsiz deneyimi Ortadoğu ve Avrupa’ya taşımak için yoğun çalışmalar yürütüyoruz. 2025'de Hierapolis Antik Kenti’nin hikayesini immersive teknolojilerle anlatacağımız müzemizin deneyim tasarımı üzerinde çalışmalar yürütüyoruz.