Kripto para borsalarına SPK’dan izin alma ve sermaye şartı geldi

Birol BOZKURT

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Krip­to Varlıklar Yasası’nı ka­bul ederek merkeziyetsiz dijital para birimlerine yönelik ilk ya­sal düzenlemeyi gerçekleştirdi. Bu düzenleme, Türkiye’nin Ma­li Eylem Görev Gücü (FATF) gri listesinden çıkması açısından da önem taşıyor. Yasaya göre, krip­to varlık hizmet sağlayıcıları SPK’dan faaliyet izni almak zo­runda.

Ayrıca, izin almadan fa­aliyet yürütenlere hapis ve para cezası uygulanabilecek. Düzen­lemeye dair en merak edilen ko­nuların başında vergilendirme geliyordu. Yasada yatırımcılar­dan vergi alınması yönünde bir düzenleme yer almadı. SPK, ser­maye piyasası araçlarının krip­to varlık olarak ihraç edilebilme­sinde yetkili olacak. Ekosistemin düzenlenmesine yönelik yetki SPK’ye verilirken, bilgi sistem­leri ve teknolojik altyapıları ko­nularında TÜBİTAK’ın belirle­yeceği kriterler uygulanacak.

Yatırımcı korunacak

Yeni kanunla, hizmet sağlayı­cılar için sermaye şartı getirildi. Böylece hem yatırımcı koruna­cak, hem de hizmet veren firma­lara bir dizi yaptırım uygulana­cak. Kripto para kullanıcıları ile ilişkilerin nasıl kurulacağı ve kimlik tespitinin nasıl yapılacağı da yasa ile düzendi. Düzenleme­ye göre hizmet sağlayıcı kuruluş ve faaliyetler için Sermaye Piya­sası Kurulu’ndan izin alınacak. Kripto varlıkların ihracı, satışı ve dağıtımı için de SPK’ya yetki ve­rildi. Tüm transfer işlemleri ka­yıt altına alınacak.

6 milyon liraya kadar para cezası

Düzenlemeyle piyasa dolandı­rıcılığı ve piyasa bozucu eylemler ile bilgi suistimalinin cezaları da belirlendi. Piyasa bozucu eylem­lere 246 bin lira ile 6 milyon lira arasında idari para cezası uygu­lanacak. Sermaye piyasalarında 12 milyon kişinin bakiyeli hesabı bulunuyor. Yasa ile belirlenen ko­şulları taşıyan platformlar yetki­lendirilecek, bankaların da sakla­ma lisansı alması gerekecek.

Gözler gri liste kararında

Ekonomide yeni bir döneme giren Türkiye, uzun zamandır gri listeden çıkmak için adımlar atıyordu. Kripto yasası da Türki­ye’yi gri listeden çıkarılması için oldukça önemliydi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek FATF Genel Kurulu toplantısına katılmak üzere Singapur’da bu­lunuyor. Türkiye’nin gri listedeki durumunun da ele alınacağı top­lantıda Bakan Şimşek yapılan de­ğişikliklere yönelik sunumda bu­lunacak. Mali Eylem Görev Gücü (FATF) Başkanı Raja Kumar, Ge­nel Kurul sonuçlarını açıklamak üzere basın toplantısı düzenleye­cek. Bakan Şimşek, ilk sinyalle­rin olumlu olduğunu, siyasi mü­dahale olmazsa Türkiye’nin gri listeden çıkacağını söylemişti.

Regülasyonun detayları

Sermaye Piyasası Kurulu, ser­maye piyasası araçlarının krip­to varlık olarak ihraç edilebilme­sinde yetkili olacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kuruluşla­rına ve/veya faaliyete başlama­larına Kurulca izin verilebilmesi için bilgi sistemleri ve teknolojik altyapıları konularında TÜBİ­TAK’ın belirleyeceği kriterlere uygunluk aranacak. Kurulca ban­kalara yükümlülük getirecek dü­zenlemeler için BDDK’nin görü­şü alınacak. Kripto varlıklar, ya­tırımcı tazmin hükümlerine tabi olmayacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mali denetimi ve bilgi sistemleri bağımsız dene­timi, SPK tarafından ilan edilen listede yer alan bağımsız denetim kuruluşlarınca yapılacak.

İzinsiz faaliyete hapis cezası

Kurul, düzenlemede öngö­rülen hallerde doğrudan krip­to varlık hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini geçici durdurma­ya yetkili olacak. Kurul, izinsiz sermaye piyasası faaliyetleri­nin internet aracılığıyla yürü­tüldüğü tespit edildiğinde içeri­ğin çıkarılmasına veya erişimin engellenmesine karar verecek.

Müşterilere ait nakit ve kripto varlıklara ilişkin tedbir, haciz ve benzeri her türlü idari ve adli ta­lepler kripto varlık hizmet sağ­layıcılarınca yerine getirilecek. İzin almaksızın kripto varlık hizmet sağlayıcısı olarak faali­yet yürüttüğü tespit edilen ger­çek kişiler ve tüzel kişilerin yet­kililerine 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Zimmet suçunu işleyen kripto varlık hizmet sağlayıcı yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile diğer mensupları, 8 yıldan 14 yıla ka­dar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.

Platformaların yıllık gelirinden yüzde 2 kesinti yapılacak

Her yıl platformların bir ön­ceki yılki faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin yüzde 1’i SPK, yüz­de 1’i de TÜBİTAK bütçesine il­gili yılın mayıs ayı sonuna kadar ödenip gelir olarak kaydedile­cek. Kripto varlık hizmet sağla­yıcılığı faaliyeti yürütenler, yü­rürlük tarihinden itibaren 1 ay içinde faaliyet izni almak üzere gerekli başvuruları yapacakları­na veya müşteri hak ve menfa­atlerini zarara uğratmadan 3 ay içinde tasfiye kararı alacakları­na dair bir beyan sunmak zorun­da olacak.

Yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcılar, Türkiye’de yerleşik kişilere yö­nelik faaliyetlerini Kanunun yü­rürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içinde sonlandıracak. An­cak bu platformlarca lisans alın­madan Türkiye’de iş yeri açılma­sı, Türkçe internet sitesi oluştu­rulması, sunulan kripto varlık hizmetlerine ilişkin doğrudan veya Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinden herhangi birinde bulunulması, izinsiz kripto hizmet sağlayıcılı­ğı olarak kabul edilecek.

 Garanti BBVA Dijital Varlıklar Genel Müdürü Korcan Abalı: Kripto paralar için güzel bir mihenk taşı oldu

 Kripto para piyasası için güzel bir mihenk taşı oldu bu yasa. Düzenlemenin sektöre şeffaflık sağlayarak, yatırımcıyı korumaya yönelik de çok önemli bir geliştirme sağlayacağını düşünüyorum. Bütün sektör temsilcileri katkıda bulundular bu yasaya. Kripto varlığın tanımını getiriyor. Saklamanın tanımını getiriyor. Kripto varlık servis sağlayıcıların tanımını getiriyor. Çok güzel bir şey daha yapıyor. Çok beğeniyorum o kısmını. Sermaye piyasalarının tokenizasyonunu getiriyor.

Gerçekten her şeyin formülünü, denklemini değiştirebilecek bir şey, bu çok önemli bir konu. Es geçilmemesi gereken bir konu. Ayrıca bundan sonra yurtdışı yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcılar Türkiye yerleşik kişilere yönelik reklam ve müşteri edinim faaliyeti yapamayacak. Çünkü burada faaliyet gösterecekse ilk önce Türkiye'de şirketleşmeleri ve SPK izni almaları gerekiyor. Ancak global borsalarda ve DEFİ’a ilişkin doğrudan bir yasak ve erişim engeli görülmüyor. Müşteri edinimine ya da Türkiye yerleşik kişilere yönelik Türkçe site ve reklam/pazarlama faaliyetlerini de 3 ay içinde sonlandırması gerekecek.

Bitci İş Geliştirme Direkt. Azat Bolcal: Yeni yatırımcı kitlesine ulaşma imkanı olacak

 TBMM’den geçen yasanın hem yerli hem de yabancı yatırımcılar için olumlu sonuçlar doğuracağını düşünüyorum. Çünkü daha şeffaf ve daha istikrarlı bir yapı oluşturmak amacıyla hazırlandı. İçeriği bakımından da kullanıcıyı koruyacağını ve pozitif etkileyeceğini söyleyebiliriz. Diğer taraftan sektör açısından da çok fazla kısıtlayıcı unsur barındırmıyor. Global borsaların yeni düzenlemeyle birlikte artık Türkiye’de resmi bir varlık göstermesi ve yerli borsaların sağladığı yükümlülükleri sağlaması gerekecek. Bu düzenlemeyle birlikte daha regülatif ve daha şeffaf bir ortam oluşacağı için kripto paralara mesafeli yaklaşan ve ön yargısı bulunan yatırımcı kitlesine ulaşabileceğimizi düşünüyorum.

CoinTR CEO’su Ali Eşelioğlu: Uluslararası alanda örnek bir model olacak

 Sermaye Piyasası Kanunu’ndaki bu değişiklik, çeşitli tanımların yapılmasını, kripto varlık hizmet sağlayıcı platformlar ve saklama kuruluşlarının fonksiyonlarının tanımlanmasını sağlayarak, SPK’dan izin alma zorunluluğu getiriyor ve sektör güvenliğini artıracak düzenlemeler içeriyor. Bu sayede, kripto paralara olan güven güçlenerek daha geniş kitlelerin bu alana girişi teşvik edilecek.

Hizmet sağlayıcıları için iç kontrol sistemleri ve TÜBİTAK kriterlerine uyum zorunluluğu gibi düzenlemeler, yatırımcı güvenini artırırken, SPK’nın platform işlemleri üzerindeki denetimi piyasa düzenini sağlayacak. Ayrıca, yatırım danışmanlığı ve portföy yönetimi ilkeleri de SPK tarafından belirlenecek. Reklam ve duyurulara ilişkin düzenlemeler, yatırımcıların bilinçli kararlar almasını destekleyecek. Bu yasa, Türkiye’yi kripto para alanında güçlendirerek uluslararası alanda örnek bir model oluşturacak.

OKX TR Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Çamır:  Yasanın amacı kullanıcıları korumak

 Bu yasanın amacı kullanıcıları korumak ve onlara işlem yapabilmeleri için en güvenli ortamı sağlamak. Ülkemizde regüle edilen her ekosistemin daha sağlıklı ve güçlü büyüdüğüne defalarca şahit olduk. Hâliyle bu konuda paydaşlar olarak bizlere ne görev düşüyorsa onu yapmaya hazır olmalıyız. Kısa ve orta vadede bu gereksinimleri yerine getirmeyen, elini taşın altına koyup sorumluluklarını almayan yapıların sıkıntı yaşaması söz konusu olabilir ancak uzun vadede bunun yine kullanıcıların ve ekosistemin faydasına olduğu anlaşılacaktır.

 1-Yatırımcılardan vergi alınacak mı?

Yasada yatırımcılardan vergi alınması yönünde bir düzenleme yer almadı. Sadece, Türkiye'de hizmet sunacak platformların her yıl bir önceki yılki faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin yüzde 1'i Sermaye Piyasası Kuruluna (SPK), yüzde 1'i ise TÜBİTAK'a ödenerek gelir olarak kaydedilecek.

2-Yetkili kurumlar hangileri olacak?

SPK, sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihraç edilebilmesinde yetkili olacak. Ekosistemin düzenlenmesine yönelik yetki SPK'ye verilirken, bilgi sistemleri ve teknolojik altyapıları konularında TÜBİTAK'ın belirleyeceği kriterler uygulanacak.

3-İşlem sunmak için izin alınacak mı?

Platformların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için SPK'dan izin almaları zorunlu olacak. Şu anda hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenler, yürürlük tarihinden itibaren 1 ay içinde faaliyet izni almak üzere gerekli başvuruları yapacaklar. Lisans almak istemeyen platfdrmlar 3 ay içinde tasfiye kararı alacak.

4-İzinsiz işlem yürüten platforma ne olacak?

İzin almaksızın kripto varlık hizmet sağlayıcısı olarak faaliyet yürüttüğü tespit edilen gerçek kişiler ve tüzel kişilerin yetkililerine 3 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek.

5-Lisanssız yabancı borsalar kapanacak mı?

Kanunla yurt dışı merkezli, ülkede hizmet sunmayan ve lisansı olmayan platformlar için işlem uygulanmayacak. Ancak bu platformlarca lisans alınmadan Türkiye'de iş yeri açılması, Türkçe internet sitesi oluşturulması, tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulununamayacak.

6-Kripto varlıklara el konulabilecek mi?

Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının borçları nedeniyle müşterilerin nakit ve kripto varlıkları haczedilemeyecek. Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mal varlığı ise müşterilerin borçları nedeniyle kamu alacakları için olsa dahi haczedilemeyecek.

7-Listeleme işlemleri nasıl gerçekleşecek?

Kripto varlıkların listelenmesine yönelik ilke ve esaslar SPK tarafından belirlenecek. İke ve esaslarda, TÜBİTAK'ın ya da gerekli görülen diğer kurum ve kuruluşların görüşü alınarak teknolojik ve teknik kriterlere yer verilebilecek. Bir kripto varlığın platformlarca listelenmiş olması bunların kamuca onaylandığı anlamını taşımayacak.

8-Platformları kim denetleyecek?

Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mali denetimi ve bilgi sistemleri bağımsız denetimi, SPK tarafından ilan edilen listede yer alan bağımsız denetim kuruluşlarınca yapılacak.

9-Platform yöneticileri ceza alacak mı?

Kripto varlık hizmet sağlayıcı yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile diğer mensupları zimmet suçu işlerse, 8 yıldan 14 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.

10-Kripto ATM'leri kullanılabilecek mi?

Müşterilerin kripto varlıklarını nakde veya kripto varlığa çevirebilmelerine imkan veren ve ATM'ler, faaliyetlerini kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içinde sonlandırılacak. Faaliyetini sonlandırmayan ATM’ler yetkili idareler tarafından kapatılacak.