Yok olan paraları birileri harcadı
Bizde bankacılık krizi oldu. Kamu bankalarının kasalarına "görev zararı karşılığı" olarak, batan bankaların kazalarına "açıklarını kapatmak için" paralar konuldu.
Genelde bu paraların "Bankaların hakim ortakları tarafından hortumlandığı" söylenildi. Evet paraların bir bölümünü bankaların hakim ortakları harcamıştı ama kalanı ne olmuştu?
Kalanı yüksek mevduat faizi olarak veya ucuz kredi olarak birilerinin cebine girmişti. Veya ödenmeyen krediler olarak birileri bunlardan yararlanmıştı.
Şimdi dünyada benzer bir durum var.
Kriz nedeniyle büyük açıklar ortaya çıktı. Bu açıklar, sanal kağıtlara yapılan gerçek ödemelerden kaynaklandı. İyi de o gerçek ödemeler kimlerin cebine girdi?
Sanal kağıtlar karşılığı finansman kuruluşlarının, bankaların kasalarından çıkan gerçek parayı (reel parayı) ele geçirenler paranın bir kısmını har vurup harcadı. Bir kısmı ile sağda solda yatırımlar yaptı. Şirketler, bankalar satın aldı.
Açık anlatımıyla bu köpüğe dayalı dandik senetlere finans kuruluşlarının, bankaların, bazı yatırımcıların ödedikleri paralar bir başkaları tarafından harcandı.
ÖDaha düne kadar dünyada akıl almaz bir tüketim çılgınlığı, lüks vardı
İnsanların ağızlarından burunlarından para fışkırıyordu
Bankalar sigorta şirketleri, satılık banka, sigorta şirketi bulduklarında fiyatına bakmadan satın alıyordu. Çok uluslu şirketler ülkelerde şirket avına çıkmıştı. Adı sanı, yöneticisi ve ülkesi bilinmeyen "yatırım fonları" arsa, bina, şirket gibi ne bulurlar ise kapışıyordu.
Türkiye'de özelleştirilen kuruluşları, satışa çıkarılan özel bankaları, şirketleri, arsaları binaları çılgın fiyatlarla satın alanlar hangi para ile satın aldı? Biz cari açığımızı (döviz açığımızı) bugüne kadar bu "sanal döviz bolluğu " sayesinde kapatabildik. İhracatımız bu sanal canlılık sayesinde arttı. İçerideki döviz bolluğunun arkasında, dışarıdaki bu sanal döviz bolluğu vardı.
Açık anlatımıyla dünyadaki bu köpükten biz de yararlandık. Bolca döviz girişine dayalı olarak ucuz dövizlerle tüketim yaptık. Yatırım yaptık.
Bu hayata alışmıştık. Bundan sonra aynı şartları bulamayacağız.