Zuckerberg'den öğreneceklerimiz

2002 yılında sonradan atılacağı üniversitede öğrenci, 2012 yılında ise 100 milyar doların üzerinde değer biçilen şirketin sahibinden ne öğrenebiliriz?  

Sekiz yıl önce kurduğu şirketi 10 yıldan kısa sürede bu hale getiren genç "herkesin yaptığı şeyi" yapmayı deneyerek bu hale gelemezdi.  Zuckerberg'den Türk işadamlarının öğreneceği çok şey olsa da en üst sıraya yeni fikirleri ve ürünleri aramak olduğunu söyleyebiliriz. Türkiye'nin ve işadamlarının ihtiyaç duyduğu ne önemli şey de bu.

Silikon vadisine gittiğiniz zaman, etrafınızı o zamana kadar kimsenin düşünmediği ürünü geliştirmeye çalışan parasız ama güzleri parlayan gençleri görüyorsunuz. Anadolu'daki x kentine gittiğiniz zaman ise yeni iş fikri için düşünce çapı, kent sınırlarını dahi aşmayan binlerce müteşebbisimiz var.

Küçük ölçekli şirketlerle büyükleri ayırarak bakarsak durum pek değişmiyor. Büyük şirketlerimiz de,  birkaç tanesi hariç, yeni sahalara geçmek, Ar-Ge ve markalaşmaya dayalı büyüme yerine, sadece sermaye güçlerine dayalı büyük ölçekli işlere öncelik veriyorlar. Hepsi değil ancak kahir ekseriyeti öyle.

Sormamız gerekiyor; şu sıralarda basında onlarca santimetrekare habere konu olan ve devlet büyükleri tarafından büyük törenlerle açılan özel sektör Ar-Ge merkezlerinde kaç patent alındı bu sene içinde? Kaç markamız Avrupa ve Kuzey Amerika pazarlarında tanınma yolunda ilerliyor? Hangi büyük holdingimiz Ar-Ge'ye milyarı bırakın 50-100 milyon dolar fonu "gerçekten" ayırıyor.

Bunları Türkiye yapmıyor ama örneğin Güney Kore yapıyor. Örneğin basına yansıyan haberlere göre, Samsung'un, Çin'in Xian kentinde başlatacağı yeni elektronik yonga yatırımının tutarı 7 milyar dolara ulaşacak. Diyelim ki bu rakamın yüzde 50'si "şişirme" olsun. Ortaya çıkan rakam yine de dev.

Türk şirketleri yenilikçi değil. AB'nin Innovation Scoreboard sıralamalarında Türkiye en gerilerde yer alıyor. Bir örnek gösterge: şirketlerin yenilikçilik harcamalarının satışlara oranı açısından Türkiye AB-27 ülkeleri içinde son sıralarda yer alıyor. AB'nde şirketler ortalama olarak Ar-Ge dışı yenilikçilik harcamalarına cirolarının yüzde 0.7'sini harcarken bu rakam Türkiye'de yüzde 0.2'nin altında. Bu göstergeyle Türk şirketleri Romanya, Estonya, Bulgaristan, Kıbrıs Rum kesiminin ardında kalıyor.

Türk işadamlarının, özellikle büyük grupların, "yeni dünyaya" gözlerini açmaları gerekiyor.