Yunanlılara veda Türklere merhaba

Ekonomi ile ilgili yazı yazanlar için konu bulmak için zorlanılmadığı günler. Krizler iktisatçılar için adeta birer laboratuar. Yapılan deneylerde doğal olar ülke ekonomileri üzerine.

2011 yılında olduğu gibi 2012 yılında da gündemdeki denek ülke yine Yunanistan. Yunanistan geçen hafta iflastan şimdilik kurtuldu. AB 130 milyar Euro'luk paketi onayladı. Bu pakete yardım paketi deniyor. Ancak ifade doğru değil. Çünkü ortada Yunan halkına yapılmış bir yardım yok. Paket ile Yunanistan yeniden borçlandırılıyor, alınan borç ile de eski borçlar ödeniyor. Aslında ortada bir tahvil takası söz konusu. Bu takas Yunanlıların refahını etkilemeyecek, hatta 130 milyar Euro'da yetmeyeceği için AB Yunanistan neyiz var ise satın, vergileri artırın, kamu harcamalarını düşürün diyor. Seçilmiş değil, atanmış Başbakan'ın hükümeti de bu önerileri içeren önlemleri hem kabul etti, hem de partilere kabul ettirip, parlamentoda yasallaşmasını sağladı. Ne de olsa Demokrasi demek parlamento demek!!!

Yunan halkı bu kararlara karşı milliyetçi bir tutum sergilese de, Yunan Hükümeti de, AB'de gösterileri umursamadı. Fakat Yunan halkı şunu biliyor. Tüm bu paketler, önlemler Yunanistan için değil, Yunanistan borç verenleri kurtarmak için. Hatta biraz daha ileri gidip, "biz eğer kötü yola düştük ise, buna referans olan kim" sorusunu soruyorlar. Sorularında haklılar. Aşağıda verdiğim Kamu Borç Stoku/GSYH tablosunu ve grafiğine bir göz atın.  Yunanistan'ın kriz öncesi 2007'de kredi notu AA, kamu borç stoku/GSYH oranı %112,9, yani Maastricht Kriterlerinin nerede ise iki katı, 2011'de oran %157,1, kredi notu CCC. İki gün önce de Fitch, kredi notunu C'ye düşürdü. Bu not ile Yunanistan'ı temerrüte düşürdüler diyebiliriz. Anlatmak istediğimiz Yunan ekonomisi 2007'de iyi değildi, notu neden yüksekti? Yanıt basit, borçlarını ödeyebiliyordu. Küresel sermaye borç verdiği ülkeden borcunu tahsil edebildiği sürece  o ülke için sorun yok raporu/derecesi verebiliyor demek.

Şimdi tablo ve grafikten bugün yine krizin ateşi içinde kavrulan İspanya ve İrlanda'ya bakınız. Kriz öncesi borçlanma oranları düşük, ancak yine de krize girdiler.

Buradan birkaç sonuç çıkartabiliriz:

-Kamu borç stoku/GSYH oranı düşükte olsa (%60'ın altı), ülkeler krize girebiliyor,

- Kriz sonrası ülkelerin Kamu Borç Stoku/GSYH oranı hızla yükseliyor. Bunun iki nedeni var. İlki kriz nedeni ile borçlanmak zorunda kalınıyor. İkincisi ise GSYH'daki düşüş.

Yunanistan geldiği bu noktadan çıkmak için Euro'dan vazgeçmek zorunda kalabilir. Bu Yunanistan içinde, AB içinde yüksek maliyetli olacaktır. Ancak mecbur kalınabilir. Çünkü Yunanistan'ın sadece maliye politikasına değil, kısa dönemde para politikasına da ihtiyaç var. Daha basit bir anlatımla eğer Yunanistan Euro alanında olmasa idi, Drahmi basarak kısa vadede yaşanılan maliyeti azaltabilirdi.

Bu yazı daha fazla uzamasın diye Türkiye için geniş bir analiz yapmayacağım. Sadece bir vurgu yapıp sizi merakta bırakmak istiyorum. Analizi haftaya bırakalım. Cumhuriyet kuruluyor yıl 1923, 2002 yılı sonu AKP iktidara geliyor. 79 yılda yapılan toplam borç 242,6 milyar TL. Yıl 2011 AKP üçüncü dönem yine iktidara geliyor. Yıl sonunda borç stoku 518,2 milyar TL.  Yani dokuz yılda yapılan borç 275.6 milyar TL. (Unutmayalım bu borç stoku yaklaşık 45 milyar dolarlık özelleştirmeye rağmen bu düzeyde).

Şimdi 2002'de Türkiye'nin sahip olduklarına düşünün, bu ülke neler sahipti? Bir kenara not edin, sonra tekrar düşünün 23 Şubat 2012'ye gelindiğinde bu ülke nelere sahip olmuş? Bunu da bir kenara yazın. Sonra biri birinden çıkarın. Kalana bakın ve şu soruya lütfen bir yanıt verin: Bu 275,6 milyar TL nerede. Yanıtınızı yazın. İşe yarayabilir.