Yoksul illerin Meclis'teki yeri daralıyor
Mevcut ekonomi politikaları ve teşvik uygulamalarının, en geri illerden oluşan 6. Bölge'de yarattığı kısmi olumlu etki dışında, arzulanan hedeflerin tam tersine gidişi değiştiremediğini, değişik açılardan ortaya koyan analizleri bu köşede dile getirmiştik. İzlenen politikalar yatırım, istihdam, işsizlik, göç, nüfus artışı, kişi başına gelir, yoksulluk gibi ekonomik ve sosyal göstergelerde yoksul bölgeler aleyhine gelişmeleri önleyemedi.
Yoksul bölgelerden gelişmiş bölgelere göçün durdurulamaması, yoksul bölgeler aleyhine bir fatura daha çıkartıyor: Meclis'teki sandalye sayılarının azalması. Her seçimde yoksul bölgelerin Meclis'teki sesi biraz daha kısılırken, en gelişmiş bölgelerin Meclis'teki ağırlığı biraz daha artıyor.
Bu seçimde en yoksul illerden oluşan 6. teşvik bölgesinin Meclis'teki sandalye sayısı 1, yine yoksul illerden oluşan 4. Bölge'nin sandalye sayısı ise 2 azalacak. Orta gelişmişlikteki 3. Bölge'nin milletvekili sayısı da 1 eksilecek. Buna karşın en zengin 1. Bölge'nin milletvekili sayısı artacak. Yoksul bölgelerin kaybettiği 4 sandalyenin 1'i Ankara'ya, 3'ü İstanbul'a gidecek.
Karşılaştırmayı 2007 seçimleri ile yaparsak resim daha da netleşiyor ve kötüleşiyor. En zengin 1. Bölge'nin Meclis'teki ağırlığı, 2007'ye göre 28 milletvekili artacak. Buna karşın 2. Bölge iki, 3. Bölge dört, 4. Bölge 12, 5. Bölge 11 milletvekili kaybetmiş olacak. 6 Bölge ise 2011'de 2007'ye göre milletvekili sayısını 2 artırdığı için bu seçimde 1 milletvekili kaybetmesine rağmen, toplamda milletvekili sayısı 2007'ye göre 1 artmış olacak.
Bu seçimlerde sadece 8 ilden oluşan en zengin 1. Bölge 201 milletvekili çıkartırken, 4, 5 ve 6. teşvik bölgelerinde yer alan yoksul 48 ilin tamamı, 194 ile daha az sayıda milletvekili çıkartacak. Meclis'teki sandalye sayısı 88'e yükselen İstanbul, içinde yer aldığı 1. Bölge hariç tek tek tüm teşvik bölgelerinden ve Marmara hariç tüm coğrafi bölgelerden daha fazla milletvekili çıkartacak.
Resme coğrafi bölgeler açısından baktığımızda da benzer bir manzara görülüyor. 2011'de milletvekili sayısını 2007'ye göre 5 artıran Güneydoğu Anadolu, 2015'te 59 olan sandalye sayısını koruyor. Ancak 2007'ye göre Ege Bölgesi 4, Akdeniz 1, İç Anadolu 6, Doğu Anadolu 6 ve Karadeniz 11 milletvekili kaybediyor. Buna karşın Marmara Bölgesi'nin milletvekili sayısı 23 artıyor. Marmara'da artan 23 sandalyenin de 18'i tek başına İstanbul'a gidiyor.
"Milletvekillerinin tek adamın ağzından çıkana göre el kaldırıp indirdiği bir siyaset sisteminde, bölgelerin milletvekili sayısının çok da önemi yok" diyebilirsiniz. Bu temelde doğru bir tespit. Ancak milletvekillerinin en azından gündem dışı konuşmalarla bölgesel sorunları dile getirmesi, ayrıca yasama düzeyinde olmasa da ildeki bazı teknik sorunların takibi açısından bir etkisi olduğu da açık.