Yüzde 8’in altı artık mümkün görünüyor
Merkez Bankası’nın yılın son iki ayında işlenmemiş gıda maddelerinin fiyatında gerileme olacağına dönük beklentisi kasımda gerçekleşti ve bu sayede kasım ayında TÜFE neredeyse sabit kaldı. On ayda yüzde 6.90 olan artış, TÜFE’nin kasımda yalnızca yüzde 0.01 artması sonucu, on bir ayda neredeyse hiç değişmedi ve yüzde 6.91’e çıktı. Ancak, bu yılın kasımındaki yüzde 0.01 artış, geçen yılın aynı ayındaki yüzde 0.38’in çok altında kalınca, yıllık oran geriledi. Ekim sonunda yüzde 7.71 olan yıllık TÜFE, kasım sonunda yüzde 7.32’ye indi.
TÜFE’nin kasımda adeta hiç değişiklik göstermemesinde en büyük etkiyi, girişte de belirttiğimiz gibi işlenmemiş gıda maddelerinin fiyatında ortaya çıkan gerileme yaptı. Bu gerilemenin etkisiyle gıda ve alkolsüz içecekler grubunda fiyatlar kasım ayında yüzde 1.34 düştü. Gıda ve alkolsüz içeceklerin toplam TÜFE’deki ağırlığı yüzde 24 düzeyinde. Bu ağırlık sayesinde yüzde 1.34’lük gerileme, TÜFE’ye düşüş yönünde 0.11 puanlık etki yaptı.
Kasımdaki fiyat hareketleri, artış ya da azalış yönünde olsun, öylesine sınırlı kaldı ki, toplam endekse etki gıda, giyim-ayakkabı ve konut hariç 0.1 puan düzeyinde oluştu ya da sıfır oldu.
Giyim ve ayakkabı 0.07 puan, konut 0.02 puan artırıcı yönde etki yaptı. Lokanta ve oteller, ev eşyası, eğlence ve kültür ile sağlık TÜFE’yi 0.01’er puan artırıcı etkide bulundu.
TÜFE’yi, haberleşme, alkollü içecekler ve tütün 0.01’er puan, biraz önce de belirttiğimiz gibi gıda ve alkolsüz içecekler ise 0.11 puan aşağı çekti.
Hedefin çok, tahminin biraz uzağı!
Merkez Bankası’nın 2013 enflasyon hedefi yüzde 5.3’tü, son enflasyon raporunda tahmin yüzde 6.8’e çıkarıldı. Bu oran teorik olarak hala gerçekleşebilir. Eğer aralık ayında fiyatlar yüzde 0.48 gerilerse, yıllık artış yüzde 6.8’de kalabilir. Tutturulabilse bile yüzde 6.8 başarı sayılır mı, o da ayrı tabii ki. Hem, yüzde 6.8’in gerçekleştirilebileceğini de artık kimse beklemiyor.
Yani, hedefin çok uzağındayız, tahminin ise kısmen uzağında kalmaya razı olmuş durumdayız.
Eğer aralıkta fiyatları yukarı ya da aşağı doğru itecek olağandışı gelişmeler yaşanmazsa yılı kasım sonundaki düzeye yakın kapatma olasılığımız çok güçlü görünüyor. Geçen yılın aralık ayındaki artış yüzde 0.38 olmuştu. Bu yıl da aynı oran gerçekleşirse, yılı kasım sonundaki yüzde 7.32’den kapatacağız demektir.
Yüzde 8’i aşma riski kalmadı gibi...
Biz uzunca bir süre 2013 enflasyonunun yüzde 8’in üstünde gerçekleşme olasılığının çok güçlü olduğuna dikkat çektik, hatta yüzde 8’in altında kalınmasını başarı olarak gördüğümüzü belirttik. Son olarak IMF de tahminini yüzde 8 olarak açıkladı. Ancak görünen, yüzde 8’e işaret eden tahminlerin tutmayacağı yönünde. Yani biz de yanılmışız gibi…Gibi, diyoruz, henüz aralık ayını etkileyecek olağandışı fiyat hareketleri olup olmayacağını bilmiyoruz. Her ne kadar geçmiş yıllar, aralık için yüksek fiyat artışı sonucu verecek gelişmelere işaret etmiyorsa da, bu yılın olumsuz tortusu, kur artışının getirdiği maliyet baskısı. TL, bu yıl hızlı bir değer kaybı yaşamış olmakla birlikte bu maliyetlere tam olarak yansımadı. Bunun, maliyetlere mutlaka yansıması gerekmiyor, ama yansıma olasılığı da güçlü, bunu da kabul etmek durumundayız.
Dolayısıyla mevcut durumda, “TÜFE ağırlıklı olarak yüzde 8’in altında kalacak, çok küçük bir olasılıkla bu düzey aşılır” demek en doğrusu. Yeri gelmişken belirtelim, aralık ayındaki artış yüzde 1.1 olursa, yıllık oran yüzde 8’in az da olsa üstüne çıkacak.
HTFE’ye göre artış daha yüksek
Bu arada Merkez Bankası danışmanlarından Zafer Yükseler tarafından TÜİK verileri esas alınarak hazırlanan Hızlı Tüketilen Ürünler Fiyat Endeksi’ne (HTFE) göre kasım ayındaki artış yüzde 0.52 ile TÜİK’in belirlediği oranın çok üstünde gerçekleşti. TÜFE’nin yüzde 57’sini kapsayan ve 148 mal ve hizmetten oluşan HTFE, temel olarak her ay tüketilen mal ve hizmetleri kapsıyor.
HTFE’ye göre ilk on bir ayda yüzde 8.08 artış oldu; kasım itibariyle son bir yıldaki artış ise yüzde 7.98 düzeyinde.
