Ziraat'in ”bahar” paketi tarımı canlandırmaya yeter mi?

Seçime günler kala tarım sektörü için de nihayet bir paket açıldı. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri'nden kredi kullanan çiftçiler, faizini ödemek koşulu ile kullandıkları kredinin vadesini uzatabilecek.

Tarımsal kredilerde vade uzatımı için Bakanlar Kurulu Kararı gerekiyor. İlgili karar 22 Mart tarihli Resmi Gazete'de yayınlandıktan sonra Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, konuyu seçim meydanlarında dillendirdi.

Bu gelişmelerden sonra Ziraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Çağlar, gazetecilerin karşısına çıkıp paketin ayrıntılarını açıkladı.

Çağlar, başarılı bir bankacı. Fakat, tarıma yönelik paketin seçime bir hafta kala açılmasını "tesadüf" olarak değerlendirmesi şık olmadı. Konu zaten günlerdir seçim meydanlarında konuşuluyor.

CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, meydanlarda çiftçiye yönelik bir paketin açılması gerektiğini defalarca dile getirdi. Baykal'ın önerdiği paket tarımsal kredilerle sınırlı değil. Mazot ve diğer girdilerde katma değer vergisi ve özel tüketim vergisinin indirilmesi dahil birçok öneriyi içeriyor. Başbakan Erdoğan, seçim meydanlarında bu paketi seçim malzemesi olarak kullanıyor.

Genel Müdür Can Akın Çağlar'ın açıklamalarından da anlaşılıyor ki, Ziraat Bankası yönetimi geçen ekim ayında küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik bir paket açıklarken tarım kredilerinde de benzer bir çalışmanın yapılmasını talep etmiş. Fakat tarım kredileri ile ilgili düzenleme için Bakanlar Kurulu kararı gerekiyor. Hükümet, bankanın bu talebini aylar sonra ve seçime bir hafta kala yerine getirerek bal gibi seçim yatırımı yaptı. Bu tesadüf değil.

Paketin yerel seçimi ne kadar etkileyeceği tartışılabilir. Fakat son yıllarda tarıma yönelik kredilerde ciddi bir atılım yapan Ziraat Bankası'nın prestijine gölge düşüreceği kesin.

Paketin açıklanması, Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Müdürü Bedrettin Yıldırım'ı futbol deyimi ile ofsayta düşürdü.Yıldırım, daha geçen hafta tarımsal kredilerinin affedilmesi veya ertelenmesi konusunda bir çalışma olmadığını duyurmuştu.

Seçim yatırımı da olsa tarıma yönelik bir paket açıldı. Paket neyi kapsıyor?

1- 2009'da vadesi dolacak tarımsal krediler, faizini ödemek koşulu ile 2010 yılına uzatılıyor.

2- Sübvansiyonlu kredilerin vadesi 24 aya, yatırım kredilerinin vadesi ise 5 yıldan 7 yıla çıkarılıyor.

3- Yeni açılacak kredilerde de 24 ay ve 7 yıllık vade uygulanacak

4- Vadesi uzatılan sübvansiyonlu kredilerin faizi değişmeyecek. Yani sübvansiyon oranı aynen uygulanacak.

5- Vade uzatımından yararlanmak için kredinin faizini ödeme şartı var.

6- Kanuni takibe düşmüş, kredi türüne göre 60 ile 90 günlük gecikme süresini geçmiş kredilerde vade uzatımı yapılmıyor.

Resmi Gazete'de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararında kredi verilmeyecek çiftçiler şöyle tanımlanıyor: "Tasfiye olunacak alacaklar hesabında borcu bulunan veya bu hesaplarda kayıtlı olan borçları ertelenmiş veya taksitlendirilmiş veya yeniden yapılandırılmış olup, geri ödeme süreci devam eden üreticilere banka ve/veya TKK tarafından bu karar kapsamında hiçbir şekilde kredi açılmaz."

Açıklanan paket, 4.2 milyar liralık tarımsal krediyi kapsıyor. Bazı gazeteler, "çiftçiye 4.2 milyar liralık destek çıktı" diye yazdı. Bu doğru değil. Çiftçiye verilen nakdi bir destek yok. Sadece aldığı kredinin vadesi yukarıda yazdığımız şartlar çerçevesinde uzatılıyor.

Paket kapsamındaki 4.2 milyar liralık kredinin ne kadarının öteleneceği krediyi kullanan çiftçilerin başvurusundan sonra anlaşılacak. Şu günlerde çiftçiler bir çok üründe ekime hazırlanıyor. Çiftçi, mazota, gübreye para ararken aldığı kredinin faizini ödemeye para bulabilecek mi? Çünkü, faizini ödeyemezse krediyi erteleyemeyecek. Fakat, yeni kredi alacak çiftçiler daha uzun vade ile borçlanabilecek.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre 2009 Ocak ayı itibariyle tarımsal kredi hacmi 13 milyar 65 milyon lira. Bunun 7.3 milyar lirası kısa vadeli, 5.2 milyar lirası ise uzun vadeli kredilerden oluşuyor. Takipteki tarımsal kredi miktarı ise 436 bin 421 lira.

Açıklanan paket toplam tarımsal kredinin üçte birini kapsıyor. Ziraat Bankası'na göre faizi çok daha yüksek olan diğer bankaların kredilerine yönelik herhangi bir düzenleme yok.

Özetle, Ziraat Bankası'nın "bahar paketi" seçim kaygısı ve acele ile atılmış bir adım. Fakat, tarıma bahar havası getirmesi zor. Tarım sektörünün daha ciddi ve kapsayıcı bir pakete ihtiyacı var. Mazot ve gübrede yapılacak vergi indirimi ile desteklerin zamanında ödenmesi bu kriz ortamında çiftçiye rahat bir nefes aldırabilir.