Yoksulun içecek ayranı olmasa da gözü otomobilde
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayınladığı gelir ve yaşam koşulları araştırması, gelir dağılımı alanındaki gidişatın yanısıra, gelir gruplarına göre yaşam koşullarını ve tüketim tercihlerini de yansıtıyor. Bu veriler, değişik gelir gruplarının bir imkan bulduklarında ellerindeki parayı harcarken neye öncelik verdikleri konusunda da bir fikir veriyor.
TÜİK’in 2013 yılı araştırmasına göre otomobil sahipliğinin en hızlı arttığı kesim toplumun ortalama gelirinin oldukça altında bir gelirle geçinen yoksullar olmuş. Geçen yıl evinde bir otomobil olduğunu beyan eden fertler toplamda yüzde 9.9 artmış. Bu artış medyan gelirin 1.2 katından daha fazla geliri olan orta ve üst gelir gruplarında yüzde 6.02 düzeyinde. Buna karşın medyan gelirin yüzde 60’ından daha az geliri olan yoksullar arasında evinde otomobil bulunan kişilerin sayısı yüzde 22.6 artmış.
Medyan gelirin yüzde 60’ı ile yüzde 120’si arasında geliri olanlardaki artış ise yüzde 13.44 düzeyinde. Medyan gelir fertlerin gelirlerine göre sıralanması halinde en ortada yer alan gelir miktarını ifade ediyor. 2013’te yıllık medyan gelir 10 bin 24 lira olarak hesaplanıyor. Buna göre kişi başına eşdeğer geliri yılda 6 bin 14 lira, yani ayda 501 lira ve altında olan ailelerin yüzde 17.2’sinin otomobili var. Bu oran 2012 yılında yüzde 14 düzeyindeydi.
Burada ilginç bir nokta da yoksullar arasında evinde otomobil olanların sayısının, bulaşık makinesi olanların sayısı ile neredeyse eşit olması. Kişi başına eşdeğer geliri ayda 501 liranın altında olan yoksul ailelerde yaşayan 16.7 milyon kişinin 2 milyon 873 bininin evinde otomobil bulunuyor. Bulaşık makinesi olanların sayısı ise 2 milyon 907 bin kişi.
2012 yılında otomobili olan yoksul sayısı, bulaşık makinesi olan yoksul sayasından daha fazlaydı. 2013’te bulaşık makinesi olan yoksulların sayısının yüzde 32.54 gibi ciddi bir artış göstermesi sayesinde bulaşık makinesi olanlar otomobili olanların sayısını geçebildi.
Bu durum, bir diğer yandan Türk aile yapısında erkeğin harcamalar konusundaki egemenliğinin ve erkeğin rahatının öncelikli olmasının bir yansıması. Kadının evdeki iş yükünü azaltacak ve hayatını kolaşlaştıracak olan bulaşık makinesi, bir otomobilden kat kat daha az parayla alınabilmesine rağmen, öncelik sırası otomobilden sonra geliyor.
