Yurtdışındaki alıcı ihraç ettiğimiz eşyayı kabul etmezse ne olur
Sayın DÜNYA okurlar, ihracat ülkemiz için çok önemli bir konudur. İhracatçılarımızın gönderdiği malların zaman zaman alıcısı tarafından kabul edilmediği oluyor. Peki, bu durumda ne yapılabilir.
Alıcısı tarafından kabul edilmeyen mallar karşılığında aynı bedel ve şartlarla mal ihracına ilişkin talepler, durumu gösterir belgelere istinaden gümrük mevzuatı çerçevesinde giriş ve çıkışta ayniyeti tespit edilmek suretiyle gümrük idarelerince sonuçlandırılır. Kabul edilmeyen malların başka bedel ve şartlarla aynı veya farklı alıcılara satışına ilişkin talepler, durumu gösterir belgeler ve yeni satış sözleşmesine ait İhracatçı Birlikleri Ge-nel Sekreterliği’nce onaylı faturanın ibrazından sonra gümrük idarelerince sonuçlandırılır.
Gümrük idarelerince sonuçlar İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine ve mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine bildirilir. Kabul edilmeyen malların bozulabilir nitelikte olması halinde, bu tür talepler İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği veya daha sonra İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’ne bilgi vermek kaydıyla Bakanlık yurt dışı teşkilatlarınca sonuçlandırılır ve ilgili gümrük idaresine bildirilir. İhracatın desteklenmesine yönelik mevzuat kapsamında yapılmış olması halinde, ait olduğu mevzuat hükümlerine tabidir.
Bir başka konu da alıcısına teslim edilemeyen mallar ve malların terk edilmesi konusudur. Yanma, çalınma gibi haklı ve zorunlu nedenlerle alıcısına teslim edilemeyen mallara ilişkin ihracat talepleri, durumu gösteren belgelere dayanılarak Bakanlıkça (İhracat Genel Müdürlüğü) sonuçlandırılır. Geri getirilmesinde ekonomik yarar görülmeyen malların (ilgili ülke veya firmaya) terk edilmesine ilişkin talepler, durumu gösteren belgelere dayanılarak İhracat Genel Müdürlüğü’nce sonuçlandırılır. Yukarıda belirtilen hususlar, ihracatın desteklenmesine yönelik mevzuat kapsamında yapılmış olması hâlin-de, ait olduğu mevzuat hükümlerine tabidir.
Gümrük idarelerince yapılacak işlemler
Otomasyona geçmiş gümrük idareleri, ihracat işlemlerinde tescil onayı yapılmadan önce, gümrük beyannamesi üzerinde İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği'nin elektronik ortamda oluşturdukları "Birlik Onay Kodu"nu ararlar. Kodu doğrulanmayan gümrük beyannamelerine istinaden mal çıkışı yapılmaz. Otomasyona geçmemiş gümrük idareleri ise, ihracat işlemlerinde gümrük beyannamesi üzerinde İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’nin onayı/kaydı aranır. Onay/kaydı bulunmayan gümrük beyannamelerine istinaden mal çıkışı yapılmaz. Gümrük idareleri, ihracatı müteakip durumu ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği'ne bildirir. Gümrük idarelerince tescil edilen gümrük beyannameleri üzerinde herhangi bir değişiklik yapıl-ması veya gümrük beyannamelerinin iptal edilmesi halinde, bu husus işlemi yapan gümrük idaresi tarafından onayı/kaydı veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’ne, mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine ve Türkiye İstatistik Kurumu’na bildirilir.
Yapılan ihracatlardan, alıcısı tarafından kabul edilmeyen veya alıcısına teslim edilemeyen ya da terk edilen mallarla ilgili olarak; söz konusu eşyaların ihracatı nedeniyle yararlanılan hak ve menfaatler (KDV, ÖTV, damga vergisi ve harç istisnası, yararlanılan ihracat kredileri, eşyaların bünyesinde bulunan ve DİİB veya Dahilde İşleme İzni kapsamında ithal edilen kısmına tekabül eden ve ithalat sırasında teminata bağlanan gümrük vergi ve resimleri, vb.) süresi içinde beyan edilerek, ilgili kurum ve kuruluşlara geri ödenmek şartıyla herhangi bir müeyyide uygulanmaz. Bu konuları geniş çerçevede inceleyen Ticaret Başmüfettişi Kerim Çoban’ın Gümrük Dünyası Dergisi’ndeki makalesi önemle incelenmelidir.