Yükseliş devam eder mi?
Piyasalarda yine iyimser rüzgarlar esiyor. Avrupa Merkez Bankası’ndan yeni bir repo operasyonu, tahvil alım programı gibi adımlar bekleyenlerin sayısı artıyor. Fed’in azaltıma aralık ayında başlayacağını düşünenlerin sayısı azalıyor. Japonya Merkez Bankası’nın parasal genişleme programı devam ediyor. Bunlar, ‘‘kasım sonu-aralık başı’’ rallisinin bu sene de yaşanma olasılığını artırıyor.
Bu havayı etkileyebilecek faktörler neler olabilir? 5 Aralık’ta AMB toplantısı. 6 Aralık’ta ABD istihdam raporu. 13 Aralık, Demokratların ve Cumhuriyetçilerin oluşturduğu uzlaşma komisyonunun bütçe konusunda anlaşmaya varması için son tarih. 18 Aralık’ta Fed toplantısı. Genelde rahat geçen aralık ayı, bu sefer çok hareketli olabilir. Bugünkü iyimserlik devam eder, Türkiye’nin de bulunduğu gelişen ülkeler grubu getiri anlamında performansını geliştirirse, aralık ayının ortasından önce bir kar realizasyonu da görebiliriz.
Piyasa oyuncuları, azaltımın başlaması konusunda, Ocak 2014 ve Mart 2014 tarihlerinde ayrılıyor. Karar ekonomik verilere bağlı ve şu aşamada net bir görünüm yok. Yine de, Fed’in 29 Ocak’taki toplantısı piyasaların önünde ciddi bir risk olarak duruyor. Azaltımın konuşulması bile gelişen ülke piyasalarında ciddi bir satış dalgası yaratmışken, azaltımın gerçekleşmesi daha şiddetli rüzgarları da beraberinde getirebilir. Bu ülkelerin kalıcı önlemler açısından hemen hemen hiçbir şey yapmadıkları görülüyor. Mayıs 2013’te Bernanke azaltımdan bahsettiğinden beri, dış finansman konusunda sıkıntı yaşayan ülkeler palyatif tedbirler açıkladılar. TCMB dünkü toplantısında, ne politika faizini ne de faiz koridorunu değiştirdi. TL biraz değer kaybettiğinde, bankaların ortalama fonlama maliyetlerini artırmak kalıcı bir çözüm müdür? ABD’nin eski başkanlarından Wilson’ın, ‘‘Akıntıya karşı yüzen kişi, onun kuvvetini de bilir’’ sözünü hatırlıyorum. TCMB’nin bunun bilincinde olduğunu umuyorum.
BİST 100, son günlerdeki yüzde 5’lik yükselişi ile en hızlı yükselen endeks oldu. Analistler ve yorumcular, endekste 85.000-86.000 seviyelerini dillendiriyor. Giren para spekülatif.Bugün ne kadar hızlı yükselirseniz, yarınki olası satış dalgasında en büyük darbeyi alırsınız. Yin ve yang kutuplaşmasında olduğu gibi, yükselişin büyüklüğü ile düşüşün sertliği arasında direkt bir ilişki vardır. Bizde politika yapıcı, yorumcu, yatırımcı, borsa endeksinin hep yükselmesini ister. Düşüşlerden para kazanma kültürü yerleşmemiştir. Buna yönelik finansal araç sayısı azdır. Kurumlar, daha çok yatırımcının portföylerinde olmasını isterler. Bu nedenle, ‘‘Endekste sert bir düşüş bekliyorum’’, ‘‘Borsada satış baskısı çok fazla’’, gibi yorumları medyada fazla görmezsiniz.
Gelişmiş ülkelerin hisselerinde olmamak büyük bir kayıp gibi görülüyor. Amerikan endeksleri rekor üstüne rekor kırıyor. Son haftalarda biraz hız kesse de, Avrupa borsa yatırım fonlarına sermaye girişleri sürüyor. Tabii varlık fiyatlarındaki artışlar, balon endişelerini de beraberinde getiriyor. Reel faizlerin negatif olması da hisse senetlerine girişleri destekliyor. Dikkat edilirse, büyük merkez bankalarından gelen açıklamalardan sonra yaşanan yükselişlerin hızı azalmaya başladı. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan boğa piyasalarını(yükseliş) inceledim. Ortalama yükseliş 49 ay sürüyor. Savaş sonrası dönemdeki en uzun süreli yükseliş 60 ay olmuş. Mevcut boğa piyasası 55. ayında. Seçici olup, hisselerde pozisyon yine alınabilir. Taktik açıdan ise korunmak gerekiyor. Biraz şüphecilik sağlıklıdır.