Zenginler ligine İngiliz damgası

Son on yılda İngiltere Premier Ligi’nin toplam değeri sürekli olarak yukarı yönlü bir seyir izleyerek Avrupa’nın diğer lig organizasyonlarını geride bırakırken, tek tek takımlar üzerinden yapılan değerlendirmelerde de İngiliz kulüplerinin ağırlığı dikkat çekici bir noktaya ulaşmış durumda. Bu finansal yükselişin yeşil zeminde ne kadar karşılık bulduğu çokça tartışma konusu yapılsa da dünya üzerinde en fazla izleyici çeken ligin Premier Lig olduğu su götürmez bir gerçek. 

Geçtiğimiz günlerde “London School of Marketing” tarafından yayınlanan bir çalışma, yukarıda değindiğimiz konuları rakamlara dökmesi bakımından hayli ilgi çekti. Avrupa’nın en değerli 20 kulübünün listelendiği çalışmada ilk 10 içerisine 5 takım sokan Premier Lig, böylelikle hem gelir üretmede hem de takım değerlemesinde kurduğu hegemonyayı bir bakıma perçinlemiş oldu. Listede ilk sırayı alan Real Madrid’in toplam değeri 2 milyar 70 milyon pound olarak açıklanırken, ikinci sıradaki Manchester United 2 milyar 50 milyon pound ile yakın takipte görünüyor. Üçüncü sıradaki Barcelona’nın değeri 2 milyar 10 milyon pound olarak açıklandı. Manchester City ise 2 milyar pound ile nefesini Barcelona’nın ensesinde hissettiriyor. İlk beşte son sırayı alan Alman temsilcisi Bayern ise 1 milyar 490 milyon poundluk değeri ile yukarıdaki rakiplerinin bir parça gerisinde kalmış durumda. İlk 10 sırada yer alan diğer İngiliz kulüpleri sırasıyla; Chelsea, Arsenal ve Liverpool olurken, Juventus ve Milan ilk 10’u tamamlayan iki İtalyan kulübü. Avrupa futbolunun zirvesindeki 20 kulübün toplam değerleri ise tam 16 milyar pound. 2000/2001 sezonunda Avrupa’nın zirvesinde yer alan beş kulüp toplam 500 milyon pound gelir üretirken, 2013/2014 sezonu itibariyle ilk beş kulübün gelirleri toplamı 2 milyar pounda yükselmiş durumda. “London School of Marketing” yayınladığı çalışmada takımların başarılı büyüme stratejilerini 4 temel faktöre dayandırmış. Bu faktörler; yatırımlar, marka ortaklıkları, global taraftar yapılanması ve futbolcuların bireysel şöhretleri. Çalışmaya göre futbol pazarlama alanında parlak bir endüstri halini almış durumda ve izleyici açısından “göz önünde olan” takımlar, muhatapları tarafından bir marka olarak çok daha “yatırım yapılabilir” bulunuyor. Örneğin Manchester United’ın Asya pazarına açılma stratejisi, bugün kulübü Avrupa’nın zenginler listesinde ikinci sıraya yükselten sponsorluk anlaşmalarını da beraberinde getirmiş vaziyette. Benzer bir yol izleyen Manchester City de Çinli yatırım şirketi “China Media Capital” ile imzaladığı 265 milyon poundluk anlaşma sayesinde hatırı sayılır bir gelirin sahibi oldu. Elbette İngiliz kulüplerinin zenginler listesini domine etmesindeki kilit faktörlerden bir tanesi hatta bence en önemlisi dünyanın dört bir yanından izleyici çekmesi ve bu durumun yayın ihalesine yansıması. BT ve SkySport arasında bir savaşa dönüşen yayın ihalesinde final teklif 5 milyar 140 milyon pound olarak gerçekleşince, yayınlanacak her maçın bedeli de 10 milyon pound barajının üzerine çıkmıştı. Birbirlerine bağlı kavramlar olarak değerlendirildiğinde; marka bilinirliği, yayın hakları ve pazarlama açısından İngiliz ve İspanyol kulüpleri Avrupa’nın diğer liglerine oranla çok daha önde yer alıyor. Bu nedenle ilk 10 içerisinde 5 İngiliz ve 2 İspanyol kulübünün bulunması hiç de sürpriz değil. Listenin 12. sırasında kendisine yer bulan Paris Saint-Germain ise farklı çizgi izlemesi bakımından yönetimsel sürdürülebilirliği tartışma konusu olan bir kulüp. Ortadoğulu yatırımcıların kulübe koydukları kaynakla büyüyen takımın kısa vadede marka değerini ve global taraftar sempatisini belirli bir düzeye çıkaramaması durumunda bu alandaki güçlü rakipleriyle rekabete girip listede yukarılara tırmanması pek mümkün görünmüyor. Benzer bir strateji izleyen Manchester City bugün bu konuda önemli aşama yapmış durumda ve Çin’den Japonya’ya, Mali’den Tunus’a pek çok ülkede forma satışı yapıyor. Günümüzde hala Fransız futbolunun hinterlandı olarak görülen Kuzey Afrika’da bile İngiliz takımlarına duyulan sempati Paris Saint-Germain, Marsilya, Bordeaux, Lyon, Saint Etienne gibi takımlarla yarışır hale erişti. Örneğin Prof. Chuka Onwumechili ve Prof. Gerard Akindes ikilisince kaleme alınan “Identity and Nation in African Football: Fans, Community and Clubs” isimli kitapta 1970’lerde Afrika’nın Fransızca konuşulan tüm bölgelerinde futbolseverlerin Fransız takımlarını tuttuğu, maçların radyodan takip edildiği ve L’Equipe’in spor ekinin elden ele dolaştığı vurgulanıyor. Dönemin en başarılı takımlarından biri olan Saint Etienne, doğal olarak o günlerde Kuzey Afrika’da en fazla taraftara sahip Fransız kulübü. Bugün gelinen noktada ise bayrak giderek İngiliz takımlarının eline geçiyor.

Aslında tüm bu değindiğimiz konuları ve verdiğimiz bilgileri kendimize yontarak bir çıkarım yapmamız gerekirse, lig bir bütün olarak büyümeden kulüplerin tek başına gelişemeyeceğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Bizde tüm kulüpler başarıdan başarıya koşmak, rakiplerini de amiyane tabirle sürünürken görmek istiyor. Oysa münferit olarak takımlar değil Türkiye Süper Ligi büyüse bundan en fazla faydayı da ligimizin lokomotifi “dört büyükler” görecek.

Dünya liglerinden haberler
- Orta alana takviye yapmak isteyen Arsene Wenger, Mısırlı Elseny’nin transferini bitirmek üzere. Mısır Milli Takımı’nın eski antrenörlerinden Dia El Sayed’in Twitter hesabından Elseny’nin Arsenal’e imza atmak için sağlık kontrolünden geçeceği bilgisini vermesi sonrası kulisler hareketlendi. Francis Coquelin, Santi Cazorla ve Jack Wilshere’in uzun süreli sakatlıkları sonrasında orta alana takviye yapmak isteyen Arsene Wenger, 23 yaşındaki oyuncu için kesenin ağzını açmaya hazır. 39 kez milli olan Elseny, Basel ile bu sezon çıktığı 21 maçta 4 gol attı.

- Eski Çek kaleci Pavel Srnicek, yaşadığı kalp sorununun ardından 47 yaşında hayata veda etti. Hafif tempolu yürüyüş yaparken 20 Aralık’ta rahatsızlanan ve ülkesi Çek Cumhuriyeti’nin Ostrava kentinde 9 gündür hastanede yapay komada tutulan Srnicek, yaşam mücadelesini kazanamadı. Kalecinin menajeri Steve Wraith tarafından yapılan yazılı açıklamada, yaşadığı kalp sorunu nedeniyle Srnicek’in hayatını kaybettiği belirtildi. Futbol kariyeri boyunca Newcastle United, Sheffield Wednesday, Portsmouth ve West Ham United gibi İngiliz takımlarının kalesini koruyan Srnicek, ülkesinin milli takımında da 49 kez forma giymişti.

- Almanya Birinci Futbol Ligi (Bundesliga) takımlarından Borussia Mönchengladbach, Borussia Dortmund’dan orta saha oyuncusu Jonas Hofmann’ı transfer etti. Yeşil-siyahlı kulüpten yapılan açıklamaya göre, 23 yaşındaki Hofmann ile 2020’nin Haziran ayına kadar sözleşme imzalandı. B.Dortmund’un eski hocası Jürgen Klopp’un büyük beklenti içinde olduğu Hofmann için Gladbach’ın 8 milyon avro civarında bir rakam ödediği belirtildi. Hoffmann, Mainz 05 ve Borussia Dortmund formalarıyla çıktığı 49 Bundesliga karşılaşmasında 6 gol attı.

- Portekiz Birinci Futbol Lig takımlarından Benfica, İspanyol ekibi Barcelona’nın 20 yaşındaki sol bek oyuncusu Alejandro Grimaldo’yu kadrosuna kattı. İki kulüpten de yapılan açıklamada, genç oyuncunun transferi için 1,5 milyon euro bonservis bedeli karşılığında anlaşmaya varıldığı belirtildi. Haberde ayrıca İspanyol oyuncunun Lizbon ekibiyle 2021 yılına kadar sözleşme imzaladığı ifade edildi. Valencia altyapısında başladığı futbol kariyerine Barcelona B takımında devam eden Grimaldo, 2011 yılından bu yana İspanya Milli Takımı’nın alt yaş kategorilerinde de forma giydi.

Türkiye liglerinden haberler

- Torku Konyaspor, sportif direktör Murat Erdoğan ile yollarını ayırdığını açıkladı. Kulübün internet sitesinden yapılan açıklamada, “Yönetim kurulumuzun aldığı karar doğrultusunda sezon başında sportif direktörlük görevine getirilen Murat Erdoğan ile yollarımız ayrılmış olup; kendisine kulübümüze vermiş olduğu hizmetlerden dolayı teşekkür ediyor, bundan sonraki yaşantısında başarılar diliyoruz” denildi. Ankaraspor, Galatasaray, Gaziantepspor, İstanbulspor, Malatyaspor, Mersin İdman Yurdu, Sakaryaspor, Sivasspor ve Kasımpaşaspor takımlarında forma giyen Murat Erdoğan Haziran ayında Torku Konyaspor’a sportif direktör olarak imza atmıştı.

- Gençlerbirliği’nde, Teknik Direktör Yılmaz Vural ile yollar ayrıldı. Teknik direktör değişiklikleri ile gündeme damga vuran Gençlerbirliği’nde takımın başında sadece 1 maça çıkan Yılmaz Vural da kıyımdan nasibini aldı. Spor Toto Süper Lig’in 17. haftasında deplasmanda Eskişehirspor’a 2-0 yenilen başkent temsilcisi Gençlerbirliği’nde, böylelikle Teknik Direktör Yılmaz Vural’ın macerası da rekor sürede bitmiş oldu. Kariyerinde birçok kulüp çalıştıran Vural’ın ayrılığında, Başkan İlhan Cavcav ile transfer konusunda yaşadığı anlaşmazlığın etkili olduğu belirtildi.

- Spor Toto Süper Lig’in ilk yarısında 24 puan ile 8. sırada yer alan, sahasında oynadığı 9 maçta ise 15 puan toplama başarısı gösteren Çaykur Rizespor’un tribünlerindeki taraftar sayısı, geçen sezonun aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 50 arttı. İç saha maçlarını 15 bin 485 seyirci kapasiteli Çaykur Didi Stadı’nda oynayan yeşil-mavililer, ligin 17 haftalık ilk devresinde sahasındaki 9 karşılaşmada toplam 30 bin 446 biletli seyirciyi tribünlere çekti. Geçen sezon ise aynı sürede toplam seyirci sayısı 16 bin 924’te kalmıştı. Karadeniz ekibinin taraftarları, tribünlerini en fazla ligin 2. haftasında 1-1 berabere tamamlanan Fenerbahçe maçında doldurdu. Bu karşılaşmada yeşil-beyazlılara 5 bin 412 biletli futbolsever destek verdi.

- Eski hakem Halil İbrahim Dinçdağ, “cinsel kimliğini açıklayarak işsiz kalmasına neden olduğu” iddiasıyla Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) aleyhine açtığı tazminat davasında, 23 bin lira tazminat kazandı. İstanbul 20. Asliye Hukuk Mahkemesi’ndeki karar duruşmasına, davacı Halil İbrahim Dinçdağ ve avukatı ile davalı TFF’nin avukatı katıldı. Davayı karara bağlayan mahkeme, davacının maddi ve manevi tazminat taleplerini kısmen kabul etti. Mahkeme 3 bin lira maddi, 20 bin lira manevi olmak üzere TFF’yi 23 bin lira tazminata mahkûm etti.