Yurtdışına işçi götüren işverenlere 5 puanlık prim indirimi

Yararlanma şartlarının kolay ve basit olması nedeniyle şuanda işverenler tarafından en çok tercih edilen ve kamuoyunda daha çok Hazine desteği olarak bilinen prim teşviki, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 81/1 maddesinde düzenlenmiş olan 5 puanlık prim indirimi uygulamasıdır.

5 puanlık prim indirimi, 2008 Ekim ayından buyana uygulanmasına rağmen, yurtdışına çalıştırılmak üzere işçi götüren işverenler bu önemli teşvikten yararlanamamakta, bu ise yurtdışında iş üstlenen ve önemli oranda da istihdam yaratan işverenlerin mağduriyetine yol açmaktaydı.

Ancak, 24 Nisan 2013 tarihinde TBMM'ye sevk edilen ve Plan ve Bütçe Komisyonu'nda da görüşülerek kabul edilen "Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı"ndaki düzenlemeye göre yurtdışına çalıştırılmak üzere işçi götüren işverenler de 5 puanlık prim indiriminden yararlanabileceklerdir.

Teşvik kapsamına giren işverenler

5510 sayılı Kanun'un 5/g maddesine göre Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere Türk işçisi götürüldüğünde, bu işçilerle ilgili sosyal güvenlik yükümlülükleri işletme merkezinin bulunduğu yerdeki SGK Müdürlüğü'nde tescil ettirilen işyeri dosyasından yerine getirilmekte ve kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primi olarak da toplam %13,5-19 arasında prim ödenmektedir.

Tasarıdaki düzenlemenin yasalaşması durumunda ise, %5'i işçi, %7,5'i işveren hissesi olan %12.5 oranındaki genel sağlık sigortası priminin işveren hissesine düşen 5 puanlık kısmı Hazine tarafından karşılanacaktır.

Söz konusu 5 puanlık prim indiriminden Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti İle Almanya Federal Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Türk Firmaları İşçilerinin İstisna Akdi Çerçevesinde İstihdamına İlişkin Anlaşma kapsamında Almanya'ya işçi götüren ve bu işçilerle ilgili sosyal güvenlik yükümlülüklerini Türkiye'de açtırdığı SGK işyeri dosyasından yerine getiren işverenler de yararlanabilecektir.

Buna karşın, Türkiye-Libya ikili sosyal güvenlik sözleşmesi kapsamında Libya'ya çalıştırılmak üzere işçi götüren ve bu işçilerle ilgili sosyal güvenlik yükümlülüklerini Türkiye'de açtırdığı SGK işyeri dosyasından yerine getiren işverenler ise, Türkiye'de genel sağlık sigortası primi ödemediklerinden söz konusu 5 puanlık prim indiriminden yararlanmaları mümkün olmayacaktır.

Teşvik tutarının alt ve üst sınırı

Tasarıdaki düzenlemeye göre, özel sektör işverenlerinin Türkiye'den yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürdükleri sigortalıları için, prime esas kazançları üzerinden ödenecek genel sağlık sigortası priminin işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet tutar Hazinece karşılanacaktır.

Şuan yürürlükte olan prime esas kazanç sınırları dikkate alındığında yurtdışında çalıştırılacak her bir sigortalı için sağlanacak prim desteğinin aylık alt sınırı (978.60 X %5) 48.93 TL, aylık üst sınırı da (6.360.90 X %5) 319.55 TL olacaktır.

Teşvikten yararlanmanın şartları

Teşvikten faydalanabilmek için; işverenler tarafından aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde SGK'ya verilmesi, sigorta primi tutarlarının Hazine tarafından karşılanmayan kısmının yasal süresi içinde ödenmiş olması ve işverenlerin SGK'ya prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması gerekmektedir.

Teşviki 1 yıl kaybettirecek durumlar

Sosyal güvenlik mevzuatı uyarınca yapılan kontrol ve denetimlerde, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde işverenler bir yıl süreyle söz konusu prim desteğinden yararlandırılmayacak, yersiz yararlanılmış olduğunun sonradan anlaşılması halinde de yararlanılan teşvik tutarı gecikme zammı ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
Yurtdışı müteahhitlik işlerindeki çifte sosyal güvenlik yükümlülüğü hafifleyecek
Ekonomi Bakanlığı'nın verilerine göre, yurtdışı müteahhitlik işlerinde Türk müteahhitlerinin üstlendiği proje bedeli 2002'de 2.5 milyar dolarken, bu rakam 2012'ye gelindiğinde 26.6 milyar dolara çıkmıştır. Yine, Engineering News Record dergisinin rakamlarına göre, dünyanın en büyük 225 müteahhitlik firması arasında 2003'te sadece 8 Türk firması yer alırken, 2012 yılında bu rakam 33 firmaya çıkarak, Çin'den sonra ikinci sıraya yerleşmişlerdir.

Yurtdışı müteahhitlik işlerinde firmalarımız bu şekilde büyürken, maalesef 2004'te 81 bin olan Türk işçi sayısı, 2012'de 57 bin 953 kişiye inmiştir.

Götürülen işçi sayısında bu azalışın nedenlerinden birini de Türk müteahhitlerinin götürülen işçiler için hem Türkiye'de, hem de iş üstlenilen ülkede olmak üzere çifte sosyal güvenlik primi ödemelerinden kaynaklanmaktaydı.

Dolayısıyla, yurtdışına işçi götüren işverenlerin çifte sosyal güvenlik yükümlülüğünden kaynaklanan mağduriyetlerinin geçte olsa hafifletilmesine yönelik yapılan 5 puanlık prim indiriminin olumlu bir düzenleme olduğu düşünülmektedir.