Yönetim kurulunun misyonu değişti!

Yeni dönem, şirketleri dönüşmeye zor­luyor. Önümüzdeki on sene rekabetin, pazarların, iş modellerinin ve operasyonla­rın köklü şekilde değiştiğini göreceğiz. Di­yeceksiniz ki, daha on sene var, biz işimize bakalım. Kötü haber şu; değişim hali hazırda büyük bir hızla devam ediyor.

On sene son­ra göreceğimiz tablo sadece değişimin sonu­cu olacak. Bu sonuç nedir? Uyum sağlayan ve geleceği iyi anlayarak, pozisyonunu buna göre belirlemiş olanlar var olacak, diğerleri yok olacak. Bu kadar net.

Şimdi böyle bir durumu bugünden fark edip, aksiyon almak lazım. Ancak ülkemizde şirketlerin %99’u KOBİ ve bunun da büyük kısmı mikro ve küçük ölçekli işletme. Orta ve büyük ölçekli şirket sayımız bir hayli az. Küçüklerin bunu fark etmesi ve aksiyon al­ması kolay değil. Onlar hayatta kalma der­dinde. Orta ve büyük ölçekli şirketlerin mu­hakkak bu tabloyu doğru yorumlaması ve bu konuya yatırım yapması gerekiyor.

Değişimi fark ediyor muyuz?

On sene önce geçerli olan tüm yönetim modelleri, iş modelleri, operasyonel model­ler, kâr modelleri, müşteri profilleri, beklen­tileri, tedarik zincirleri, uluslararası ticaret kuralları, finans, hepsi değişiyor. Kısaca iş dünyasında oyunun kuralları değişiyor.

Sür­dürülebilirlik ve yapay zekâ eksenli bu de­ğişim, öyle hızlı ki, on sene sonra biz sadece sonuçla yüzleşip, “yahu bu noktaya nasıl gel­dik” diyeceğiz! Bugün bu değişimi şirketler­de fark edip, geleceği doğru yorumlayıp, bu değişime yönelik stratejik aksiyonları alma­sı gereken yönetim kurulları. Ancak %99’u KOBİ olan ülkemiz şirketlerinde (büyük öl­çekli şirket sayısı 12-13 bin olarak tahmin ediliyor), bırakın etkili ve geleceği yorumla­yan yönetim kurullarını, aktif çalışan, kâğıt üzerinde değil, fiilen görevinin başında yö­netim kurulu sayısı toplamın %10’unu bul­maz düşüncesindeyim. Hatta büyük ölçekli şirketlerde dahi bu oran %25- 30’u geçmez.

Dolayısıyla, iş fazlasıyla operasyonun içinde olan icracılara kalıyor. İster patron­lar olsun, ister profesyonel tepe yöneticiler; icracılar günlük operasyonlar dahilinde, bu değişimi ne kadar fark edebiliyor? Fark et­seler de ne yapabiliyorlar?

Yönetim kurulu yapıları güçlendirilmeli

Buradan beni takip edeni okuyan KOBİ veya büyük ölçekli şirketlerin patron, genel müdür ya da mali işler yöneticilerine seslen­mek istiyorum; lütfen bu değişimi anlayalım ve aksiyon alalım! Bakın anlamak demek, farkında olmak demek değil. Ötesine geç­mek demek. İlk aksiyon, bu fırtınaya karşı kaptan köşkünü yani yönetim kurulunu güç­lendirmek olmalı.

Ortaklık yapınız ne olur­sa olsun, aktif bir yönetim kurulu oluşturup, bu konuları tartışmaya, şirket stratejilerini geleceğe yönelik olarak belirlemeye çalışın. Yeterince üyemiz yok diyorsanız, bağımsız üyeler alın. Hatta yeterince üyeniz olsa bile alın. Gelecek on senede de bugün olduğu gi­bi yönetim kurullarında ciro, kâr, operasyon, KPI, EBITDA konuşursanız, batarsınız. Bu işleri icra kurulunda konuşun! Yönetim ku­rulları artık farklı bir misyona sahip. Artık yönetim kurullarının gündemi bunlar olma­malı. Koca koca sektörler, şirketler, iş mo­delleri, tedarik zincirleri yok oluyor, şekil değiştiriyor, merkez değiştiriyor, yok olma­ya da devam edecek.

Yönetim kurulları artık geleceğin dünyasını, o dünyada içinde bulu­nulan sektörün yerini, şirketin yerini, gele­cekte başarılı olmak için bugün hangi temel yetkinliklere sahip olmak gerektiğini, şirke­ti bugünden hangi yöne götürmek gerektiği­ni, nerelere yatırım yapmak veya hangi iş­lerden çıkmak gerektiğini, şirketi geleceğe yönelik nasıl dizayn etmek gerektiğini, ge­lecekte olması gereken iş modelini, yetenek yönetimini nasıl yapılacağını ve risk yöneti­mini konuşmalı. Bu konularda net ve uygu­lanabilir kararlar almalı.