Yüksek sesle öneriyoruz…

6 Şubat 2023’te büyük felaketle sarsıldık. Giden canlar, harabeye dönen şehirler, hayatlarda açılan derin yaralar…

Teknoloji odaklı ulusal afetler eylem planı şart

Bir sonraki felakete hazır mıyız? Bilinç­lenme, önlem alma, öncesi haberleşme, anında organize olma, anlık iletişim gibi ko­nularda projeler, çalışmalar yeterli mi değil mi, neler yapılıyor, kime ne görev düşüyor, organizasyon, koordinasyon planları, Ar-Ge projeleri, simülasyonlar, senaryolar, tekno­lojik dönüşüm vb. sorular sorular...

Yapay zekâ, büyük veri ve analitiği, nesne­lerin interneti (IoT), robotik gibi ileri seviye teknolojilere yatırım şart.

Yapay zekâ destekli projeler

Yapay zekâ üssü: Riskli bölgeleri ana­liz eden bir ulusal deprem üssü ve enstitü­ler. Yer kabuğundaki hareketleri anlık analiz eden süper bilgisayarlar. 81 ilde sismik sen­sör ağları, uydu destekli deprem veri harita­ları ile büyük veri analizi.

Biliçlendirme: Herkesin cebinde ve ya­şadığı mahallede sürekli deprem bilinci oluşturan bir sistem, “Afet Simülasyon Uy­gulaması”, deprem bilinci mobil uygulama­larına zorunlu entegrasyon.

Felaket tahmini: Geçmiş depremlerden öğrenerek tahmin yapabilen bir model ge­liştirme. İklim değişikliği, zemin değişimi ve tektonik hareketleri analiz eden bir sistem oluşturma, şehir planlamalarında zorunlu kullandırma.

Veri paylaşımı: Sismik sensörler, bina sağlık kayıtları, hava ve zemin ölçümlerin­den gelen verilerin analiz edildiği, halkın eri­şimine açık, yaşadığı bölgedeki riskleri gö­rebileceği, sigorta firmaları, emlakçılar ve belediyelerin risk değerlendirmesi yapabile­ceği bilgi paylaşım platformu.

Güvenlik puanı ve karne: Binalara “Deprem Direnci Puanı”, mahalleler genel zemin durumu, yapı risk haritası, deprem gü­venliği düşük yerlerde kira emlak alım-satım işlemleri sınırlandırma, bina sağlık kontrol sistemleriyle yapıları düzenli izleme. Bina­lara dijital deprem skoru etiketi. Yapı malze­mesi, yaş, zemin etüdü bilgileri veri tabanı, bina risk faktörü analizi ve puanı, deprem da­yanıklılık sertifikası.

Yönlendirme: Sokaklara dijital işaretler, en yakın güvenli kaçış ve toplanma alanlarına sesli ve ışıklı yönlendirme panoları, bina çök­me ihtimali olan noktalar, en kısa ve güvenli yolu hesaplayan hızlı tahliye algoritmaları.

Acil bildirim yardım sistemi: Anlık me­sajlaşma uygulamalarına, resmi “Deprem Acil Bildirim” botları ekleme. Depremden saniyeler önce, etkilenecek bölgelerdeki va­tandaşlara otomatik mesaj ile acil uyarı ver­me. Deprem anında ve sonrasında, vatandaş­ların enkaz altından SOS mesajı gönderebi­leceği “Acil Yardım Modülü”.

Uyarı sistemi: Deprem anında sosyal medyadan acil uyarı gönderme. Analizleri, sosyal medya üzerinden paylaşılan deprem bilgilerini doğrulayarak anında yetkililere iletme. Bölgedeki en güncel hasar tespitleri ve güvenli kaçış noktalarını duyurma.

Acil şebeke modu: Telefon hatlarının çökmesini önleyici GSM şebekelerini acil du­rum moduna geçirip, öncelikli AFAD, hasta­neler ve kurtarma ekiplerine tahsis etme. Kul­lanıcılara 1 dakikalık acil durum arama hakkı tanıma. Deprem bölgelerindeki baz istasyon­larını güneş enerjili ve taşınabilir tasarlama.

Dronlar ve robotlar: Deprem sonrası, dronların havalanarak, ses algılama ve ter­mal kameralarla enkaz altındaki insanla­rı tespit etme, anlık görüntüleri acil yardım ekiplerine yönlendirme, müdahaleyi hızlan­dırma. Yer altına girebilen enkaz altı tespit, ses hareket vücut ısısı algılayan, insanların bulunduğu noktaları tespit eden robotlar.

Lojistik ağı: Yardımların kaosa dönüş­memesi için hangi yardımın nereye gidece­ğini analiz eden, yerel yardım kuruluşları, belediyeler ve gönüllüler ile koordinasyonu sağlayan, ihtiyaç noktalarını sürekli güncel­leyen, akışı optimize eden lojistik yönetim sistemi platformu.

Bilgi yönetimi: Bilgi kirliliği ve kaosu ön­leyici yanıltıcı bilgiler, yalan haberleri, panik yaratıcı paylaşımların anında tespiti. Yet­kililerden gelen resmi açıklamaları sosyal medyadan otomatik yayma. Enkaz altından yardım çağrısı içeren mesajları filtreleyerek arama-kurtarma ekiplerine yönlendirme.

Son söz: Afetler kaçınılmaz, ama ileri tek­noloji ile kayıpları azaltmak mümkün.