Yuan’sa At Sepete

Beklendiği gibi Yuan IMF’in SDR sepetine alındı ve 1 Ekim 2016 itibarı ile sepette beşinci para birimi olarak boy gösterecek. Sepetteki para birimlerinin ağırlıkları ise yüzde 41.73 Dolar, yüzde 30.93 Euro, yüzde 10.92 Yuan, yüzde 8.33 Yen ve yüzde 8.09 GBP olarak açıklandı. Yuan öncesinde ise ağırlıklar Euro yüzde 37.4, Pound yüzde 11.3, USD yüzde 41.9 ve Yen yüzde 9.4 şeklindeydi. Yani en büyük darbeyi Euro yemiş durumda. Ancak birazdan belirteceğim gibi bunun temelinde bazı yorumlarda okuduğumuz gibi bir komplo veya ABD’nin oyunu yok. Tekrar altını çizmek gerek global rezervler ve SDR sepeti arasında büyük bir paralellik yok. Yine IMF’in açıkladığı global rezervlerde USD çok daha fazla paya sahipken diğerleri çok daha düşük oranlara sahip. Üstelik SDR sepeti içinde olmayan Kanada doları, Avustralya doları, Frank gibi birimlerin de merkez bankaları tarafından tercih edilen para birimleri. Önce neden Doların ağırlığı sabit kalırken Euro’nun bu kadar kayba uğradı bir bakalım. IMF hesaplamayı yaparken 4 unsura bakıyor; bunlar ihracat miktarı, IMF üyelerinin tuttuğu rezervlerde söz konusu para biriminin payı, FX piyasalarda payı ve uluslararası yükümlülükleri. Bu durumda  Deutsche Bank'ın rakamları ile:

1- 2005-09 döneminde Euro Bölgesinin mal ve hizmet ihracatı toplamda yüzde 19.8’den  2010-14'te yüzde 18.2’ye gerilemiş.

2- IMF rezerv verisine göre Euro'nun payı 2010 2Ç'te yüzde 26.2 iken 2015'te yüzde 20.7 olmuş.

3- FX piyasasında payı 2010'da yüzde 19.5’ken 2013'te yüzde 16.7 olmuş. 

4- Euro bazlı uluslararası yükümlülükler toplamın yüzde 34.4'ünden (2009  4Ç) 2014 son çeyrekte yüzde 29.7’ye gerilemiş.

Yani Euro global olarak her türlü işlemde ağırlığını kaybettiği için SDR sepetinde de ağırlığını yitirmiş. 

Elbette yatırımcıların kafasındaki diğer bir soru da Yuan’ın sepete girmesi ile nelerin değişeceği. Kısa vadede büyük bir değişiklik olmayacaktır. Zira Yuan SWİFT’te 5. Para birimi gibi haber başlıkları görseniz de Hong Kong ile olan işlemler çıkartıldığında global sistemde payı sadece yüzde 0.8. Gerçek anlamda bir rezerv para olmak istiyorsanız derin ve güvenli bir bono piyasasına sahip olmanız gerek. Çin henüz bundan çok uzakta. Çin A Hisselerinin MSCI endeksine girmesi gibi bir başka kritik olay gerçekleşmeden ve Yuan daha fazla liberalize edilmeden kullanım miktarı artmayacaktır. Ancak SDR sepetine girmesi hükümetin de bu yönde adımlar atmasını hızlandıracak bir gelişme. Yine de ben tüm bu olan bitene farklı bir açıdan bakmayı tercih ediyorum.Ya olan bitenin öznesi aslında Yuan değil de SDR ise? Öyle ya  ABD tarafından dizayn edilmiş olan önce Batı sonra globalleşen sisteme tarihe ilk kez ABD'nin doğrudan müttefiki olmayan bir ülkenin para birimi girdi. Çin'in WTO,Asya Yatırım Bankası (ki para birimi Yuan değil Dolar ilan edildi) vb uygulamalarda bile yeni bir sistem değil sistemin içinde kalarak hareket ettiğini görüyoruz. 

PBOC başkanı Zhou Xiaochuan'ın 2009 tarihli  “Uluslararası Para Sisteminin Reforme Edilmesi” konulu konuşmasında “SDR'ın rolü değişerek uluslararası rezerv para birimi olabilir mi?” sorusunu sormuştu. . 

Daha önce de Doların rezerv para birimi olarak ABD için bir külfet olmaya başladığını hem rakam hem de benzer görüşleri kullanarak paylaşmıştım. Doların aşırı değer kazanması ve Euro'nun başına gelecekler neticesinde sistem yeniden değişmek zorunda kalacak. O zaman Altını da SDR'ı da çok daha fazla duyacağız.