Yıllık ücretli izin uygulamaları üzerine soru ve cevaplar (3)

Rıza EROĞLU / PwC Türkiye İş ve Sosyal Güvenlik Hizmetleri Kıdemli Danışmanı

Aynı işyerinde aralıklarla çalışma halinde izne esas hizmet süresi ne olacaktır?

İşçinin aynı işverenin işyerlerinde aralıklı çalışması söz konusu olabilir. İş sözleşmesi son bulan işçi aynı işyerinde daha sonra tekrar işe başlayabilir. Emeklilik ya da askerlik gibi nedenlerle işyerinden ayrılan işçinin daha sonra aynı işyerinde tekrar çalışmaya başlaması sık karşılaşılan bir durumdur. Bu durumda işçinin yıllık ücretli izin hesabına esas hizmeti ilk işe giriş tarihi itibarı ile mi yoksa tekrar işe başladığı tarih itibarı ile mi dikkate alınacaktır.

İş Yasası’nda bu husus düzenlenmemekle birlikte Yargıtay kararlarında işçinin aralıklı çalışmalarında iş sözleşmesinin feshinin ardından kıdem tazminatı ödenmesi halinde önceki hizmetinin tasfiye edilmiş olduğu sonucuna varılmakta ve bu dönem çalışmalarının yıllık ücretli izin süresinin hesabında dikkate alınmaması gerektiği belirtilmektedir. Bununla beraber kıdem tazminatı ödenerek tasfiye edilmeyen hizmetlerin sonraki çalışma sürelerine ekleneceği kabul edilmektedir.

Doktrinde, kıdem tazminatına esas kıdem süresinin hesabında kullanılan bu yöntemin yıllık ücretli izne esas hizmetin tespiti için de kullanılması eleştirilmektedir.

Ancak uyuşmazlıklarda son karar noktası olan Yargıtay’ın içtihadının uygulamalara yön verdiği görülmektedir.

Yıllık ücretli izin kurulu oluşturmak zorunlu mudur?

İşçi sayısı yüz kişiyi geçen işyerlerinde yıllık izin kurulu oluşturmak zorunludur.

Yıllık izin kurulunda işverenliği temsilen bir, işçileri temsilen iki kişi olmak üzere toplam üç kişi bulunur. Kurula işveren temsilcisi başkanlık eder. Kurulun başkanı dışında kalan işçi üyeleri ve yedekleri işyerinde varsa, işyeri sendika temsilcileri tarafından seçilir. Sendika temsilcileri seçilmemiş işyerinde izin kurulunun işçi üyeleri ve yedekleri, o işyerindeki işçilerin yarıdan bir fazlasının katılacağı bir toplantıda açık oyla seçilir. İzin kurulu başkanı ile üye ve yedekleri işyerinde işveren tarafından ilan edilir.

İşçi sayısı yüzden az olan işyerlerinde; izin kurulunun görevleri, işveren veya işveren vekili veya bunların görevlendireceği bir kişi ile işçilerin kendi aralarında seçecekleri bir temsilci tarafından yerine getirilir.

İşçi dilediği zaman izin kullanabilir mi?

İşçi dilediği zaman izin kullanamaz. İşçi hak ettiği yıllık ücretli iznini, kullanmak istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirmek zorundadır.

İşveren veya işveren vekilleri, bu istekleri izin kuruluna veya izin kurulu oluşturulması zorunlu olmayan hallerde işçi temsilcisi ile işveren temsilcisine ileterek izin isteği yanıtlar.

İşyerinde işin durumuna, aynı tarihte istenen diğer izinlere ve bir önceki yıl kullanılan izin dönemlerine göre uygun bir zaman belirlenir.

İşveren toplu izin uygulayabilir mi?

Nisan ayı başı ile Ekim ayı sonu arasındaki süre içinde, işçilerin tümünü veya bir kısmını kapsayan toplu izin uygulamasına gidilebilir.

Toplu izin dönemleri, bu dönemlerde henüz yıllık ücretli izin hakkını kazanmayan işçileri de kapsayacak şekilde belirlenebilir.

İşyerinin korunması, işyerindeki araç, gereç, donatım veya makinelerin bakımı, hazırlanması, temizlenmesi veya güvenliğinin sağlanması gibi zorunlu durumlar için yeter sayıda işçi toplu izin dışında tutulabilir.

Yıllık ücretli izin kaydı tutmak zorunlu mudur?

İşveren; çalıştırdığı işçilerin izin durumlarını gösteren, yıllık izin kayıt belgesini tutmak zorundadır.

İşçinin yıllık izin durumu aynı esaslara göre düzenlenecek izin defteri veya kartoteks sistemiyle de takip edilebilir.

İspat yükümlülüğü açısından düzenlenen kaydın işçinin imzasını taşıması önemlidir.