Yüzde 11’lik büyümede şaşılacak bir yön yok

Aslında üçüncü çeyrekteki yüzde 11.1’lik büyümeye şaşanlara şaşmalı. Hele hele, daha on gün önce “Üçüncü çeyrek büyüme tahminimizi yukarı yönlü revize ediyoruz” diyerek yüzde 7.5 dolayında tahminde bulunanlara şaşmanın ötesinde belki de “Anlı şanlı üniversiteler olarak bu oranları nasıl hesaplayabildiniz” diye sormalı.

Türkiye ekonomisinin yılın üçüncü çeyreğinde çift haneli büyümesinden doğal ne olabilir ki... Bu durum aylar öncesinden zaten belliydi. Gelişmeleri izleyen ve geçen yılki ekonomik çöküşü dikkate alan herkes biraz hesap kitap yaptığında büyüme oranının buralara ulaşacağını görebilirdi.

Bu yıl değil, geçen yıl önemli

Ekonominin çift haneli büyümesi tabii ki önemli ama gözden kaçırılmaması gereken çok önemli bir detay var.

Türkiye ekonomisinde bu yıl üçüncü çeyrekte olağanüstü gelişmeler yaşanmış değil. Geçen yıl üçüncü çeyrek çok kötüydü, bu yılın oranı da geçen yılki o çökmüş ekonomiyle kıyaslama yapıldığı için yüksek çıktı, hepsi bu.

GSYH, geçen yıl üçüncü çeyrekte gerilememiş olsa ve normal seyrinde büyüme gösterseydi, bu yılın üçüncü çeyreğinde oluşacak büyüme yüzde 5 dolayında kalacaktı.

Buyurun, rekoru devam ettirin!

GSYH üçüncü çeyrekte yüzde 11.1 büyüdü ya, açıklamalar peş peşe gelmeye başladı. Türkiye’nin nasıl büyüme rekoru kırdığından, dünyaya parmak ısırttığından söz ediliyor.

Peki, iyi güzel de, madem icraatlarla böylesine rekorlar kırılabiliyordu, öncelikle neden ilk iki çeyrekte üçüncü çeyrekteki gibi çift haneli büyüme sağlayacak adımlar atılmadığını soralım.
Varsayalım bu yapılamadı, son çeyrekte yine çift haneli büyüyebileceğimizi söyleyebilen var mı, onu soralım.

“Son çeyrek geride kaldı sayılır, artık yapacak pek bir şey yok” deniliyorsa, o zaman 2018 yılı büyümesinin neden çift haneli öngörülmediğini soralım.

Ayaklarımızı yere sağlam basalım; üçüncü çeyrekteki bu büyüme tümüyle ama tümüyle geçen yılki ekonomik çöküşün bir sonucudur. Bu çöküş bilindiği içindir ki üçüncü çeyrek büyümesinin çift haneli olacağı aylar öncesinden tahmin edilebiliyordu.

Yüzde 11’i üç ay önce yazdık

Tam üç ay öncesi... Tarih 14 Eylül 2017... Bu köşedeki yazımızın başlığı şöyleydi:

“Büyümede tüm tahminleri bir kenara atın, üçüncü çeyrekte çift hane geliyor”

Hükümet üyeleri o sıralarda yüzde 7’ler dolayında tahminler dile getirmekteydiler. Biz ise “Üçüncü çeyrekteki GSYH, geçen yıla göre yüzde 10 ile yüzde 12 arasında bir artış gösterebilir. Artış oranının yüzde 12’ye daha yakın gerçekleşmesi olasılığının daha ağır bastığını da söyleyelim” diye yazmıştık.

Falcılık yapmıyorduk tabii ki, kahin de değildik. Yaptığımız şuydu: 1998-2015 döneminin ilk ve ikinci çeyrek GSYH büyüklüğünden üçüncü çeyreğe geçiş dengesini göz önünde bulundurarak bu denge oranını 2017’ye uygulamıştık. Bulduğumuz oran da işte yüzde 10-12 arasında bir büyümeye işaret ediyordu.

Üçüncü çeyrek büyümesinin yüzde 10-12 arasında gerçekleşebileceğini belirttiğimiz 14 Eylül’deki yazımızda yıllık büyüme tahminimizi de yüzde 6.5 olarak dile getirmiştik.

Üçüncü çeyrek büyümesi yüzde 11.1 olarak açıklanırken, ilk iki çeyreğe ilişkin oranlar da yüzde 5.3 ve yüzde 5.4 olmak üzere yukarı yönlü revize edildi. Bu oranları dikkate alarak ve son çeyrekteki gelişmeleri göz önünde bulundurarak yıllık büyümenin hangi düzeyde oluşabileceğini önümüzdeki günlerde ele alacağımızı belirtelim.

Dokuz aylık büyüme yüzde 7.4

Bu arada yılın ilk dokuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre sağlanan büyüme yüzde 7.4 olarak gerçekleşti.

Geçen yılın ilk dokuz ayında, üçüncü çeyrekteki küçülmeye rağmen 2015’in aynı dönemine göre yüzde 2.8’lik büyüme sağlanmıştı.